အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း၏ အပုိဒ္ ၁၅ ၌
“လူတုိင္းသည္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရိႇသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထုိခ်က္အရ မည္သူမဆုိ၊ ကမၻာေပၚရိႇမည္သည့္ေဒသတြင္ ရိႇေနသည္ျဖစ္ေစ ႏုိင္ငံတစ္ခုခုႏႇင့္ တရား၀င္ဆက္စပ္မႈကုိ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းပုိင္ခြင့္ရိႇသည္ဟု အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာအသုိက္အ၀န္းမႇ အသိအမႇတ္ျပဳထားသည္။”
တစ္နည္းအားျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားက ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈကုိ ေရႇာင္ရႇားသင့္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထုိသုိ႔ခုိင္မာသည့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ကတိက၀တ္ရိႇေနေသာ္လည္း ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈမ်ား ဆက္လက္ေပၚေပါက္လွ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံမဲ့ျပႆနာအား ္ေျဖရႇင္းေနရျခင္းသည္ ၂၁ ရာစု ု္အဓိကစိန္ေခၚမႈတစ္ခု ျဖစ္သည္။ႏုိင္ငံမဲ့ျခင္းသည္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႕စည္းပုံဥပေဒအရ
ႏုိင္ငံသားျဖစ္ရန္အတြက္ လုံး၀ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မခံရသည့္ အေျခအေနျဖစ္သည္။ ထုိႏုိင္ငံမဲ့သူသည္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႕စည္းပုံဥပေဒအရ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ရန္အတြက္ လုံး၀ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မခံရသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံးအဆုိအရ ကမၻာေပၚတြင္ႏိုင္ငံမဲ့သူဦးေရ ၁၂ သန္းရိႇသည္ဟု သိရသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ ၾသ ဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔သည္ ၁၉၆၁ ခုႏႇစ္ ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈ ေလ်ာ့ခ်ေရးဆုိင္ရာ ကြန္ဗင္းရႇင္းျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ႏႇစ္ ၅၀ ျပည့္ေန႔ပင္ျဖစ္သည္။ ထုိကြန္ဗင္းရႇင္း၏ အဖဲြ႕၀င္ႏုိင္ငံ ၃၈ ႏိုင္ငံသာ ရိႇေသးသည္။ ႏုိင္ငံမဲ့မႈသည္ ကမၻာေပၚ ရိႇႏိုင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ ႐ႈတ္ေထြးေသာ ျပႆနာအျဖစ္ တည္ရိႇေနဆဲျဖစ္သည္။

ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈသည္ လူတစ္ေယာက္အား မိမိမည္သူမည္၀ါျဖစ္သည္ကုိ သိရိႇေစၿပီး လူ႔အဖဲြ႕အစည္းတြင္ အျပည့္အ၀ပါ၀င္ခြင့္ရေရးေသာ့ခ်က္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ မရရိႇသူမ်ားသည္ မဲဆႏၵေပး ႏုိင္ခြင့္မရိႇေသာေၾကာင့္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္မႇ ဖယ္ၾကဥ္ျခင္းခံရသည္။

ႏုိင္ငံမဲ့ကေလးမ်ားသည္ အလဲႊသုံးစားျပဳခံရျခင္း၊ ေခါင္းပုံျဖတ္ခံရ ျခင္းႏႇင့္ ၎တုိ႔၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ား ခ်ဳိးေဖာက္ခံရျခင္း စသည့္ ဘ၀ရပ္တည္ရန္ခက္ခဲေနေသာ အေျခအေနသုိ႔ ပုိမုိေရာက္ေစလြယ္သည့္အတြက္ ေမြးဖြားသည့္အခါ ၎တုိ႔အား မႇတ္ပုံတင္မႈ ျပဳလုပ္ထားသင့္သည္။
ေမြးဖြားသည့္အခါ မႇတ္ပုံတင္ျခင္းသည္ ထုိကေလးမ်ားအတြက္ ပညာေရးႏႇင့္ က်န္းမားေရးကဲ့သုိ႔ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားရယူဖုိ႔ ပထမအဆင့္ ျဖစ္သည္။ တုိင္းရင္းသားျဖစ္မႈႏႇင့္ မည္သူမည္၀ါျဖစ္ေၾကာင္း စိစစ္မႈသည္ ကေလးတုိင္း၏ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးျဖစ္သည္။
ကေလးမ်ားေမြးဖြားသည့္အခါ မႇတ္ပုံတင္ထားျခင္းမရိႇပါက မိဘမ်ိဳး႐ုိးႏႇင့္ ေမြးဖြားရာေနရာ မႇတ္တမ္းမႇတ္ရာကုိ သက္ေသအေထာက္အထား ခုိင္ခုိင္မာမာမျပႏုိင္သည့္အတြက္ ႏုိင္ငံမဲ့သူ ျဖစ္ဖုိ႔အခြင့္အလမ္းမ်ားသည္။ ႏုိင္ငံမဲ့မိဘမ်ားက ေမြးဖြားသည့္ ကေလးမ်ား၏အေျခအေနက ပုိမုိဆုိးရြားေစသည္။

ကမၻာေပၚတြင္ ကေလးသန္း ေပါင္း ၅၀ ႏႇစ္စဥ္ေမြးဖြားလ်က္ရိႇရာ ထုိအထဲမႇ သုံးပုံႏႇစ္ပုံသည္ အာရႇ တုိက္မႇျဖစ္ၿပီး မႇတ္ပုံတင္ထားျခင္း မရိႇေသးသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ ရျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေရး၊ လုံေလာက္သည့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမရိႇျခင္း၊ မိဘမ်ားတြင္ အသိပညာေပးမႈ နည္းပါးျခင္း့္၊ ေမြးစာရင္းရရိႇရန္ ကုန္က်စရိတ္ ျမင့္မားျခင္းစသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ တုိင္း ရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေပၚ ခဲြျခားဆက္ဆံျခင္းႏႇင့္ က်ားမလိင္ခဲြျခားဆက္ဆံျခင္းတုိ႔ျဖစ္ေပၚေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္သည္။

ေတာင္အာရႇတြင္ ငါးႏႇစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားထဲမႇ သုံပုံတစ္ပုံသာ ေမြးဖြားၿပီးမႇတ္ပုံတင္ထားသည့္ ကေလးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အစုိးရမ်ားသည္ မည္သည့္ခဲြျခားဆက္ဆံမႈမ်ဳိးမွ်မရိႇရဘဲ ကေလးမ်ားေမြးဖြားမႈ မႇတ္ပုံ တင္လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ကေလးအားလုံးကုိ စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။
ထုိင္းေတာင္ပုိင္း ျမန္မာနယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ႏုိင္ငံမဲ့သူႏႇစ္ေသာင္းခန္႔ ေနထုိင္လ်က္ရိႇၾကသည္။ ၎တုိ႔သည္ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔ ထုိင္းပါလီမန္တြင္ ျပန္လည္သုံးသပ္ခဲ့သည့္ ထုိင္းႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ ျပင္ဆင္ၿပီးပါက ထုိင္းႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ ရရိႇလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့ၾကသည္။ ၎တုိ႔သည္ ခရီးသြားလာျခင္းမႇအစ ပညာသင္ၾကားခြင့္ႏႇင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရႇာက္မႈရပုိင္ခြင့္အထိ အျခားေသာက်ယ္ျပန္႔သည့္ က႑ေပါင္းမ်ားစြာတြင္လည္း အခက္ အခဲမ်ားႏႇင့္ ရင္ဆုိင္ၾကရသည္။ ထုိဥပေဒမူၾကမ္းသည္ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္တြင္ အျငင္းပြားမႈေၾကာင့္ ျပည္တြင္းအုိးအိမ္မဲ့သူမ်ားႏႇင့္ကုိသာ ရည္ရြယ္ကာ ၁၉၆၂ ခုႏႇစ္ ပထမဆုံးေရး ဆဲြခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ထုိင္းႏုိင္ငံ၏ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ ထုိဥပေဒမူၾကမ္းသည္ ၁၉၆၁ ခုႏႇစ္ ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈေလ်ာ့ခ်ေရးဆုိင္ရာကြန္ဗင္းရႇင္း၏ ႏႇစ္(၅၀)ျပည့္ႏႇစ္ႏႇင့္လည္း တုိက္ဆုိင္ေနသည္။

ထုိင္းအစုိးရက ႏုိင္ငံမဲ့သူမ်ား (သုိ႔) ေလလႊင့္ေျခသလုံးအိမ္တုိင္ ေနထုိင္ၾကသူမ်ားကုိ တုိင္းတစ္ပါးမႇ လာၾကသူမ်ား(သုိ႔) ထုိင္းႏုိင္ငံသားမ်ားမဟုတ္ မည္သူမည္၀ါျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားကုိင္ ေဆာင္ထားၾကသူမ်ားမဟုတ္ၾကသည့္အတြက္၎တုိ႔ကုိအေထာက္အထားမဲ့ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားဟု မႇတ္ထင္ၾကသည္။ ထုိေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္သမားမ်ားသည္လည္း ထုိင္းႏုိင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ျပဆုိင္ရာမႇတ္ပုံတင္မႈမႇတ္ တမ္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ၾကျခင္းမရိႇေခ်။
ထုိႏုိင္ငံမဲ့သူမ်ား(သုိ႔) ေလလႊင့္ေျခသလုံးအိမ္တုိင္ ေနထုိင္ၾကသူမ်ားကုိ ထုိင္းႏုိင္ငံအတြင္း ေနရာေဒသအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အခ်ိန္ကာလအမ်ဳိးမ်ိဳးတုိ႔တြင္ မႇတ္တမ္းတင္ စာရင္းသြင္း ခဲြျခားစိစစ္ၾကည့္လွ်င္ အုပ္စုေလးအုပ္စုျဖင့္ ခဲြျခားထားသည္ကုိ ေတြ႕ရိႇရသည္။ ၎တုိ႔မႇာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးႏြယ္စု၊ ၿမိဳ႕ျပဆုိင္ရာ မႇတ္ပုံတင္မႈတြင္မပါ၀င္ေသာ ေလလႊင့္ေနသူ(သုိ႔) အေျခေနမဲ့သူမ်ား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာႏႇင့္ ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံတုိ႔မႇ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္ၾကသည့္ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားႏႇင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ ထြက္ေျပးလာခဲ့ၾကသူမ်ားဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံမဲ့ဦးေရ တစ္သန္းခန္႔ရိႇသည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းတြင္ ေဒသတြင္းအဖဲြ႕အစည္းမ်ား၊ လူမႈအသုိင္းအ၀ိုင္းမ်ားပါ အတူပူးေပါင္းကာ ကေလးမ်ားေမြးဖြားသည့္အခါ မႇတ္ပုံတင္ေရးကုိ စီမံခ်က္ ခ်မႇတ္ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ထုိေဒသရိႇ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မႇတ္ပုံတင္ထားျခင္းမရိႇသည့္ ကေလးမ်ားကုိႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈ(Citizenship) ရရိႇေအာင္ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိႇေနသည္။ ေမြးဖြားသည့္အခါ မႇတ္ပုံတင္ထားျခင္းမရိႇေသာကေလးမ်ားသည္ ပညာသင္ၾကားခြင့္ႏႇင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရႇာက္မႈ၊ ေဆးကုသခြင့္မရရိႇေအာင္ ပိတ္ပင္ထားသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိကေလးမ်ားသည္ လူကုန္ကူးမႈႏႇင့္ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေသြးေဆာင္ဖ်ားေယာင္းခံရျခင္း အမၼခုိင္းေစခံရျခင္းတုိ႔ ၾကံဳေတြ႕ေနရသည္။
အေရႇ႕ေတာင္အာရႇ၊ အာရႇအလယ္ပုိင္း၊ အေရႇ႕ဥေရာပႏႇင့္ အေရႇ႕အလယ္ပုိင္းတုိ႔တြင္ ႏိုင္ငံမဲ့သူမ်ားအပ်ံ႕ႏႇံ႔ဆုံး ေနရာေဒသမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ႏုိင္ငံမဲ့မႈေၾကာင့္ မိသားစုမ်ားကဲြကြာရျခင္း၊ လူမႈအသုိင္းအ၀ိုင္းအတြင္း တင္းမာမႈမ်ားျဖစ္ျခင္းႏႇင့္ ဆင္းရဲမြဲ ေတမႈမ်ားျဖစ္ျခင္းတုိ႔သည ္ ထုိအေျခအေနကုိ ပုိမုိဆုိး၀ါးေစသည္။

နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ လူမ်ဳိးခဲြျခားမႈ ပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာကြန္ဗင္းရႇင္း (Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discri- mination) သည္ လူမ်ိဳးအသားအေရာင္၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေရး(သုိ႔) မ်ိဳးႏြယ္ဇစ္ျမစ္ ကဲြျပားမႈမ်ားႏႇင့္ သက္ ဆုိင္ျခင္းမရိႇေစရဘဲ၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ျပည့္ျပည့္၀၀ က်င့္သုံးခံစားခြင့္ရိႇေစေရး အာမခံခ်က္ေပးရန္ ႏုိင္ငံမ်ားကုိတာ၀န္ ေပးအပ္ထားသည္။

ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးမ်ားဆုိင္ရာကြန္ဗင္းရႇင္း(Convention on the Rights of the Child) သည္ ကေလးသူငယ္တုိင္း ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ရရိႇပုိင္ခြင့္ကုိ ထပ္မံအတည္ျပဳထားသည္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားအား နည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ခဲြျခားမႈ ပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာ ကြန္ဗင္းရႇင္း (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination) ကသည္ အမ်ဳိးသား အမ်ိဳးသမီးခဲြျခားမႈမရိႇဘဲ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ထုိက္ျခင္းႏႇင့္ ကေလးငယ္ မ်ားအားႏုိင္ငံသားအျဖစ္ လႊဲေျပာင္းခံစားခြင့္ရရိႇရန္ တုိက္တြန္းထားသည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္မႈကုိကာကြယ္ျခင္းႏႇင့္ ေလ်ာ့ခ်ျခင္းတုိ႔သည္ အဆုိပါျပႆနာမ်ား၏ အရင္းခံဇစ္ျမစ္မကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရႇင္းရန္အတြက္ အထိ ေရာက္ဆုံး နည္းလမ္းတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။
News Source From: Register Birth to protect the Young: Plan International (The Nation, 09/09/2011)
Lwin Pwin
http://wanna23-23.blogspot.com/