ေရာဘတ္ဖေရာစ့္ မွသည္ …. ဆရာေမာင္စြမ္းရည္သို႔
by ကမာပုလဲ
မေန႔က အေမရိကန္မွာ ေရာက္ရွိေသာင္တင္ေနသူ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္ကို ေဖ့စ္ဘြခ္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ မွတ္မထင္ ေတြ႔ရွိလိုက္ရတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ ဂုဏ္ယူထင္ရွား လူသိမ်ားလွတဲ့ ကဗ်ာဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕ သခၤ်ဳိင္းအုတ္ဂူနေဘးမွာ ဒူး ေထာက္လို႔ အသိအမွတ္ဂါရ၀ျပဳေနတဲ့ဓါတ္ပံုကို ေတြ႔လိုက္ရတာပါ။
ဓါတ္ပံုကိုၾကည့္ရင္း အေတြးမ်ားက တနံတလ်ားေပါ့။ ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ။ ဘယ္လိုပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးလဲ။ ေမာင္စြမ္းရည္ကေရာ ဘယ္သူလဲ။ ဘယ္လိုပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးလဲ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္ဟာ ဘာျဖစ္လို႔ ဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕ အုတ္ဂူကိုမွ သြား ေရာက္ရတာလဲ။ ဂါရ၀ျပဳရတာလဲ။ တဆက္တည္းမွာ ဗမာျပည္က အထက္အညာေဒသသား ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ဘာ့ေၾကာင့္ အေမရိ ကန္ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ ေရာက္ရွိေသာင္တင္ေနၿပီး ျပည္ေတာ္မျပန္ႏိုင္ျဖစ္ေနရပါသလဲဆိုတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ေပါ့။အေမရိကန္က ကဗ်ာဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ကို ၁၈၇၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔၊ ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ ဆန္ဖရန္စစၥကိုၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ သူ႔အေမက စေကာ့မ်ဳိးႏြယ္ကေန ဆင္းသက္လာသူ ျဖစ္တယ္။ ဖခင္ျဖစ္သူက ပထမေတာ့ ေက်ာင္းဆရာတေယာက္၊ ေနာက္က် ဆန္ဖရန္စစၥကို ညေန သတင္းလႊာရဲ႕အယ္ဒီတာတေယာက္ ျဖစ္တယ္။ သူ႔မ်ဳိး႐ိုးကေတာ့ ၁၆၃၄ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလန္ကေန အေမရိ ကန္ နယူးဟမ့္ပ္႐ႈိင္းယားကို ရြက္လႊင့္ေရာက္ရွိလာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။
ဖခင္ျဖစ္သူဟာ ဆရာႀကီးေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ရြယ္မွာတင္ ဆံုးပါးသြားခဲ့တယ္။ မိသားစုေနထိုင္မႈဘ၀ဟာ မက္ဆာခ်ဴး ဆက္ျပည္နယ္ ေလာရင့္စ္ၿမိဳ႕ကို ေျပာင္းေရြ႕လာခဲ့ၾကတယ္။ ေလာရင္းစ္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ အထက္တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ဒတ္ ေမာက္သ္ ေကာလိပ္မွာ ၂ လၾကာပဲ ေက်ာင္းဆက္တက္ခဲ့တယ္။ အိမ္ျပန္လာတယ္။ သတင္းစာပုိ႔တယ္။ ကာဘြန္နန္းဆြဲ စက္႐ံုမွာ အလုပ္ ၀င္လုပ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မေပ်ာ္ပိုက္ခဲ့ဘူး။ သူ႔ကို သူ႔ကဗ်ာကသာ ညႇဳိ႕ငင္ဆြဲေခၚေနခဲ့တယ္။ အထက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀ကတည္းက ေက်ာင္းမဂၢဇင္းေတြမွာ ကဗ်ာေရးသားခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ဟာ သူ႔ပထမဆံုးကဗ်ာျဖစ္တ့ဲ လိပ္ျပာေလးေရဆုိတဲ့ ၀မ္းနည္း စရာကဗ်ာတပုဒ္ “My Butterfly: An Elegy” ကို နယူးေယာက္က စာေပ မဂၢဇင္းတခုျဖစ္တဲ့ အင္ဒီပဲန္ဒဲန္ထ္ ကေန ၁၈၉၄ ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာလ ဆန္းပုိင္းမွာ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိေပးခဲ့တယ္။
ေနာက္ပုိင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားဂုဏ္ေဆာင္ ေက်းလက္ကဗ်ာဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ဟာ ကဗ်ာေတြ ဆက္တိုက္ေရး၊ ေက်ာင္းဆရာလုပ္၊ ၁၈၉၅ မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳ၊ ၁၈၉၇ – ၉၉ အထိသာ ဟားဘတ္တကၠသိုလ္တက္ေရာက္ခဲ့၊ လယ္ေျမကိုလည္း ကိုးႏွစ္ေလာက္ လုပ္ခဲ့သူ ျဖစ္တယ္။ ပထမကမၻာစစ္မတိုင္မီမွာ ဇနီးျဖစ္သူနဲ႔ ဂရိတ္ၿဗိတိန္ကို ရြက္လႊြင့္သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ ဂရိတ္ၿဗိတိန္မွာ ကဗ်ာ ဆရာ အက္ဇရာေပါင္းတို႔နဲ႔တြဲမိၿပီး သူ႔ရဲ႕ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ (A Boy’s Will) နဲ႔ (North of Boston) တို႔ကို ၁၉၁၃ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တို႔မွာ ဆက္တိုက္ထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ လန္ဒန္မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္ေတာ့ ဆရာႀကီး မိသားစုဟာ သူ႔ဇာတိ အေမရိကန္ကို ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။
နယူး ဟမ့္ပ္႐ႈိင္းယားျပည္နယ္က ဖရန္ကိုနီးယားမွာ ကိုယ္ပိုင္ လယ္ကေလး တကြက္ကို၀ယ္တယ္။ စာေတြ ေရးသားတယ္။ စာသင္တယ္။ လက္ခ်ားရင္း ဆိုတဲ့ ေဟာေျပာပို႔ခ်မႈ ေတြကို လုပ္ကိုင္ရင္း မိသားစု အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းကို လုပ္ကုိင္ခဲ့တယ္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွာ ဆရာႀကီးရဲ႕ ပထမဆံုး `ပူလစ္ဇာ´ ဆုႀကီးကို ကဗ်ာနဲ႔ ရရွိခဲ့တယ္။ ေနာင္ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ `ပူလစ္ဇာ´ဆုကို ေလးႀကိမ္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ ကဗ်ာေတြအျပင္ ျပဇာတ္ေတြကိုလည္း ေရးသားခဲ့တယ္။ သူဟာ ဇာတိေျမ အေမရိကန္ေက်းလက္မႈကို ႏုိင္နင္းသူျဖစ္တယ္။ အရပ္သံုး စကားထဲမွာပါတဲ့ ေက်းလက္စကားေတြကိုလည္း ကြၽမ္းက်င္ ပိုင္ႏိုင္စြာ သံုးစြဲႏုိင္သူ ျဖစ္တယ္။ ဆရာႀကီးဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ ေက်းလက္ ဘ၀သ႐ုပ္ေဖၚကဗ်ာနဲ႔ စာေရးဆရာႀကီးျဖစ္တယ္။ ၁၉၆၃၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၉ မွာ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ေဘာ့စ္တြန္ၿမိဳ႕မွာ ဆရာႀကီး ေရာ ဘတ္ဖေရာ့စ္ ကြယ္လြန္ခဲ့တယ္။
ဆရာႀကီးဟာ မည္သည့္တကၠသိုလ္မွာမွ အဆံုးသတ္တက္ေရာက္ေအာင္ျမင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဘြဲ႔ရပညာတတ္တဦး မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ဟာ ပရင့္စ္တန္၊ ေအာက္စဖို႔ဒ္၊ ကိန္းဘရစ္ခ်္ စတဲ့ ကမၻာေက်ာ္တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားက သူ႔ကို ဂုဏ္ျပဳခ်ီးျမွင့္ခဲ့တဲ့ ဂုဏ္ထူး ေဆာင္ဘြဲ႔ေတြကေတာ့ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ က်န္ရစ္႐ုပ္ႂကြင္းကို ဗားေမာ့န္ထ္ျပည္နယ္က ဘဲန္နင္တန္ၿမိဳ႕က ဘဲန္နင္တန္ သခၤ်ဳိင္းေဟာင္းမွာ ဂူသြင္းျမႇဳပ္ႏွံေပးခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အုတ္ဂူေပၚမွာ သူ႔အတြက္ အမွတ္တရေရးထိုးထားတဲ့ စာတမ္းကေလး ကေတာ့ သူ႔ကဗ်ာထဲက စာသားတေၾကာင္းသာျဖစ္တယ္ …
“I had a lover’s quarrel with the world.”
ဆိုေတာ့ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ဘာ့ေၾကာင့္ ကဗ်ာဆရာ ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕ဂူသခၤ်ဳိင္းကို သြားေရာက္ဂါရ၀ျပဳခဲ့တယ္ဆိုတာကို ခံစားသိျမင္ လာမိပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာ ျဖစ္ျခင္းတူေပမဲ့ ဆရာႀကီးေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕အုတ္ဂူကိုမွ ဘာေၾကာင့္သြားခဲ့ရတာလည္းဆိုတာကိုလည္း စာနာနားလည္ႏုိင္လာခဲ့တယ္။
တကယ္ေတာ့ ေမာင္စြမ္းရည္ကိုေျပာမယ္ဆိုရင္ သူ႔သူငယ္ခ်င္း ရဲေဘာ္ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာၾကည္ေအာင္၊ ဆရာတင္မိုး စသူတို႔ကိုပါ တြဲဖက္ ေျပာမွ အနီးစပ္ဆံုးျပည့္စံုႏုိင္ပါမယ္။ သူတို႔ဟာ ဗမာျပည္ အထက္အညာေဒသက ျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံေက်ာ္ကဗ်ာဆရာေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကဗ်ာေတြဟာ အညာေက်းလက္ရနံ႔ေတြ သင္းထံုေနတတ္တယ္။ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း၊ စာေပလႈပ္ရွားမႈသမိုင္းေတြနဲ႔လဲ ခြဲမရေအာင္ ေပ်ာ္၀င္စီးဆင္းခဲ့ၾကတဲ့ အညာကေန အေၾကကိုစီးတဲ့ အႏုပညာ ျမစ္အစင္းစင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ အေတြးအေခၚက်ေတာ့ တိုးတက္တဲ့အေတြးအေခၚကို ကိုင္စြဲခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္တယ္။ ရပ္တည္ခ်က္က အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူလူထုႀကီးဘက္က တေလွ်ာက္လံုး ရပ္တည္ ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။
သူနဲ႔ သူ႔သူငယ္ခ်င္း ရဲေဘာ္ဘဂ်မ္း (သို႔) ဆရာတင္မိုးတို႔ အေမရိကန္ကို ေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္။ ေရာက္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အႏုပညာ၊ ႏုိင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ေတြကို သူတို႔ ေျပာခဲ့၊ ဆိုခဲ့ အသံလႊင့္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆရာတင္မိုးကေတာ့ အေမရိကန္မွာပဲ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါၿပီ။ သူကြယ္လြန္ ေတာ့ ဆရာ ဒဂုန္တာရာက ကဗ်ာတပုဒ္ေရးသားခဲ့ၿပီး တမ္းတမ္းတတဂုဏ္ျပဳခဲ့တယ္။
`တမာပြင့္မွ ဒပ္ေဖဒယ္သို႔´
ဆရာ တင္မိုး၊ ဆရာ ၾကည္ေအာင္၊ ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္တို႔ဟာ အညာက စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြ ျဖစ္တယ္။ လူထုဦးလွ၊ လူထု ေဒၚအမာတို႔ရဲ႕ တူ၊ သားရင္းေတြလို ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကသူေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ အထက္တန္းေက်ာင္းသား ဘ၀ေရာက္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ကဗ်ာေတြ စာေတြနဲ႔ ရင္းႏွီး လူလားေျမာက္ခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္တယ္။ ငယ္ကဆို မနီကေလး ဘယ္ကလာနဲ႔ ေက်ာင္းတက္ခဲ့တာ။ ခုေတာ့ ဆရာၾကည္ေအာင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီ။ ဆရာတင္မိုး အေမရိကန္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီ။ ခု သူ တေယာက္တည္း က်န္ရစ္ခဲ့ၿပီ … ဆရာေမာင္စြမ္းရည္။
ဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ဟာ အေမရိကန္ ေက်းလက္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားစာဆိုျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ဗမာျပည္က ဆရာႀကီးသခင္ ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း လြန္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၊ ဆရာ မင္းသု၀ဏ္တို႔ေနာက္ ဆရာၾကည္၊ ဆရာဂ်မ္း၊ ဆရာစြမ္းတို႔ သံုးဦးဟာလည္း ဗမာျပည္ရဲ႕ ေက်းလက္ အမ်ဳိးသား စာဆိုေတြလို႔ က်ေနာ္ကေတာ့ သတ္မွတ္ခံစားတယ္။ သူတို႔ေတြရဲ႕ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုးမွာ ျပည္သူဘက္က ရပ္ခဲ့ၾကတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ဗမာျပည္မွာ စစ္အုပ္စုအဆက္ဆက္က သမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦေတြ၊ သခၤ်ဳိင္းေတြကို ၿဖဳိဖ်က္ေနခဲ့တာ တကမၻာလံုးသိၿပီးျဖစ္ ပါတယ္။ လူသားဆိုတာ သူ႔ေမြးဖြားရာ ဇာတိကို စြဲလမ္း ခ်စ္ခင္စိတ္ ရွိၾကသူေတြပါ။ ဒီအထဲမွာ ဇာတိရနံ႔ေတြ ထံုသင္းေနတဲ့ စာေတြ၊ ကဗ်ာေတြရဲ႕ စာဆိုေတြဟာ ပိုလို႔ ဇာတိေျမကို အလြမ္းစိတ္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ခ်စ္တတ္သူေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ …။
အေမရိကားက ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕ သခၤ်ဳိင္းအုတ္ဂူကို စြဲလမ္းဂုဏ္ျပဳထားတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာလည္း ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္လို ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ေတြကုိ ဂုဏ္မျပဳသင့္ဘူးလား။ ဗမာျပည္ဟာ ကမၻာမွာ အယဥ္ေက်းဆံုး တုိင္းျပည္တခုလို႔ စာေတြ၊ ကဗ်ာေတြ၊ သီခ်င္းေတြထဲ ဖြဲ႔စပ္သီကံုးခဲ့တယ္။ ဆရာစြမ္းေရ … ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ရဲ႕ အုတ္ဂူကို သြားေရာက္ဂုဏ္ျပဳခဲ့တာကို က်ေနာ္က ဆရာ့ရဲ႕ အိမ္လြမ္းစိတ္ကဗ်ာ ပန္းခ်ီကားလို႔ ခံစားလိုက္ရတယ္။ ဆရာက အိမ္လြမ္းစိတ္ကို ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ခံစားျပ လိုက္တာပါပဲ။ ဆရာ့ ခ်စ္ရဲေဘာ္ႀကီး ဆရာဂ်မ္းသာ သက္ရွိထင္ရွား ရွိေနခဲ့ရင္လည္း ကဗ်ာဆရာ ေရာဘတ္ ဖေရာ့စ္ရဲ႕အုတ္ဂူကို ဆရာနဲ႔အတူ သူငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္ လက္တြဲသြားေရာက္ ဂါရ၀ျပဳၾကမယ္လို႔ က်ေနာ္ခံစားယံုၾကည္လုိက္တယ္။ ဗမာျပည္မွာရွိေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာႀကီးမႈိင္းမွသည္ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ ေဆာင္ လူထုဘက္ က ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာ၊ စာေရးဆရာမႀကီးမ်ားရဲ႕ အုတ္ဂူေတြဆီ သြားေရာက္ ဂါရ၀ ျပဳၾကမွာေပါ့ … ေနာ။
အင္း … ဆရာေရ … ေျပာသာေျပာရတယ္ … ဗမာျပည္မွာ စစ္အုပ္စု၊ စစ္အစုိးရ အဆက္ဆက္က ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ သမိုင္း၀င္ သခ်ဳႋင္းဂူေတြထဲ ………..။ ။
မွီျငမ္းစာ
http://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Frost
LWIN PWIN
NLABR
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment