ဆရာႀကီး ဟံသာဝတီ ဦးဝင္းတင္ (သို႔ိမဟုတ္) ျမန္မာ့သမိုင္းတေကြ႕မွ အထင္ကရ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦး
ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ 8888-ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးအား အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းကာ စစ္တပ္မွ အာဏာ သိမ္းျပီးေနာက္ သမိုင္းလိုအပ္ခ်က္အရ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာလ (၂၇) ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ေပၚထြန္းလာေသာအခါ ဆရာႀကီးဦးဝင္းတင္သည္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟို အလုပ္အမွဳ ေဆာင္ေကာ္မတီ ၏ အတြင္းအေရးမွဴး အဖြ႔ဲဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ သည္။ ထ႔ိုေနာက္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီ (၉) ရက္ေန႔တြင္ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဗဟို အလုပ္အမွဳေဆာင္အဖဲြ႕ကိုျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းလိုက္ေသာအခါ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္လည္းေကာင္း၊၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ (၁၄) ရက္ေန႔တြင္ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဗဟုိ အလုပ္အမွဳေဆာင္ အဖြဲ႔ကို ျပင္ဆင္တိုးခ်ဲ႕ ဖဲြ႕စည္းလိုက္ေသာအခါ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟို အလုပ္အမွဳေဆာင္ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ယေန႔တိုင္ အမ်ဳးိသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၌တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ လ်က္ရွိသည္။
ဦးဝငး္တင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ၏ ̏ ျမန္မာျပည္မွေပးစာ မ်ား” (Letter from Burma) စာအုပ္၌ ေအာက္ပါအတိုင္းေရးသားထားေလသည္။
̏ …၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ဦးဝင္းတင္ဟာ အရင္ သီတင္းပတ္ က မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့ ဦးေအာင္ေရႊ၊ ဦးၾကည္ေမာင္၊ ဦးတင္ဦး၊ ဦးလြင္တို႔နဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္ကေတာ့ သူဟာ ဘယ္တုန္းကမွ တပ္မေတာ္သား မျဖစ္ခဲ့တာပါပဲ။ သူက်င္လည္က်က္စားေနရာ ကေတာ့ စာေပေလာကႀကီးထဲမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္ကေန ဘဲြ႕မရခင္ကတည္းက သူဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံဘာသာျပန္ စာေပအသင္းႀကီးမွာ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာဘဝနဲ႔ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ သူဟာ ဒတ္ခ်္ သတင္းစာကုမၸဏီတခုရဲ႕ အႀကံေပးအယ္ဒီတာ အျဖစ္ကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ အယ္ဒီတာေနရာကို ရခဲ့ျခင္းဟာ သူ႔ရဲ႕ရွည္လ်ားလွတဲ့ စာနယ္ဇင္း ေလာကလုပ္သက္မွာ အျမင့္ဆံုးေနရာျဖစ္တဲ့ တခါက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ထိပ္တန္းသတင္းစာ တစ္ေစာင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ‘ဟံသာဝတီ’ သတင္းစာရဲ႕ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ရာထူးကို ရရွိဖို႔အတြက္ အစပ်ဳိးခဲ့တာ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ရဲ႕ ဟံသာဝတီသတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြဟာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ အင္အားခိုင္မာလာတဲ့ႏွစ္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္ ကာလတုန္းက လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ ကိုယ့္ရဲ႕ဆႏၵကိုလြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚျပသခြင့္၊ စတာေတြကို ပိုလို႔ပိုလို႔ တင္းက်ပ္စြာ ကန္႔သက္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံရေပမယ့္လည္း အနည္းငယ္မွ်ေသာ စာေရးဆရာေတြ၊ စာနယ္ဇင္းသမားေတြဟာ ူတို႔ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ပိုင္ခြင့္ကို တိုးတိုးတိတ္တိတ္နဲ႔ ဆက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းခဲ့ ၾကပါတယ္။
၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ ဦးဝင္းတင္ ဦးေဆာင္ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ‘ စေန စာဖတ္ဝိုင္း’ မွာ မဆလ လမ္းစဥ္ကို ေဝဖန္သံုးသပ္ထားတဲ့ စာတမ္းငယ္တေစာင္ ဖတ္ၾကား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက ထုတ္ေဝခြင့္ပိတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ဦးဝင္းတင္ဟာ ဘာသာျပန္တဲ့သူ အလြတ္ စာေရးဆရာဘဝမွာ က်င္လည္ရင္းနဲ႔ ဆယ္စုႏွစ္မွ် သူရဲ႕ဝမ္းေရး ကိုေျဖရွင္းခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီလွဳပ္ရွားမွဳႀကီးမွာ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မွဳနဲ႔ တရားမွ်တာမွဳကို ယံုၾကည္တဲ့ သူေတြ ေရွ႕တန္းက ပါဝင္ခဲ့ၾကတာဟာသဘာဝပါပ။ဲ အစပိုင္းကတည္းက ဦးဝင္းတင္ဟာ လွဳပ္ရွားမွဳႀကီး စတင္ျဖစ္ပြားခါစ က ေပၚေပါက္လာတဲ့ စာေရးဆရာမ်ား သမဂၢမွာ တက္ၾကြစြာနဲ႔ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ စက္တင္ဘာလမွာ သူဟာ NLD အလုပ္အမွဳေဆာင္အဖြဲ႕ရဲ႕အတြင္းေရးမွဴးေတြအထဲက တဦးျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ယံုမွားစရာမရွိတဲ့ သူ႔ရဲ႕အရည္အခ်င္းေတြ၊ သူ႔ရဲ႕ခိုင္မာတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဦးဝင္းတင္ဟာ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုကို ဆန္႔က်င္ေန ၾကတဲ့ သူေတြရဲ႕ အဓိကပစ္မွတ္ျဖစ္လာ ပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္းပဲ ၁၉၈၉ ခု ဇြန္လမွာ NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက ပထမဆံုးအဖမ္းခံရတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ သူ႔ကိုဖမ္းဆီးတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ တရားဥပေဒကေန ေရွာင္တိမ္းေန တယ္လို႔ေၾကညာခံရတဲ့ လူငယ္တဦးရဲ႕ ဖခင္ျဖစ္သူနဲ႔ တယ္လီဖုန္း စကားေျပာျခင္းဆိုတဲ့ သက္ေသေထာက္အထား မရွိတဲ့စြဲခ်က္နဲ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပါပဲျဖစ္ျဖစ္ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ စကားေျပာျခင္းဟာ သက္ေသအရာမတည္ဘူးလို႔ ဥပေဒကဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာျပည္မွာ စစ္တပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေနမွဳကို ကန္႔ကြက္သူေတြ အတြက္ ဥပေဒက ေကာင္းစြာ ကာကြယ္မွဳ မေပးႏိုင္ပါဘူး။
အဖမ္းခံရၿပီးၿပီးျခင္းမွာပဲ ဦးဝင္ကို ၃ ရက္ၾကာ အစာမေကြၽး၊ မအိပ္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားၿပီး ဒီပိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့သူရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို စစ္ေဆး ေမးျမန္ပါေတာ့တယ္။ စစ္ေဆးေမးျမန္းတဲ့ သူေတြက ဦးဝင္းတင္ဟာ က်မရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး နည္းဗ်ဴရာဆုိင္ရာ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္၊ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်မရဲ႕ ႐ုပ္ေသး ဆရာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ထြက္ဆုိေစဖို႔ အဓမၼ လုပ္ေဆာင္လိုတဲ့ ပံုရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတၱိနဲ႔ ျပည့္စံု၊ စိတ္ဓါတ္ကလည္း ခိုင္မာလွတဲ့ ဦးဝင္းတင္ကိုအမွားေတြ ထြက္ဆိုဖို႔ ဘယ္လိုမွ ၿခိမ္းေျခာက္လို႔မရခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၈၉ ေအာက္တိုဘာလမွာေတာ့ သူ႔ကိုေထာင္ (၃) ႏွစ္ခ်လိုက္ပါတယ္။ သူ႔ကိုျပန္လႊတ္ဖို႔ လအနည္းငယ္အလို ၁၉၉၂ ဇြန္လမွာ ေနာက္ထပ္ အဓိပါၸယ္မရွိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ တရားစြဲဆိုၿပီး ေထာင္ (၁၁) ႏွစ္ထပ္မံခ်လိုက္ပါ တယ္။
ဦးဝင္းတင္ဟာ သူ႔အေၾကာင္းကိုေျပာခဲပါတယ္။ NLD တည္ေထာင္ၿပီးကတည္းက သူနဲ႔က်မ အတူတြဲၿပီး ေန႔တိုင္းလိုလိုအလုပ္လုပ္ခဲ့တာ လေပါင္းအေတာ္ၾကာမွ သူဟာ လူပ်ဳိႀကီးျဖစ္တယ္ဆိုတာ အမွတ္မထင္သိလိုက္ပါတယ္။ သူဟာ တစ္ဦးထဲေနထိုင္ၿပီး သူရဲ႕အိမ္မွဳကိစၥေတြကို ကိုယ္တိုင္လုပ္ကိုင္ေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သိခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ သူ႔ကို ေထာင္ဒဏ္စီရင္ခဲ့ၿပီး သိမ့္မၾကာခင္မွာပဲ သူႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ( လမ္းမေတာ္ျမိဳ႕နယ္၊ လမ္းသစ္ရိပ္သာ) ႏိုင္ငံပိုင္တိုက္ခန္းတစ္ခုမွာ ေနထုိင္ခြင့္ကို ပယ္ဖ်က္လိုက္တဲ့အတြက္ သူပိုင္ပစၥည္းေတြကို သူ႔ရဲ႕မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းေတြက အဲဒီတုိက္ခန္းကေန ဖယ္ရွားေျပာင္းေရႊ႕ေပးခဲ့ၾကရပါတယ္။
ဦးဝင္းတင္ရဲ႕႐ုပ္သြင္အမူအရာတခုလံုးကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ခိုင္မာတဲ့ အသြင္အျပင္ေပၚထြန္းေနတာမို႔ ဦးဝင္းတင္ဟာ ႏွလံုးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဝဒနာတစ္ခုရွိတဲ့အတြက္ အၿမဲတမ္းေဆးကုဖို႔ လုိအပ္တယ္ဆိုတာကို သိတဲ့သူ အနည္းပဲရွိပါတယ္။ ေဆးဝါးကုသျပဳစု ေစာက္ေရွာက္ဖို႔ကလည္း ျပည့္စံုမႈမရွိ၊ ေနထိုင္မႈအေျခအေနကလည္း ဆိုးရြားလွတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ကာလၾကာရွည္စြာ ေနထိုင္ရတဲ့အတြက္ သူရဲ႕က်န္းမာေရးအေျခအေနဟာ ပိုၿပီး ဆိုးရြားလာေနပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ အတြင္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကြန္ဂရက္အမတ္ ဘီလ္ရစ္ခ်တ္ဆင္နဲ႔ ဦးဝင္းတင္တို႔ ေတြ႕ဆံုရစဥ္က ဦးဝင္းတင္ဟာ ‘ လည္ေထာက္ကို ဝတ္ဆင္ထားရပါတယ္။ ေက်ာ႐ိုးဆစ္ေရာဂါကိုပါ ခံစားေနရလို႔ပါ ဒါ့အျပင္ သူ႔ရဲ႕သြားေတြကလည္း ေဆးကုသဖို႔လိုေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယခင္အတိုင္း သူ႕ရဲ႕စိတ္အစဥ္ဟာ ၾကည္လင္လ်က္ရွိၿပီး စိတ္ဓါတ္ဟာလည္း မယိမ္းမယိုင္ႀကံခိုင္ေနပါတယ္။ နဝတ ဟာ သူေျပာသမွ် စကားလံုးအတိုင္း အာဏာပိုင္ေတြဆီကို သတင္းအပို႔ခံရမယ္ ဆိုတာအေသအခ်ာသိလ်က္နဲ႔ ဦးဝင္းတင္ဟာ နဝတ စီစဥ္တဲ့ အမ်ဳိးအသား ညီလာခံအေပၚ သူ႔ဓေလ့ အတိုင္း ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ က်မဆီကိုလည္း အခိုင္အမာအျပည့္ဝ ေထာက္ခံေၾကာင္း သတင္းစကားပါးခဲ့ပါတယ္။”
ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးတပ္ဦးတြင္ စိတ္ဓါတ္ခိုင္မာစြာျဖင့္ ယေန႔တိုင္ တိုက္ပြဲဝင္ေနေသာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူဦးဝင္းတင္သည္ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရးဆရာ တဦးလည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ ဝင္းတင္၊ ဝင္းေဆြ၊ ေပၚသစ္၊ ျပည္စိုး၊ ပုည၊ ေမာင္ဝန္ဇင္း၊ သုေသသီ၊ အယ္ဒီတာတဦး စသည့္ ကေလာင္ကြဲမ်ားျဖင့္ စာနယ္ဇင္းမ်ဳိး စံုတြင္ ဝတၳဳတို၊ ျပဇာတ္၊ ကဗ်ာ၊ ေဆာင္းပါး၊ စာေပေဝဖန္ေရး စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းအ ရာ မ်ဳိးစံုကိုေရးသားခဲ့သည္။
စာနယ္ဇင္းေလာကႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးေလာကသည္ ‘ ပန္းႏွင့္ေခါင္း’ ပမာ ဆက္စပ္ ေနသကဲ့သို႔၊ အယ္ဒီတာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မွာလည္း ခြဲမရေပ။ တခ်ိန္က တကသ စာေဆာင္ ‘ အုိးေဝ’ အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ေနာင္တြင္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုနည္းတူစြာ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ေဟာင္းဆရာ ဦးဝင္းတင္သည္လည္း ယေန႔ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုတြင္ ျပည္သူလူထု ႏွင့္အတူ တုိက္ပြဲဝင္လ်က္ရွိေပသည္။
တိုင္းျပည္ႏွင့္ျပည္သူလူထုေကာင္းက်ဳိးအတြက္ ေသတဖန္ သက္တဆံုး အလုပ္ေကြၽးျပဳရန္ သႏၷိဌာန္ ခ်ထားေသာ ဆရာဦးဝင္းတင္ကို ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ပဲခူးတိုင္း၊ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ အဖဦးပု၊ အမိေဒၚအမာတို႔မွ ဖြားျမင္ခဲ့ သည္။ ေမြးခ်င္းသံုးဦးအနက္အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။
၁၉၅၃ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ အဂၤလိပ္စာ၊ ေခတ္သစ္ရာဇာဝင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံဘာသာတြဲျဖင့္ ဝိဇၨာဘြဲ႕(B.A) ရရွိခဲ့ သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွစ္လည္း မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ဝင္းထင္ အမည္ျဖင့္ ကဗ်ာႏွင့္ ဝတၳဳတိုမ်ား စတင္ေရးသားရင္းကေလာင္ေသြးခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္္၌ အရင္းႏွီး ဆံုးကေလာင္ေသြးဖက္မွာ ဦးဝင္းေမာင္(မင္းယုေဝ) ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္္၌ ဦးထြန္း တင္ (ေရွ႕ေန)၊ စာေရးဆရာေက်ာ္ေအာင္၊ ၾကည္လင္၊ ျမသန္းတင့္ စသည့္ တကၠသိုလ္ ကေလာင္ရွင္မ်ားႏွင့္လည္း ေက်ာင္းေနဖက္ျဖစ္ခဲ့သည္။
ငယ္စဥ္ကစာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းအထူးဝါသနာထံူခဲ့သည္။ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး ၏ ‘ သူလိုလူ’ ( ဦးခ်စ္ေမာ္အတၳဳပၸတၱိ) စာအုပ္ဖတ္ရာမွ သတင္းစာ ဆရာျဖစ္ခ်င္စိတ္ ျပင္းျပခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၃ တြင္ ‘ အက်ဳိးေဆာင္’ ဂ်ာနယ္ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာ လုပ္ကိုင္ခဲ့ သည္။ ထို႔ေနာက္ စာေပဗိမာန္ဒ္လက္ေထာက္အယ္ဒီတာအျဖစ္ ၁၉၅၀ မွ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ တြင္ AFP ႏိုင္ငံျခားသတင္း ဌာနတြင္ ညပိုင္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ဆရာဒဂုန္တာရာ ဦးစီးထုတ္ေဝေသာ ‘ ဂႏၳာဝင္’ ဂ်ာနယ္္၌ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာအျဖစ္ တြဲဖက္လုပ္ ကိုင္ခဲ့ဖူးသည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၅၄ မွ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ နယ္သာလန္ ႏိုင္ငံ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕ ဂ်မ္ဘာ တန္( Jambarton) စာအုပ္ထုတ္ေဝေရး ကုမၸဏီတြင္ စာအုပ္ထုတ္ေဝမွဳပညာႏွင့္ စာနယ္ဇင္း ပညာဆည္းပူးရင္း တဖက္မွာလည္း ျမန္မာဘာသာျပန္ စာလုပ္စာတမ္းမ်ား ထုတ္ေဝေရးတြင္ အႀကံေပးအယ္ဒီတာအျဖင့္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ တဖက္တြင္ ပညာသင္ရင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းမ်ားစုစည္း‘ဒို႔ျပည္သတင္း’ သတင္းစာကို မိမိေငြျဖင့္ ေစာင္ေရ ၅၀၀ ထုတ္ေဝ၍၊ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ားထံ စာတိုက္မွ အခမဲ့ျဖန္႔ေဝခဲ့သည္။ ဥေရာပ၌ရွိေန စဥ္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕၌ ပညာသင္ေရာက္ရွိေနေသာ ဆရာမင္းယုေဝ ဆရာမေငြတာရီ ဇနီးေမာင္ႏွံတို႔ႏွင့္အတူ ဥေရာပတိုက္ရွိ ပန္းခ်ီအႏုပညာျပတိုက္မ်ားကို လွည့္လည္ေလ့ လာခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီျပတိုက္မ်ားကို ေလ့လာရာမွ ေနာင္တြင္ ပန္းခ်ီေဝဖန္ေရးေဆာင္းပါး မ်ားေရးသားခဲ့သည္။
၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ေၾကးမံုတသင္းစာကို ဦးေသာင္း(ေအာင္ဗလ)၊ စိန္ခင္ေမာင္ရီ တို႔ႏွင့္အတူ စတင္တူေထာင္သူမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ဦးစီးအယ္ဒီတာအျဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၄ စက္တင္ဘာ ၁ တြင္ ‘ ေၾကးမံု’ သတင္းစာ ျပည္သူပိုင္ အသိမ္း ခံရၿပီးေနာက္ ေၾကးမံုသတင္းစာတုိက္တြင္ အယ္ဒီတာအျဖင့္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္အထိ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ၁၉၅၉ မွ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴးအျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ဥကၠဌအျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူမွာ ဦးထြန္းေဖ( ထြန္းေန႔စဥ္) ျဖစ္ၿပီး အမွဳေဆာင္မ်ားအျဖင့္ ဦးဘေဖ၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္တင့္ေဆြ၊ ဦးေပၚဦး၊ ဦးေစာလွ၊ ဦးတင္ေထြး တို႔ျဖစ္သည္။
၁၈၉၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ထုပ္ေဝလာခဲ့ေသာ ဟံသာဝတီသတင္းစာကို ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၉ ရက္ေန႔ ၿဗိတိသွ် ဘားမားသူေဌး ဦးညြန္႔ (ကဗ်ာဆရာမေငြတာရီ၏ ဖခင္)က လႊဲေျပာင္းယူ၍ ေန႔စဥ္သတင္းစာ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ အဆိုပါသတင္းစာ၌ ကရင္ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ ေစာဘဦးၾကီး၏ သတင္းကို ၁၉၄၉ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္မွ ၁၉၅၀ ေဖေဖၚဝါရီ ၂၈ ရက္ေန႔အ ထိ ေဖၚျပခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဖဆဖလ အစုိးရက ဟံသာဝတီသတင္းစာကို ၁၉၅၀ မတ္လ တြင္ ခ်ိတ္ပိတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ထုတ္ေဝခြင့္ရခဲ့ေသာ္လည္း ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ဟံသာဝတီသတင္းစာကို ၁၉၆၉ ခု ဇန္နဝါရီ လ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္သူပိုင္သိမ္းခဲ့သည္။ သတင္းစာတုိက္ကိုလည္း မႏၱေလးၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕၍ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အမိန္႔ျဖင့္ ဆရာဦးဝင္းတင္ ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖင့္ ခန္႔အပ္ကာ ၁၉၆၉ ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဟံသာဝတီသတင္းစာကို ျပန္လည္ထုတ္ေဝေစခဲ့သည္။
ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ဟံသာဝတီသတင္းစာနယ္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖင့္ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္စဥ္ သတင္းစာႏွင့္စာေပလွဳပ္ရွားမွဳအမ်ားအျပား အေကာင္ အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္ ႏိုင့္ခဲ့သည္။ သတင္းစာလုပ္ငန္းႏွင့္ပါတ္သက္၍ ဟံသာဝတီ သတင္းစာၿမဳိ႕နယ္ သတင္းေထာက္မ်ား၏ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြမ်ားကို ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၅၊ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ သံုးႀကိမ္တိုင္တုိင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ဆရာသည္ စာေပႏွင့္ယဥ္ေက်းမွဳ အဖြဲ႔ငယ္ကိုဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ရတနာပံုေခတ္ သတင္းစာဆရာႀကီး ဘိုဝဇီရ အားဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဘိုဝဇီရခန္းမကို တည္ေထာင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါခန္းမတြင္ စာဆိုေတာ္ေန႔ အခမ္းအနားမ်ား၊ စာေပေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ စာတမ္းဖတ္ပြဲမ်ား၊ စာေပဆိုင္ရာ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား၊ စာေပယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ ျပပြဲမ်ားကို ပံုမွန္က်င္းပေပးခဲ့သည္။ အဆိုပါလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားအနက္ စာတမ္းဖတ္ပြဲမ်ားကို စေနေန႔မ်ားတြင္ က်င္းပၿပီး စေန စာေပဝုိင္းမ်ားဟု ထင္ရွားခဲ့သည္။ စေန စာေပဝိုင္း၏ အသီးအပြင့္အျဖင့္ သတင္းဟာသ ( ဟံသာဝတီ ကာတြန္းမ်ား)၊ ျပည္သူတို႔၏ စကားျပန္၊ စေနစာေပဝိုင္းစေသာ စာအုပ္ ထုတ္ေဝႏိုင္ခဲ့သည္။ စေန စာဖတ္ဝုိင္းသည္ ျမန္မာစာေပအႏုပညာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အေရးပါသည့္ စာေပလွဳပ္ရွားမွဳျဖစ္ ေသာ္လည္း မဆလ လမ္းစဥ္ပါတီ ေဝဖန္ေထာက္ျပမႈေၾကာင့္ ဟံသာဝတီသတင္းစာ တုိက္ကို ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ လံုးဝပိတ္သိမ္းလိုက္သလုိ၊ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးဝင္းတင္ကိုလည္း ထုတ္ပယ္လိုက္ေလသည္။
ဦးဝင္းတင္သည္ ဟံသာဝတီသတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ေနစဥ္ အတြင္းသတင္းစာဆရာ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးအျဖင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားသို႔ ျမန္မာသတင္းအဖြဲ႔ႏွင့္အတူ လိုက္ပါရင္း ေရာက္ရာ ႏိုင္ငံမွ သတင္းမ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ားေရး၍၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေပးပို႔ခဲ့သည္။ အဆိုပါေဆာင္း ပါးမ်ားကို စုစည္း၍ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ “ ေျခမွာစကား၊ လက္ဖ်ားကဗ်ာ၊ မ်က္ႏွာ ဇာတ္သိမ္း” အမည္ျဖင့္ စာအုပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အေရွ႕ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ႏိုင္ငံသို႔ ေလ့လာေရးခရီး သြားေရာက္ၿပီးေနာက္ ‘ ကမာၻနီတြင္-တဒဂၤ’ အမည္ျဖင့္ ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာအုပ္ကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ၾကယ္နီစာေပတိုက္မွ စေန စာေပဝိုင္း စာအုပ္တြင္ပါရွိေသာ ဆရာဦးဝင္းတင္၏ ခရီးသြား စာေပေဆာင္းပါးႏွစ္ပုဒ္ကို စုစည္း၍ ‘ ခရီးသြားစာေပ’ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ အဆိုပါ စာအုပ္္၌ ဆရာဦးဝင္းတင္က -
“ ေဒသႏၱရဗဟုသုတသည္ လူတို႔၏အျမင္ကို က်ယ္ေစ၏။ ဆင္ေျခကိုတရား တိုးပြားေစ၏။ အလိမၼာဥာဏ္ကို ရင့္သန္ေစ၏” ဆိုသည့္စကားအတိုင္း ခရီးသြား စာေပ ကို ဖတ္ျခင္းျဖင့္ အက်ဳိးႀကီးစြာ ခံစားၾကရသည့္အျပင္ ေငြမကုန္လူမပန္းဘဲ ေဒသမ်ဳိးစံု သုိ႔ ကိုယ္တုိင္ ေရာက္ေပါက္ၾကရဘိ သကဲ့သို႔ လူေပါင္းစံု၊ ဓေလ့စ႐ုိက္ေပါင္းစံုကို ကိုယ္တိုင္ သိျမင္ခံစားၾကရဘိ သကဲ့သို႔ ရွိရသည္ျဖစ္၍ ခရီးသြားစာေပကို စိတ္ပါဝင္စား ေလ့လာမွတ္သားသူ စာဖတ္ပရိသတ္အင္အားလည္း ေခတ္သစ္ႏွင့္အတူ တိုးပြားလာခဲ့သည္ဟု သံုးသပ္တင္ျပထားသည္။ ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ John Hersey ေရးသားခဲ့ေသာ Hiroshima ကို ‘ လူ႔ငရဲ’ အမည္ျဖင့္ ဘာသာျပန္ခဲ့သည္။ အဆိုပါစာအုပ္ ကို၂၀၁၁ စက္တင္ဘာလတြင္ ေနရီရီ စာအုပ္တိုက္မွ ဒုတိယအႀကိမ္ျပန္၍ ထုတ္ေဝခဲ့ သည္။
ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ မႏၱေလး၌ ေန႔စဥ္ ရန္ကုန္သို႔ ဆင္း၍ သတင္းစာ ဆရာသင္တန္းမ်ားလဲ ပို႔ခ်ခဲ့သည္။ သတင္းစာသမုိင္းေရးသားျပဳစုရန္လည္း တကၠသိုလ္ထင္ႀကီး၊ လူထုဦးလွ၊ ဦးၾကင္ေမာင္( ေငြဥေဒါင္း) တို႔ႏွင့္အတူ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္ဟုသိရသည္။
ထို႔ေနာက္ ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ‘ ေပၚသစ္’ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ပန္းခ်ီေဝ ဖန္ေရးေဆာင္းပါးကို စာနယ္ဇင္းမ်ား၌ ေရးသားခဲ့သည္။ ေနာင္တြင္ အဆိုပါေဆာင္းပါး ကို စုစည္း၍ ‘ အလွရွာပံုေတာ္’ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာအုပ္တအုပ္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ အဂၤလိပ္စာကို ကြၽမ္းက်င္ပိုင္ႏုိင္သူျဖစ္ေသာ့ေၾကာင့္ အေမရိ ကန္စာေရးဆရာ (ဟင္နရီစစ္ဒနာဟာရီဆင္) (Henery Sydnor Harrison, 1880.1930) ေရးခဲ့သည္။ ‘ Queed’ ဝတၳဳကို ‘ ကြိ’ အမည္ျဖင့္ ျမန္မာျပန္ဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ Northern Light စာအုပ္ကိုလည္း ‘ ဥတၱရအလင္’ အမည္ျဖင့္ ျပန္ဆိုခဲ့သည္။
ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးတြင္ အႏုပညာရွင္ေပါင္းစံု တို႔၏ ေၾကညာခ်က္ထြက္ေပၚလာေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အေရးခင္း ကာလအတြင္း စာနယ္ဇင္းသမဂၢ သတင္းစာတြင္ ေခါင္းႀကီးပိုင္းသတင္း၊ သတင္း၊ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေပးခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ မွ ဦးစီးထုတ္ေဝေသာ ‘သမဂၢ’ သတင္းစာတြင္လည္း ပါဝင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ၾသဂုတ္ ၃၀ တြင္ ‘ဆႏၵေဖၚသံ’ သတင္းစာကို ကိုယ္တိုင္ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးကို စစ္တပ္မွအၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲၿပီးေနာက္ သမိုင္းလိုအပ္ခ်က္အရ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဖဲြ႔စည္းေသာအခါ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၌ဗဟို အလုပ္အမွဳေဆာင္အဖြဲ႕၏ အတြင္းေရးမွဳအဖဲြ႕ဝင္ အျဖစ္စတင္ပါဝင္လွဳပ္ရွားခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသား ညီညႊတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု၌လည္း ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ႏွင့္အတူ နာယက အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔တြင္ စစ္အစိုးရ၏ မတရားေသာ ေၾကညာ ခ်က္ အမွတ္(၃၈) ကို ဆန္႔က်င္ရာ၌သံုးစြဲခဲ့သည္။ “ အမ်ားျပည္သူ သေဘာမတူတဲ့ အမိန္႔ အာဏာဟူသမွ် တာဝန္အရ ဖီဆန္ၾက” ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကိုေရးသားေပးခဲ့သည္။
၁၉၈၉ ဇြန္လိုင္လ ၄ ရက္တြင္ တရားခံေျပးတဦး၏ ဖခင္ထံ ဖုန္းဆက္စ ကားေျပာဆိုမွဳကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဆရာဦးဝင္းတင္အား စစ္အစိုးရ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အမ်ားျပည္သူ ဆူပူအံုၾကြေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကိုင္သည္ ဟု အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ လြတ္ရက္ေစ့ခါနီး- ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လိုင္လတြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ ထက္မံ ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းခံရသည္။
ဦးဝင္းတင္အား ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လိုင္လ ၄ ရက္ေန႔ ဖမ္းစီးအခ်ိန္မွစ၍ အင္းစိိန္ေထာင္ အထူးတိုက္-ဝင္းအတြင္း၌ ထားရွိ၍ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္လံုးဝအဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း ခံရသည္။ ထို႔အျပင္ ေထာင္ဝင္စာ လည္း အပိတ္ခံရသည္။ ၁၉၉၁ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ဦးဝင္းတင္အား အထူးတိုက္မွ အမွတ္ ၃ တိုက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသိုိ႔ ကုလအထူး ကိုယ္စားလွယ္ ‘ယိုဇိုယိုကိုတာ’ လာေရာက္စဥ္အတြင္း အက်ဥ္းခ်ခံေနရေသာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား အေပၚ နဝတ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား၏ ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္မွဳမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ပလစ္စတစ္အိတ္ ( ကြၽတ္ကြၽတ္အိတ္)ေပၚတြင္- အေသးစိတ္ေရးသားေပးပို႔ထားသည့္ စာကို ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္ အတူ ပါဝင္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အက်ဥ္းေထာင္ ပုံစံအကၤ်ီမ်ားေပၚတြင္ “ စု၊ လႊတ္၊ ျပန္ေတြ႔၊ / စု၊ ဖ်က္၊ ေတြ႕” ဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးသံုးသပ္ခ်က္ စာတမ္းကို ေရးသားျပဳစုကာ ေထာင္အျပင္သို႔ထုတ္ ခဲ့သည္။
‘ စု’ ဆိုသည္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား အား လံုးလြတ္ေျမာက္ေရး၊
‘ လႊတ္’ ဆိုသည္မွာ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရး၊
‘ ျပန္ေတြ႕’ ဆိုသည္မွာ အမ်ဳးိသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ေရး၊
‘ စု’ ဆိုသည္မွာ ဒီမိုကေရစီ ျပည္ေထာင္စုသစ္ေပၚထြန္းေရး၊
‘ ဖ်က္’ ဆိုသည္မွာ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို ဖ်က္သိမ္းေရး၊
‘ ေတြ႕’ ဆိုသည္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ နဝတ ( နအဖ ) ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး၊
ဆိုသည့္ ႏုိင္ငံေရးလမ္းစဥ္ကို ဦးဝင္းတင္သည္ ခ်မွတ္ေပးခဲ့သည္။ အဆိုစာတမ္းကို ၁၉၉၅ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ – ေထာင္အတြင္းမွ ျပည္ပသို႔ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ထုတ္ေပးမွဳ ေၾကာင့္ ဦးဝင္းတင္အား ၁၉၉၆ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ေထာင္ဒဏ္ ( ၇ ) ႏွစ္ ထပ္မံတိုးခဲ့ျပန္သည္။
အက်ဥ္းခ်ခံေနရစဥ္အတြင္း ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ‘ ထ’ ေလးလံုးေပၚ လစီခ်မွတ္ခဲ့သည္။
ပထမ ‘ ထ’ သည္ထူေထာင္ရမည္။
ဒုတိယ ‘ ထ’ သည္ ထိန္းသိမ္းရမည္။
တတိယ ‘ ထ’ သည္ ထုိင္မေနႏွင့္၊
စတုတၳ ‘ ထ’ သည္ ထိေတြ႕ရမည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
အက်ဥ္းခ်ခံေနရစဥ္အတြင္းမွာပင္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၌ ဦးဝင္းတင္အား ယူနယ္စကိုဂြီလာရ္မိုကာနို ကမာၻ႕စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆု (Unesco – Guillermo Cano World Press Freedom Award) ကိုခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရသည္။ ထိုႏွစ္အတြင္းမွာပဲ ႏိုင္ငံတကာသတင္းစာမ်ားအဖြဲ႕ ( WAN. World Association of Newspaper) မွခ်ီးျမင့္သည့္ ‘လြတ္လပ္မွဳေရႊကေလာင္ဆု’ ( Golden Pen of Freedom Award) ကို သာယာဝတီ စမ္းစမ္းႏြဲ႔ႏွင့္ အထူးခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရသည္။ ေထာင္သက္အရွည္ဆုံး သတင္းဆရာႀကီး ဦးဝင္တင္အားဂုဏ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ – လမ္းတလမ္း ကို ဝင္းတင္လမ္းဟု မုည့္ေခၚခဲ့ၾကသည္။
ဆုေငြေၾကးမ်ားအားကို ျမန္မာသတင္း သမဂၢ သို႔ လွဴဒါန္း – ‘ ဥဒါန္းမဂၢဇင္း’ ကို ထုတ္ေဝေစခဲ့သည္။ ဥဒါန္းမဂၢဇင္းကို ဦးဝင္းတင္လွဴဒါန္းေငြျဖင့္မတည္ကာ မဂၢဇင္း၏ အေထြေထြ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို အေမရိကန္အေျခစိုက္ National Endowment of Democracy အဖြဲ႔၊ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ Reporters San Frontieres၊ အေမရိကန္အေျခစုိက္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းစာမ်ားအဖြဲ႔ (Wold Association of Newspaper) အဖြဲ႔တို႔က ကူညီပ့ံပိုးေပးခဲ့သည္။
နဝတ စစ္အစိုးရက ဦးဝင္းတင္အား ၂၀၀၅ ဇူလိုင္လတြင္ ေထာင္မွလြတ္ေပး မည္ဟုဆိုကာ ထိန္းသိမ္းထားရာ တုိက္မွ ေထာင္ဗူးဝသို႔ ေခၚထုတ္ကာ ၄ နာရီေက်ာ္ ေမးျမန္း၍ ေထာင္းဗူးဝမွ ျပန္သြင္း၍ ျပန္လည္ အက်ဥ္းခ်ခဲ့သည္။ တနည္းအားျဖင့္ လူတစ္ေယာက္အား လူမဆန္စြာျဖင့္ စိတ္ဓါတ္ စစ္ဆင္ေရး ျပဳ လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ နဝတ စစ္အစိုးရက ႏုိင္ငံတကာ၏ ဖိအားေပးမွဳေၾကာင့္ ဦးဝင္းတင္ အား ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ အက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လႊတ္ ေပးခဲ့သည္။ အက်ဥ္းေထာင္မွ လြတ္ေျမွာက္ၿပီးေနာက္ ဆရာဦးဝင္းတင္သည္ ေထာင္တြင္း၌ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖံုဖံု ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ ခံရမွဳအေတြ႕အႀကဳံမ်ားကို ေရးသားခဲ့သည့္ ‘ ဘာလဲဟဲ့…..လူ႕ငရဲ႕’ အမည္ရွိစာအုပ္ကို ေရးသား၍ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ ဆရာ၏ အသက္ရွစ္ဆယ္ျပည့္ ေမြးေန႔အ ထိမ္းအမွတ္ျဖင့္ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံမွ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝ ေပးခဲ့ သည္။ အဆိုပါ စာအုပ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကုညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း( AAPP) အဖြဲ႔မွ ျဖန္႔ခ်ီေပးခဲ့သည္။
ယခုအခါ ဆရာႀကီးဦးဝင္းတင္သည္ အသက္ ၈၁ ႏွစ္ ျပည့္၍ လည္ပင္းက်ီး ေပါင္းတက္ေရာဂါ၊ အူက်ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ သြားကိုက္ ေရာဂါတို႔ကို ခံစားေနရေသာ္လည္း စိတ္ဓါတ္မက်ဘဲ ယံုၾကည္ခ်က္ခိုင္မာစြာျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုၾကီးတြင္ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ကာ ရဲရဲဝံ့ဝ့ံ တိုက္ပြဲဝင္လ်က္ရွိေနရာ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားအတြက္ ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းျပ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ သမိုင္းမွတ္တမ္းဝင္ေနမည္မွာ မလဲြဧကန္ပင္တည္း။
Lwin Pwin