ကမာၻ႕သတင္းမ်ား 27/07/2012
ႏိုင္ငံတကာသတင္း
အိုလံပစ္အားကစား ပြဲေတာ္ဖြင့္ပြဲ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ျပင္ဆင္
အိုလံပစ္အားကစားပြဲေတာ္ကို ဒီကေန႔ ေသာၾကာေန႔မွာ တရား၀င္ စတင္ ဖြင့္လွစ္ေတာ့မွာျဖစ္ၿပီး အားကစားသမား ၁၀,၀၀၀ နီးပါး၊ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ဧည့္သည္ေတြနဲ႔ ကမာၻတ၀န္းက ႐ုပ္ျမင္သံၾကားၾကည့္ ပရိသတ္ေတြအတြက္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟာ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။
ပြဲစီစဥ္သူေတြဟာ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ထိ ျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနရပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ လံုၿခံဳေရး အလံုအေလာက္ ခ်ထားဖို႔ အခက္အခဲရွိတယ္လို႔ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ကန္ထ႐ိုက္ေပးထားတဲ့ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီက ေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ လံုၿခံဳေရး ၀န္ထမ္း အလံုအေလာက္ခ်ထားႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနရတာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုလံပစ္ေကာ္မတီ IOC နဲ႔ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ျမဴးနစ္အိုလံပစ္ အားကစားပြဲေတာ္မွာ ပါလက္စတိုင္း ေသနတ္သမားေတြ ၀င္ပစ္လုိ႔ ေသသြားတဲ့ အစၥေရးလ္အားကစားသမား ၁၁ ေယာက္တို႔ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြအၾကား အျငင္းပြားတာက လည္းရွိေနပါတယ္။ေသဆံုးသြားတဲ့ အစၥေရးလ္ အားကစားသမားေတြကို ေအာက္ေမ့သတိရ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ေသာၾကာေန႔ည ဖြင့္ပြဲမွာ ေခတၱ ၿငိမ္သက္ဖို႔ မိသားစု၀င္ေတြက လိုလားေပမဲ့ IOC ဥကၠ႒က ျငင္းဆန္ထားတာေၾကာင့္ အျငင္းပြားမႈျဖစ္ေနရတာပါ။
ပြဲစီစဥ္သူေတြဟာ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ထိ ျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနရပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ လံုၿခံဳေရး အလံုအေလာက္ ခ်ထားဖို႔ အခက္အခဲရွိတယ္လို႔ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ကန္ထ႐ိုက္ေပးထားတဲ့ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီက ေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ လံုၿခံဳေရး ၀န္ထမ္း အလံုအေလာက္ခ်ထားႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနရတာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုလံပစ္ေကာ္မတီ IOC နဲ႔ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ျမဴးနစ္အိုလံပစ္ အားကစားပြဲေတာ္မွာ ပါလက္စတိုင္း ေသနတ္သမားေတြ ၀င္ပစ္လုိ႔ ေသသြားတဲ့ အစၥေရးလ္အားကစားသမား ၁၁ ေယာက္တို႔ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြအၾကား အျငင္းပြားတာက လည္းရွိေနပါတယ္။ေသဆံုးသြားတဲ့ အစၥေရးလ္ အားကစားသမားေတြကို ေအာက္ေမ့သတိရ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ေသာၾကာေန႔ည ဖြင့္ပြဲမွာ ေခတၱ ၿငိမ္သက္ဖို႔ မိသားစု၀င္ေတြက လိုလားေပမဲ့ IOC ဥကၠ႒က ျငင္းဆန္ထားတာေၾကာင့္ အျငင္းပြားမႈျဖစ္ေနရတာပါ။
AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔အတူ အကဲစမ္းမႈေတြရွိ
၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာ က်င္းပေနတဲ့ ၂၀၁၂ ႏိုင္ငံတကာ ေအ့စ္ညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ မွာ ေအစ့္တိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သစ္ေတြ ေတြ႔ရသလို တခ်ိန္တည္းမွာ စိုးရိမ္မႈသစ္ေတြလည္း ေပၚထြက္ခဲ့ပါတယ္။ HIV/ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အခက္အခဲေတြ ႀကံဳေနရေပမယ့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ အတြင္းမွာ အံမခန္းေလာက္စရာ တိုးတက္မႈေတြလည္း ရခဲ့တယ္လို႔ မေန႔က ညီလာခံ ေဆြးေႏြးပဲြ တခုမွာ တက္ေရာက္မိန္႔ခြန္းေျပာတဲ့ သမၼတေဟာင္း ကေတာ္ ေလာ္ရာဘြတ္ရ္ွက ေျပာသြားပါတယ္။
“သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ HIV ေရာဂါပိုးခံစားေနၾကသူေတြဟာ ေသမယ့္ရက္ကို ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး ေစာင့္ဆိုင္းေနတာ ထက္ သူတို႔ရဲ႕ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။”
အခုလို ေအစ့္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာလည္း အေရးပါေနတယ္ လို႔ မစၥက္၊ ေလာ္ရာဘြတ္ရ္ွက ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“ကမၻာ့ေနရာအႏ႔ွံကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူမႈဘ၀ေတြကို ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေစတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ေရွ႕တန္းကကို ရိွေနတာပါ။ တာလီဘန္လက္ေအာက္ အာဖဂနစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လွ်ိဳ႕လွ်ိဳ႕၀ွက္၀ွက္ ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈပံုစံနဲ႔ အသက္အႏၱရာယ္ေတြၾကားကေန အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြကို စာေပ သင္ၾကားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုလည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိႏွိပ္မႈၾကားကေန အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကို အန္တုခဲ့တာေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိေတြဟာ ကမၻာမွာ အားက်စရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေအစ့္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။”
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ကေတာ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကတည္းကဆိုရင္ HIV ေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ေဒၚလာ ဘီလီယံခ်ီၿပီး ကူညီ ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ကူညီေထာက္ပံ့ မႈေတြ၊ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈေတြ ရိွေနေပမယ့္လည္း HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ႏိုင္ေျခ၊ လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းအခ်ိဳ႕ ဖယ္က်ဥ္ခံရမယ့္ အေနအထား စိုးရိမ္မႈေတြကလည္း ရိွေနတာပါ။
HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈကို ကာကြယ္တားဆီးဖို႔ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ကမၻာအႏွံ႔က လိင္ လုပ္သားေတြ ျပည့္တန္ဆာေတြအၾကား ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ထိုက္သင့္သလို ေဆာင္ရြက္ သြားႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရး မူ၀ါဒေရးဆဲြသူအခ်ိဳ႕က ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ Monash တကၠသိုလ္က သုေတသီ Cheryl Overs ကေတာ့ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းေတြအၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို အေတာ္ေလး စိုးရိမ္စရာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“မလိုခ်င္ဘဲ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မႈျဖစ္ႏိုင္တာ၊ လိင္ကဆင့္ ေရာဂါကူးစက္မႈေတြကို အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္တဲ့ HIV နဲ႔ပတ္သက္လို႔ တစိတ္တပိုင္းပဲ အကာအကြယ္ျပဳႏိုင္တဲ့ နည္းေတြကို ကြန္ဒို (လိင္စြတ္တံ) အစားထိုး အသံုးျပဳလာတာေတြဟာ အမ်ိဳးသားျဖစ္ေစ၊ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေစ လိင္ လုပ္သားေတြ အတြက္ အေတာ္ကို အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ကိစၥပါ။”
ျပည့္တန္ဆာေတြနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံလိုသူေတြဟာ ကြန္ဒိုု အသံုးျပဳမႈ မလိုလားၾကတာေၾကာင့္ ဒါဟာ လိင္လုပ္သားေတြအတြက္ ဖိအားတရပ္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာပါတယ္။
ေနာက္ ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ ေရာဂါကုသေရးအတြက္ ARV ေဆး၀ါးကို ထုတ္လုပ္သူေတြက မူပိုင္ခြင့္ ျပဳလုပ္ထားၾကတဲ့ ျပႆနာပါ။ ဒီလို မူပိုင္ခြင့္ ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ထုတ္လုပ္ႏုိင္မယ့္ ကုမၸဏီေတြ ARV ေဆးထုတ္မရတာေၾကာင့္ ေဆးကို ေစ်းခ်ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ႀကံဳရတဲ့ အခက္အခဲတခုျဖစ္တယ္လို႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနသူေတြက ဒီ ညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ မေန႔က အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ သမၼတေဟာင္းဘြတ္ရ္ွ ကေတာ္ ေလာ္ရာ ဘြတ္ရ္ွ မိန္႔ခြန္းေျပာ သလိုပဲ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ႀကိဳတင္ သြင္းယူထားတဲ့ ဗီဒီယိုမိန္႔ခြန္းကိုလည္း အဲဒီမွာ ျပသပါတယ္။ ေအစ့္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ ေမတၱာ၊ ဂ႐ုဏာကိုအေျခခံတဲ့ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“ေအ့စ္ေရာဂါအေၾကာင္း တကယ္ပဲ သိနားလည္လာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူသားေတြမွာရိွတဲ့ ဂ႐ုဏာ တရားကို အေျခခံၿပီးလုပ္ေဆာင္သြားၾကႏိုင္မွာပါ။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံဟာ ေမတၱာ၊ ဂ႐ုဏာတရားကို အေျခခံတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုရိွတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေတြေပၚ အေျခခံမယ္၊ ၿပီးေတာ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း ပညာေပးမႈ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာတရပ္ကို ဆန္းသစ္တဲ့အျမင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္တဲ့ လူ႔အဖဲြ႔ အစည္းတရပ္ျဖစ္လာမယ္လို႔ က်မေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေအ့စ္ေရာဂါ လိုမ်ိဳး ျပႆနာ တင္မဟုတ္ဘဲ အျခား ခဲြျခားဆက္ဆံခံရမႈသူေတြ၊ နစ္နာဒုကၡေရာက္ၾကသူေတြ ကိစၥကိုလည္း ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။”
ေအစ့္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ WHO ကမၻာက်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီးကေတာ့ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ လူေပါင္း ၁၅ သန္းအတြက္ ေအ့စ္ေရာဂါနဲ႔ အသက္ကာကြယ္ေဆးရဖို႔ ရည္မွန္းထားပါတယ္။ လက္ရိွအားျဖင့္ေတာ့ ကမၻာမွာ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံေနရသူ ၃၄ သန္းရိွမယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ေအစ့္ေရာဂါေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁.၇ သန္း ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ေျပာပါတယ္။
“သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ HIV ေရာဂါပိုးခံစားေနၾကသူေတြဟာ ေသမယ့္ရက္ကို ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး ေစာင့္ဆိုင္းေနတာ ထက္ သူတို႔ရဲ႕ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။”
အခုလို ေအစ့္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာလည္း အေရးပါေနတယ္ လို႔ မစၥက္၊ ေလာ္ရာဘြတ္ရ္ွက ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“ကမၻာ့ေနရာအႏ႔ွံကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူမႈဘ၀ေတြကို ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေစတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ေရွ႕တန္းကကို ရိွေနတာပါ။ တာလီဘန္လက္ေအာက္ အာဖဂနစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လွ်ိဳ႕လွ်ိဳ႕၀ွက္၀ွက္ ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈပံုစံနဲ႔ အသက္အႏၱရာယ္ေတြၾကားကေန အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြကို စာေပ သင္ၾကားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုလည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိႏွိပ္မႈၾကားကေန အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကို အန္တုခဲ့တာေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိေတြဟာ ကမၻာမွာ အားက်စရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေအစ့္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အေရးပါခဲ့ပါတယ္။”
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ကေတာ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကတည္းကဆိုရင္ HIV ေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ေဒၚလာ ဘီလီယံခ်ီၿပီး ကူညီ ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ကူညီေထာက္ပံ့ မႈေတြ၊ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈေတြ ရိွေနေပမယ့္လည္း HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ႏိုင္ေျခ၊ လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းအခ်ိဳ႕ ဖယ္က်ဥ္ခံရမယ့္ အေနအထား စိုးရိမ္မႈေတြကလည္း ရိွေနတာပါ။
HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈကို ကာကြယ္တားဆီးဖို႔ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ကမၻာအႏွံ႔က လိင္ လုပ္သားေတြ ျပည့္တန္ဆာေတြအၾကား ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ထိုက္သင့္သလို ေဆာင္ရြက္ သြားႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရး မူ၀ါဒေရးဆဲြသူအခ်ိဳ႕က ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ Monash တကၠသိုလ္က သုေတသီ Cheryl Overs ကေတာ့ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းေတြအၾကား ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို အေတာ္ေလး စိုးရိမ္စရာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“မလိုခ်င္ဘဲ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မႈျဖစ္ႏိုင္တာ၊ လိင္ကဆင့္ ေရာဂါကူးစက္မႈေတြကို အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္တဲ့ HIV နဲ႔ပတ္သက္လို႔ တစိတ္တပိုင္းပဲ အကာအကြယ္ျပဳႏိုင္တဲ့ နည္းေတြကို ကြန္ဒို (လိင္စြတ္တံ) အစားထိုး အသံုးျပဳလာတာေတြဟာ အမ်ိဳးသားျဖစ္ေစ၊ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေစ လိင္ လုပ္သားေတြ အတြက္ အေတာ္ကို အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ကိစၥပါ။”
ျပည့္တန္ဆာေတြနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံလိုသူေတြဟာ ကြန္ဒိုု အသံုးျပဳမႈ မလိုလားၾကတာေၾကာင့္ ဒါဟာ လိင္လုပ္သားေတြအတြက္ ဖိအားတရပ္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာပါတယ္။
ေနာက္ ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ ေရာဂါကုသေရးအတြက္ ARV ေဆး၀ါးကို ထုတ္လုပ္သူေတြက မူပိုင္ခြင့္ ျပဳလုပ္ထားၾကတဲ့ ျပႆနာပါ။ ဒီလို မူပိုင္ခြင့္ ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ထုတ္လုပ္ႏုိင္မယ့္ ကုမၸဏီေတြ ARV ေဆးထုတ္မရတာေၾကာင့္ ေဆးကို ေစ်းခ်ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ႀကံဳရတဲ့ အခက္အခဲတခုျဖစ္တယ္လို႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနသူေတြက ဒီ ညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ မေန႔က အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ေအ့စ္တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ သမၼတေဟာင္းဘြတ္ရ္ွ ကေတာ္ ေလာ္ရာ ဘြတ္ရ္ွ မိန္႔ခြန္းေျပာ သလိုပဲ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ႀကိဳတင္ သြင္းယူထားတဲ့ ဗီဒီယိုမိန္႔ခြန္းကိုလည္း အဲဒီမွာ ျပသပါတယ္။ ေအစ့္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ ေမတၱာ၊ ဂ႐ုဏာကိုအေျခခံတဲ့ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“ေအ့စ္ေရာဂါအေၾကာင္း တကယ္ပဲ သိနားလည္လာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူသားေတြမွာရိွတဲ့ ဂ႐ုဏာ တရားကို အေျခခံၿပီးလုပ္ေဆာင္သြားၾကႏိုင္မွာပါ။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံဟာ ေမတၱာ၊ ဂ႐ုဏာတရားကို အေျခခံတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုရိွတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေတြေပၚ အေျခခံမယ္၊ ၿပီးေတာ့ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း ပညာေပးမႈ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပႆနာတရပ္ကို ဆန္းသစ္တဲ့အျမင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္တဲ့ လူ႔အဖဲြ႔ အစည္းတရပ္ျဖစ္လာမယ္လို႔ က်မေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေအ့စ္ေရာဂါ လိုမ်ိဳး ျပႆနာ တင္မဟုတ္ဘဲ အျခား ခဲြျခားဆက္ဆံခံရမႈသူေတြ၊ နစ္နာဒုကၡေရာက္ၾကသူေတြ ကိစၥကိုလည္း ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။”
ေအစ့္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ WHO ကမၻာက်န္းမာေရးအဖဲြ႔ႀကီးကေတာ့ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ လူေပါင္း ၁၅ သန္းအတြက္ ေအ့စ္ေရာဂါနဲ႔ အသက္ကာကြယ္ေဆးရဖို႔ ရည္မွန္းထားပါတယ္။ လက္ရိွအားျဖင့္ေတာ့ ကမၻာမွာ HIV ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံေနရသူ ၃၄ သန္းရိွမယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ေအစ့္ေရာဂါေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁.၇ သန္း ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ေျပာပါတယ္။
အာလက္ပိုၿမိဳ႕ကို ထိုးစစ္ဆင္မယ့္အေပၚ အေမရိကန္ စိုးရိမ္
ဆီးရီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ အာလက္ပိုၿမိဳ႕မွာ အစိုးရစစ္တပ္က အစုအေ၀းလိုက္ လူသတ္ပြဲႀကီး လုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္တယ္လုိ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေျပာလိုက္ပါတယ္။
တိုက္ခိုက္မႈတခုအတြက္ စုေ၀းေနပံုရတဲ့ တင့္ကားေတြကို ၿမိဳ႕ရဲ႕အျပင္ဘက္မွာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဗစ္တိုရီးယား ႏူလန္ဒ္ (Victoria Nuland) က ၾကာသပေတးေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။ အာလက္ပိုၿမိဳ႕ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားတဲ့အေနနဲ႔ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ၊ စက္ေသနတ္တင္ ရဟတ္ယာဥ္ေတြနဲ႔ အစိုးရစစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီးၿပီလို႔ သူကေျပာပါတယ္။
အာလက္ပိုၿမိဳ႕ဟာ အရပ္သားအမ်ားအျပား ေနထိုင္တဲ့ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး လွပမႈနဲ႔ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈေတြရွိတဲ့ ကမာၻ႔ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေနရာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခြင့္ရသူ ႏူလန္ဒ္က ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အာလက္ပိုလူထုနဲ႔အတူ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း သူကဆိုပါတယ္။
အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး လက္နက္ကိုင္ေတြက ၿမိဳ႕ကုိထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ စစ္ဆင္ေရးတရပ္ မဆင္ႏႊဲခင္အခ်ိန္ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္က အထိ အာလက္ပိုၿမိဳ႕မွာ အေျခအေနေတြက အေတာ္ေလး ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ ရွိေနခဲ့တာပါ။
တိုက္ခိုက္မႈတခုအတြက္ စုေ၀းေနပံုရတဲ့ တင့္ကားေတြကို ၿမိဳ႕ရဲ႕အျပင္ဘက္မွာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဗစ္တိုရီးယား ႏူလန္ဒ္ (Victoria Nuland) က ၾကာသပေတးေန႔မွာ ေျပာပါတယ္။ အာလက္ပိုၿမိဳ႕ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားတဲ့အေနနဲ႔ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ၊ စက္ေသနတ္တင္ ရဟတ္ယာဥ္ေတြနဲ႔ အစိုးရစစ္တပ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီးၿပီလို႔ သူကေျပာပါတယ္။
အာလက္ပိုၿမိဳ႕ဟာ အရပ္သားအမ်ားအျပား ေနထိုင္တဲ့ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး လွပမႈနဲ႔ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားမႈေတြရွိတဲ့ ကမာၻ႔ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ေနရာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာခြင့္ရသူ ႏူလန္ဒ္က ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အာလက္ပိုလူထုနဲ႔အတူ ရွိေနတယ္လုိ႔လည္း သူကဆိုပါတယ္။
အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး လက္နက္ကိုင္ေတြက ၿမိဳ႕ကုိထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ စစ္ဆင္ေရးတရပ္ မဆင္ႏႊဲခင္အခ်ိန္ လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္က အထိ အာလက္ပိုၿမိဳ႕မွာ အေျခအေနေတြက အေတာ္ေလး ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ ရွိေနခဲ့တာပါ။
တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဇနီးကို လူသတ္မႈနဲ႔ စဲြဆို
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ၾသဇာႀကီးမားလွတဲ့ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ေပၚလစ္ဗ်ဴ႐ို (Politburo) အဖဲြ႔၀င္ေဟာင္းနဲ႔ ခ်ဳံကင္း(Chongqing) ေဒသရဲ႕ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါ တီ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းလည္း ျဖစ္တဲ့ ဘိုရီွလိုင္ (Bo Xilai) ရဲ႕ ဇနီး ဂူခိုင္းလိုင္ (Gu Kailai) ကို တ႐ုတ္တရား႐ံုးတစ္႐ံုးမွာ လူသတ္မႈနဲ႔ စဲြခ်က္တင္လိုက္ၿပီလို႔ တ႐ုတ္အစိုးရရဲ႕ ရွင္ဟြာ (Xinhua) သတင္းဌာနက ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။
မစၥဂူခိုင္းလိုင္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ေနအိမ္က ၀န္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်န္ေရွာင္ဂၽြန္ (Zhang Xiaojun) တို႔ကို ၿဗိတိသွ် စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးကို ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕မွာ သတ္ျဖတ္ခဲ့မႈနဲ႔ တရားစဲြဆိုလိုက္တာပါ။
ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕မွာ စီးပြားေရး လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ၿဗိတိသွ်လုပ္ငန္းရွင္ နီးလ္ ေဟး၀ုဒ္ (Neil Heywood) အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ကိစၥမွာ မသကၤာမႈနဲ႔ မစၥဂူခိုင္းလိုင္ကို အာဏာပိုင္ေတြက လနဲ႔ခ်ီ စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ (၁၅) ရက္ေန႔က မစၥတာေဟး၀ုဒ္ရဲ႕ အေလာင္းကို ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕က ေဟာ္တယ္တစ္ခုမွာ ရဲေတြက ေတြ႔ရိွခဲ့ရပါတယ္။ဒီလူ သတ္မႈမွာ မစၥဂူခိုင္းလိုင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ေပါလစ္ဗ်ဴ႐ို အဖဲြ႔၀င္အျဖစ္ကေကာ ခ်ဳံကင္းေဒသရဲ႕ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါ တီ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ကပါ ဘိုရီွလိုင္ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
မစၥဂူခိုင္းလိုင္နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ေနအိမ္က ၀န္ထမ္းတစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်န္ေရွာင္ဂၽြန္ (Zhang Xiaojun) တို႔ကို ၿဗိတိသွ် စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးကို ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕မွာ သတ္ျဖတ္ခဲ့မႈနဲ႔ တရားစဲြဆိုလိုက္တာပါ။
ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕မွာ စီးပြားေရး လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ၿဗိတိသွ်လုပ္ငန္းရွင္ နီးလ္ ေဟး၀ုဒ္ (Neil Heywood) အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ကိစၥမွာ မသကၤာမႈနဲ႔ မစၥဂူခိုင္းလိုင္ကို အာဏာပိုင္ေတြက လနဲ႔ခ်ီ စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ (၁၅) ရက္ေန႔က မစၥတာေဟး၀ုဒ္ရဲ႕ အေလာင္းကို ခ်ံဳကင္းၿမိဳ႕က ေဟာ္တယ္တစ္ခုမွာ ရဲေတြက ေတြ႔ရိွခဲ့ရပါတယ္။ဒီလူ သတ္မႈမွာ မစၥဂူခိုင္းလိုင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ေပါလစ္ဗ်ဴ႐ို အဖဲြ႔၀င္အျဖစ္ကေကာ ခ်ဳံကင္းေဒသရဲ႕ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါ တီ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ကပါ ဘိုရီွလိုင္ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
အိႏၵိယေဒသခံ အာသံ တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ဘဂၤါလီ မူဆလင္အဓိက႐ုဏ္း
ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္က အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ေဒသ၊ အာသံျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးေရး အဓိကရုဏ္းေတြမွာ အနည္းဆံုး (၄၁) ေယာက္ ေသဆံုး ခဲ့ရၿပီး ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာသူေတြ ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး ေရာက္ရိွေနၾကပါတယ္။
Bodo ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္း သားေတြနဲ႔ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္ အေျခခ်လာတဲ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ေတြၾကားမွာ အၾကမ္းဘက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရက္အေတာ္ၾကာ ျဖစ္ပြားခဲ့တာေၾကာင့္ အာသံျပည္နယ္ထဲက လူမ်ိဳးေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ အဆိုး၀ါးဆံုး ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ေနရာေတြမွာ အိႏၵိယ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြ ကင္းလွည့္ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ မျဖစ္ေပၚေရးအတြက္ ဒီေဒသေတြမွာ ညမထြက္ရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ခိ်ဳးေဖာက္သူေတြကို ေတြတဲ့ေနရာမွာ ပစ္ခတ္ဖို႔ ျပည္နယ္အာဏာပိုင္ ေတြက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြကို အမိန္႔ေပးထားပါတယ္။
အာသံျပည္နယ္ဟာ တ႐ုတ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ဆက္စပ္ေနၿပီး ဘူတန္နဲ႔ နယ္ခ်င္းထိစပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ အၾကမ္းဘက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာပါ။ Bodo ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္း သားေတြနဲ႔ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္ အေျခခ်လာ တဲ့ ဘဂၤါလီမူဆလင္ေတြၾကားမွာ ပဋိပကၡေတြဟာ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္စြာကတည္းက ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တာပါ။အခုမွာ လူေပါင္း ႏွစ္သိန္းေလာက္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရတယ္လို႔ အိႏၵိယအာဏာပိုင္ေတြက ဆိုပါတယ္။ အာသံျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ထာရြန္ ဂိုဂိုရီ (Taron Gogori) ဟာ ဒီကေန႔မွာ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကို လွည့္လည္စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ လာမယ့္ စေနေန႔မွာ အိႏိၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မန္းမိုဟန္ဆင္း (Manmohan Sign) လည္း အာသံျပည္နယ္ကို ေရာက္ရိွလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Bodo ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္း သားေတြနဲ႔ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္ အေျခခ်လာတဲ့ ဘဂၤါလီ မူဆလင္ေတြၾကားမွာ အၾကမ္းဘက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရက္အေတာ္ၾကာ ျဖစ္ပြားခဲ့တာေၾကာင့္ အာသံျပည္နယ္ထဲက လူမ်ိဳးေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ အဆိုး၀ါးဆံုး ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ေနရာေတြမွာ အိႏၵိယ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြ ကင္းလွည့္ေနၾကပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ မျဖစ္ေပၚေရးအတြက္ ဒီေဒသေတြမွာ ညမထြက္ရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ခိ်ဳးေဖာက္သူေတြကို ေတြတဲ့ေနရာမွာ ပစ္ခတ္ဖို႔ ျပည္နယ္အာဏာပိုင္ ေတြက လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္ေတြကို အမိန္႔ေပးထားပါတယ္။
အာသံျပည္နယ္ဟာ တ႐ုတ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ဆက္စပ္ေနၿပီး ဘူတန္နဲ႔ နယ္ခ်င္းထိစပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ အၾကမ္းဘက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာပါ။ Bodo ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္း သားေတြနဲ႔ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္ အေျခခ်လာ တဲ့ ဘဂၤါလီမူဆလင္ေတြၾကားမွာ ပဋိပကၡေတြဟာ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္စြာကတည္းက ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တာပါ။အခုမွာ လူေပါင္း ႏွစ္သိန္းေလာက္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရတယ္လို႔ အိႏၵိယအာဏာပိုင္ေတြက ဆိုပါတယ္။ အာသံျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ထာရြန္ ဂိုဂိုရီ (Taron Gogori) ဟာ ဒီကေန႔မွာ မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကို လွည့္လည္စစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ လာမယ့္ စေနေန႔မွာ အိႏိၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မန္းမိုဟန္ဆင္း (Manmohan Sign) လည္း အာသံျပည္နယ္ကို ေရာက္ရိွလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
LWIN PWIN
NLABR
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment