ကမာၻ႕သတင္းမ်ား 08/04/2012
ႏိုင္ငံတကာသတင္း
ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီက ေျမာက္ကိုရီးယားအေပၚ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္တြင္ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ခ်မႇတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပံဳယမ္းက ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ အဏုျမဴဗံုး ေဖာက္ခဲြမႈျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ဂ်ပန္တြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ Chosun Shinbo သတင္းစာက ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ယင္းသတင္းစာကို ျပံဳယမ္း ေထာက္ခံေသာ ကိုရီးယား-ဂ်ပန္ႏြယ္ဖြားမ်ား အဖဲြ႔အစည္းက ထုတ္ေ၀ေနျခင္းျဖစ္သည္။
ေျမာက္ကုိရီးယားက Kwang-myongsong-3 ဒံုးက်ည္ပစ္လႊတ္ရန္ စီစဥ္ထားမႈအေပၚ အေမရိကန္က ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ေနျခင္းမႇာ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္၊ ဧၿပီလက ျဖစ္စဥ္ကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔ေနသလိုျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းသတင္းစာတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေျမာက္ကုိရီးယားသည္ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္၊ ဧၿပီလတြင္ တာေ၀းပစ္ ဒံုးက်ည္ပစ္လႊတ္ခဲ့ၿပီး ေမလတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ အဏုျမဴဗံုး ေဖာက္ခဲြခဲ့သည္။
ေျမာက္ကိုရီးယား ဒံုးက်ည္ကို ေျမာက္ကုိရီးယား အေနာက္ဘက္ ကမ္း႐ိုးတန္းမႇ ဧၿပီလ ၁၂ ႏႇင့္ ၁၆ ရက္အၾကား ပစ္လႊတ္မည္ျဖစ္ရာ ဂ်ပန္အေနာက္ဘက္ကို ျဖတ္သန္းသြားဖြယ္ရႇိေၾကာင္း သိရသည္။
ေျမာက္ကုိရီးယားဒံုးက်ည္ သုိ႔မဟုတ္ ယင္း၏ အပိုင္းအစမ်ား ဂ်ပန္ပိုင္နက္ကို ၿခိမ္းေျခာက္လာပါက ဂ်ပန္ဒံုး က်ည္တပ္ဖဲြ႔မ်ားက ေထာက္လႇမ္းပစ္ခ်ရန္ ဂ်ပန္ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး နာအုိကီတာနာကာက ညႊန္ၾကားခဲ့သည္။
Ref:The Korea Herald
“ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ျပည္သူေတြ က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုး တက္ေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚ ေလွ်ာက္ လွမ္းေနခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ထပ္ၾကပ္မကြာ လိုက္ပါဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ခ်ထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လေတြမွာ ၾကားျဖတ္ေရြး ေကာက္ပြဲနဲ႔ တျခားတိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္ ေတြကို ျမင္ေတြ႕ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ကြၽန္ မတို႔ တုံ႔ျပန္မႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္အျပင္ ဥေရာပ နဲ႔ အာရွမွာရွိတဲ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ မဟာ မိတ္ေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးေနပါတယ္”ဟု ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ကြၽန္မတို႔ဘက္က ေရွ႕ဆက္လွမ္းဖို႔ ျပင္ဆင္ၿပီးပါၿပီ။ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ မၾကာခင္မွာ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ရန္ကုန္မွာထားရွိသြားဖို႔ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူသြားပါမယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ကြၽန္မတို႔ဘက္ က အဆိုတင္သြင္းသူကို တရား၀င္ ေၾကညာပါမယ္။ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ႕ွဗႈီ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ထားရွိၿပီး ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ရဲ႕ ပုံမွန္ႏိုင္ငံတြင္း လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အကူအညီေပးသြားပါမယ္။ တတိယအဆင့္အေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကေန က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အထိ အေမရိကန္ တိုင္းျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ပုဂၢလိက အဖြဲ႕အစည္းေတြ အက်ဳိးအျမတ္ မယူဘဲ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေစဖို႔ပါပဲ။ စတုတၳအဆင့္အေနနဲ႔ အစုိးရအဖြဲ႕ ၀င္တခ်ဳိ႕နဲ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးသြားဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ပဥၥမအဆင့္ကေတာ့ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္ေပးဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ဘ႑ာေရး ၀န္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြအေပၚ ပိတ္ဆို႔ထားတာေတြကို စိစစ္ၿပီးေလွ်ာ့ခ်ေပးသြားပါမယ္။ ဒီလို သမိုင္း၀င္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ လမ္းမွားေပၚမွာပဲ ဆက္ရွိေနေသးတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြအေပၚ ထားရွိတဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ထားရွိသြား မွာ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ဆက္လက္ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အဆိုပါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းသည္ ဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းရန္ အေ၀းႀကီး က်န္ပါေသးေၾကာင္း၊ အနာဂတ္သည္လည္း မသဲကြဲ၊ မေသခ်ာေသးပါေၾကာင္း၊ သုိ႔ရာတြင္ မိမိတို႔ဘက္က တိုးတက္မႈမ်ားကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္လာမႈတိုင္းကို မိမိတို႔ဘက္ကလည္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္ တုံ႔ ျပန္သြားပါမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
က်န္ရွိေနေသးသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးရန္ႏွင့္ လႊတ္ေပးၿပီးသား အက်ဥ္းသားမ်ား အေပၚထားရွိသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို ဖယ္ရွားေပးရန္ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္မႈမ်ားကို ဆက္လက္ ေတာင္းဆိုသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တက္ၾကြသည့္ အရပ္ဘက္ လူ႔ေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္း တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းရန္ အတြက္ အားေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ ျမတ္ေရး၊ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္း သားမ်ားႏွင့္ သင့္ျမတ္ေရးကို ဆက္လက္ တိုက္တြန္းသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ စစ္ေရး ပတ္သက္ ဆက္ဆံမႈရပ္ဆိုင္းမႈကို ထင္ထင္ရွားရွား ျပသရန္အတြက္လည္း ဆက္လက္ ဖိအားေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယင္းအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပိတ္ဆို႔မႈအား ေျဖေလ်ာ့ေပးမည့္ အေနအထားေပၚတြင္ အယူအဆ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚတြင္ ရွိေနသည့္အတြက္ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ား တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့က်သြားလိမ့္မည္ဟူေသာ အျမင္ရွိသကဲ့သို႔ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ တစ္ခုအတြင္း တိုက္တိုက္တြန္းတြန္း လုပ္ေဆာင္သင့္သည္ဟူေသာ အျမင္မ်ား လည္းရွိေနၾကသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္း ညီညြတ္ေရး မလာဝီသမၼတသစ္ ေတာင္းဆို
မလာ၀ီႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဦးဆံုး အမ်ိဳးသမီး သမၼတ ဂ်ိဳက္စ္ ဘန္ဒါ (Joyce Banda) ဟာ ႏုိင္ငံသားေတြကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ညီညြတ္မႈရွိၾကဖို႔ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကာသပေတးေန႔က ေရွာင္တခင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့တဲ့ သမၼတႀကီး Bingu wa Mutharika ရဲ႕ ၀မ္းနည္းပူေဆြးမႈ ကာလာမွာ အခုလို ေျပာလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မစၥ ဘန္ဒါ ဟာ စေနေန႔မွာ ပထမဦးဆံုး မလာ၀ီႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ိဳးသမီး သမၼတအျဖစ္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာေက်ာ္ Forbes မဂၢဇင္းထဲမွာ ကမၻာ့ တတိယေျမာက္ အာဏာအရွိဆံုး အမ်ိဳးသမီးအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရတဲ့ မစၥ ဘန္ဒါ ဟာ ဒီသမၼတ က်မ္းက်ိန္ပြဲ မိန္႔ခြန္း ေျပာဆိုရာမွာ တိုင္းျပည္အတြက္ ညီညီညြတ္ညြတ္ ရွိၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီး ကလဲစားေခ်မႈေတြလုပ္ဖို႔ အခ်ိန္မဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
အာဏာသိမ္း မာလီစစ္တပ္ ရက္ပိုင္းအတြင္း အာဏာလႊဲႏိုင္
မာလီႏိုင္ငံမွာ အာဏာသိမ္း စစ္ေခါင္းေဆာင္က သူ႔ရဲ႕ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔အေနနဲ႔ မၾကာခင္ရက္ပိုင္းအတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို အရပ္သား ၾကားျဖတ္အစိုးရလက္ကို လႊဲေျပာင္းေပးမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာဆိုရင္ အေနာက္အာဖရိကရဲ႕ ေဒသတြင္း စီးပြားေရး အသိုင္းအ၀ိုင္း အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ ECOWAS နဲ႔ သေဘာတူညီထားခ်က္ထဲက အဓိက အစိတ္အပိုင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အာဏာသိမ္းမႈမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားအမွန္ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚထြက္လာဖို႔ အျမန္ဆံုး အေကာင္ထည္ေဖာ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကုန္းတြင္းပိတ္ ႏိုင္ငံအေပၚ ECOWAS အဖြဲ႔က ကန္႔သတ္တားျမစ္ ထားမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းေအာင္ ႀကိဳးပမ္းမႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္လို႔ အာဏာသိမ္းအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ကက္ပတိန္ အမာဒူ ဆန္ႏိုဂိုး က ႐ိုက္တာသတင္းဌာနနဲ႔ ဥေရာပသတင္းဌာနေတြက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ဘယ္ေတာ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးမယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ သူကမေျပာပါဘူး။ ေသာၾကာေန႔ ေႏွာင္းပိုင္း မာလီႏိုင္ငံပိုင္ ႐ုပ္သံဌာနကေန ထုတ္ျပန္ေၾကညာတဲ့ ဆန္ႏိုဂိုရဲ႕ အဖြဲ႔နဲ႔ ECOWAS တို႔အၾကား သေဘာတူညီမႈမွာလည္း ေန႔ရက္နဲ႔ အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါဘူး။
မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အာဏာသိမ္းမႈေၾကာင့္ မာလီႏိုင္ငံမွာ ရႈတ္ရႈတ္ေထြးေထြး အေျခအေနေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာ မာလီစစ္တပ္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ တြားရက္ သူပုန္ေတြကို ေအာင္ျမင္မႈေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ရရွိေစခဲ့ပါတယ္။ အရင္အစိုးရက တြားရတ္ သူပုန္ေတြကို ႏွိမ္နင္းတဲ့ေနရာမွာ ဘာမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ မေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ အာဏာသိမ္းရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ အာဏာသိမ္း စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို တရား၀င္ အေၾကာင္းျပၾကပါတယ္။
ပါကစၥတန္ေရခဲေတာင္ၿပိဳမႈ စစ္သား ၁၀၀ ေသဆံုး
ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ မွာ ေရခဲေတာင္ ႐ုတ္တရက္ ၿပိဳဆင္းလာတဲ့အတြက္ စစ္အေျခစိုက္စခန္း တခု ထိခိုက္ပ်က္စီး သြားၿပီး စစ္သား ၁၀၀ ေလာက္ ေရခဲျပင္ေအာက္မွာ နစ္ျမႇဳပ္ ေသဆုံးသြားတယ္လို႔ ပါကစၥတန္ အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာဆိုပါတယ္။ ကမာၻ႔ ေတာင္ထူထပ္ ျမင့္မားဆုံး စစ္ေျမျပင္လို႔ ထင္ရွားတဲ့ Siachen ေရခဲလႊာ ေဒသထဲက စစ္အေျခစိုက္စခန္းဟာ ၿပိဳက်လာတဲ့ ေရခဲေတာင္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားၿပီး စစ္သားေတြ ေသဆုံးခဲ့ရတယ္လို႔ စစ္ဘက္ အရာရွိေတြက အတည္ျပဳ ေျပာဆိုပါတယ္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံ အနီး၊ ဟိမ၀ႏၱာေဒသ ထဲက ေ၀းလံေခါင္သီတဲ့ စစ္စခန္းကို ကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႔ေတြ သြားေနၾကၿပီလို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာပါတယ္။ စခန္းမွာ ရွိတဲ့ စစ္သည္ေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျပာႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ပါကစၥတန္ စစ္တပ္တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာဆိုပါတယ္။
Siachan ေဒသရဲ႕ ဆိုး၀ါးတဲ့ ရာသီဥတု အေျခအေနနဲ႔ ေရခဲေတာင္ၿပိဳတဲ့ အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးရသူဦးေရက ေသနတ္မွန္ ေသဆုံးသူ ဦးေရ ထက္မ်ားတယ္လို႔ စစ္ေရး ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာဆို သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
အေမရိကန္ေရတပ္ အေမာင္းသင္ တိုက္ေလယာဥ္ ပ်က္က်
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေရွ႕ျခမ္းက ဗာဂ်ီးနီးယား ျပည္နယ္အတြင္း အေမရိကန္ေရတပ္က အေမာင္းသင္ တုိက္ေလယာဥ္တစင္း လူေန တုိက္ခန္း တခုေပၚကုိ မေန႔က ပ်က္က်သြားၿပီးေနာက္ ကယ္ဆယ္ေရး ၀န္ထမ္းေတြဟာ ေပ်ာက္ဆုံးေနသူ ၃ ဦးကုိ လုိက္လံ ရွာေဖြေနၾကပါတယ္။ အဲဒီ တုိက္ေလယာဥ္ ပ်က္က်မႈေၾကာင့္ ေလယာဥ္ေပၚ ပါလာတဲ့ ေလသူရဲ ၂ ဦးအပါအ၀င္ လူ ၇ ဦး ထိခုိက္ ဒဏ္ရာရသြားခဲ့တာပါ။
ေလယာဥ္ ပ်က္မက်ခင္မွာ ေလသူရဲ ၂ ဦးဟာ ေလယာဥ္ေပၚက ခလုတ္ႏွိပ္ၿပီး ခုန္ထြက္ လႊတ္ေျမာက္ သြားၾကတယ္လုိ႔ သက္ဆုိင္ရာ အရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။ ေလသူရဲတဦးကလြဲလုိ႔ ဒဏ္ရာရသူ အားလုံးဟာ ေဆးကုသမႈခံယူၿပီး ေဆး႐ုံက ျပန္ဆင္းသြားၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ တုိက္ေလယာဥ္ ပ်က္က်သြားခဲ့တဲ့ အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာအနီး ဗာဂ်ီးနီးယား ျပည္နယ္ အပန္းေျဖ ကမ္းေျခက ပ်က္စီးသြားတဲ့ လူေနတုိက္ခန္း ေတြအၾကား ရွာေဖြမႈေတြ ၿပီးစီးသြားၿပီးအထဲမွာ လူေတြ က်န္ေနတယ္ ဆုိရင္လည္း အသက္ရွင္ႏုိင္စရာ အခြင့္အလမ္း သိပ္မရွိဘူးလုိ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ အႀကီးအကဲက ေသာၾကာေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ေျပာပါတယ္။
အဲဒီ ေလယာဥ္ ပ်က္က်ခဲ့တဲ့ေနရာက တုိက္ခန္းေတြဟာ သက္ႀကီးရြယ္အုိေတြ အမ်ားစု ေနထုိင္တဲ့ ေနရာျဖစ္ၿပီး တုိက္ခန္းအေတာ္မ်ားမ်ား ပ်က္စီးသြားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီတုိက္ေလယာဥ္ဟာ ေလဆိပ္က ထြက္လာၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ပ်က္က်သြားခဲ့တာေၾကာင့္ မီးခိုးလုံးေတြ မုိးေပၚကုိ ေထာင္တက္သြားခဲ့တာပါ။
ကမၻာ့ႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕ရႇိ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေသာ ေနရာမ်ားတြင္ အာဏာရႇင္မ်ားႏႇင့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္သည့္အဖဲြ႔မ်ားထံ လက္နက္မ်ား ေရာင္းခ်ခဲ့သည္ဟု အသက္ ၄၅ ႏႇစ္ရႇိ ဗစ္တာေဘာက္မႇာ စြပ္စဲြခံရၿပီး ၂၀၀၅ ခုႏႇစ္က ထြက္ရႇိလာေသာ Lord of War ဇာတ္ကားတြင္ နီကိုလတ္စ္ေက့ခ်္က လက္နက္ကုန္သည္ ေဘာက္အျဖစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
ယင္းစဲြခ်က္ တစ္ခုတည္းျဖင့္ အနိမ့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ေသာ ေထာင္ ဒဏ္ ၂၅ ႏႇစ္ခ်မႇတ္ရန္ အေမရိကန္ ခ႐ိုင္တရားသူႀကီး Shira Scheindlin က ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီး အျခားစဲြခ်က္ သံုးခုအတြက္အျပစ္ရႇိေၾကာင္း ေတြ႕ ရႇိပါက တစ္ခုစီလ်င္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏႇစ္စီ ခ်မႇတ္ဖြယ္ရႇိသည္ဟု သိရသည္။ ေဘာက္ကမူ ၎တြင္ အျပစ္မရႇိေၾကာင္း စီရင္ခ်က္ခ်ခံရအၿပီးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဘာက္၏ေရႇ႕ေနက ေလွ်ာက္လဲခ်က္အတြက္ အခ်ိန္ပိုေပးရန္ ေတာင္းဆိုမႈႏႇင့္အတူ စီရင္ခ်က္ခ်ရာတြင္ ႏႇစ္ႀကိမ္ ေႏႇာင့္ေႏႇးမႈျဖစ္ခဲ့သည္။ ေဘာက္မႇာ အေမရိကန္ႏႇင့္ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ားအေပၚ မည္သည့္ရာဇ၀တ္မႈမႇ က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရႇိေၾကာင္း ေရႇ႕ေန အဲလ္ဘတ္ဒါယန္က တရားသူႀကီးထံ ေလွ်ာက္လဲခဲ့သည္။
႐ုရႇားႏုိင္ငံသား ေဘာက္ကို ထုိင္းႏုိင္ငံသို႔ မ်ားေခၚခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၀၈ ခုႏႇစ္တြင္ ဖမ္းဆီးႏုိင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္းေနာက္ ေဘာက္ကို အေမရိကန္သို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ အေမရိကန္တပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ရန္ႀကိဳးပမ္းသည့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားထံ ဒံုးက်ည္မ်ား ေရာင္းခ်ရန္ ၾကံစည္လုပ္ေဆာင္မႈ စဲြခ်က္ေလးခုျဖင့္ ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ ၾကားနာမႈ စတင္ခဲ့သည္။
အေမရိကန္ေအးဂ်င့္မ်ားက ကိုလံဘီယာ FARC သူပုန္အဖဲြ႕၀င္ မ်ားအျဖစ္ အသြင္ယူကာ ေဘာက္ကို ႐ုရႇားမႇ ထိုင္းသို႔ လာေရာက္ေစရန္ ဆဲြေဆာင္ခဲ့သည္။ ဘန္ေကာက္သို႔ ေဘာက္ေရာက္လာေသာအခါ လ်ဳိ႕၀ႇက္ ေအးဂ်င့္မ်ားက ေလယာဥ္ဖ်က္ သေဘၤာမ်ား အပါအ၀င္ လက္နက္မ်ား ၀ယ္ယူဟန္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၎၏ေရႇ႕ေနကမူ ေဘာက္သည္ ကုန္တင္ေလယာဥ္ ႏႇစ္စင္းေရာင္းခ်ရန္သာ ရည္ရြယ္ခဲ့ေၾကာင္း ေခ်ပခဲ့သည္။ ေဘာက္ကလည္း မိမိသည္ ပုဂၢလိကေလေၾကာင္း ပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ လက္နက္မ်ားကို တရား၀င္ သယ္ေဆာင္ေၾကာင္း ထြက္ဆိုထားသည္။ ႐ုရႇားႏိုင္ငံက ေဘာက္ကို ျပန္လဲႊေပးရန္ ေတာင္းဆိုထားၿပီး ယခု တရားစီရင္မႈအေပၚ သံသယရႇိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ တူရကီစစ္ဘက္ အာဏာသိမ္းမႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားထဲမႇ အသက္ရႇင္ က်န္ရစ္သူႏႇစ္ဦးအား မတ္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ႐ံုးတင္စစ္ေဆးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
သမုိင္း၀င္ တရားစီရင္မႈတြင္ အသက္ ၉၄ ႏႇစ္ရႇိၿပီျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ကီနန္အိဗ္ရန္ႏႇင့္ အတူပါ၀င္ခဲ့သူ အသက္ ၈၆ ႏႇစ္အရြယ္ရႇိ တာဟ္ဆင္ဆာဟင္ကာယာတို႔ကို ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔က အရပ္သား အစိုးရထံမႇ အာဏာသိမ္းခဲ့မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ႏႇစ္ဦးစလံုးမႇာ က်န္းမာေရး အေျခအေနေၾကာင့္ အန္တာရာၿမိဳ႕ တရား႐ံုးသို႔ မလာေရာက္ႏုိင္ခဲ့ေပ။
လက္၀ဲယိမ္းပါတီမ်ားမႇ အဓိကပါ၀င္ေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ တရား႐ံုးေရႇ႕တြင္ အာဏာသိမ္းခံခဲ့ရစဥ္က ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရသူမ်ားအတြက္ တရားမွ်တမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
တူရကီတြင္ ေလာကီသီးသန္႔ ၀ါဒကို ေစာင့္ေရႇာက္သူအျဖစ္ ကာလရႇည္ရပ္တည္ခဲ့ေသာ စစ္တပ္သည္ ၁၉၆၀၊ ၁၉၇၁၊ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္မ်ားတြင္ အာဏာသိမ္းမႈ သံုးႀကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့သလုိ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္ကလည္း အစၥလာမၼစ္ ၀ါဒီအစိုးရကို ျပဳတ္က်ေစရန္ ဖိအားေပးခဲ့သည္။
သို႔ရာတြင္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ အာဏာသိမ္းမႈကသာ ေသြးထြက္သံယိုမႈ အမ်ားဆံုးႏႇင့္ အေ၀ဖန္ခံရဆံုးျဖစ္ခဲ့သည္။ လူသိန္းႏႇင့္ခ်ီ အဖမ္းခံခဲ့ရကာ လူႏႇစ္သိန္းခြဲခန္႔ ႐ံုးတင္ခံခဲ့ရသည္။ ေသဒဏ္ေပးမႈ၊ ေသသည္အထိ ႏႇိပ္စက္ မႈမ်ား ရႇိခဲ့သလို လူေသာင္းႏႇင့္ခ်ီ ျပည္ပသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရႇာင္ရ သည္အထိ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ယခု တရားစီရင္မႈသည္ လက္ရႇိအစိုးရ၏ တစ္ခ်ိန္က ထိပါး၍ မရႏုိင္ေအာင္ အားေကာင္းေသာ စစ္ဘက္ကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္မႈ မ်ားအနက္မႇ တစ္ခုျဖစ္သည္။
႐ံုးတင္ခံရသူႏႇစ္ဦးသာ အျပစ္ရႇိေၾကာင္းေတြ႔ရႇိပါက ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္တစ္ကြၽန္းအထိ ခ်မႇတ္ခံရႏုိင္သည္ဟု သိရသည္။ ၂၀၀၂ တြင္ တူရကီ၌ ေသဒဏ္စီရင္မႈကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
သမုိင္း၀င္ တရားစီရင္မႈတြင္ အသက္ ၉၄ ႏႇစ္ရႇိၿပီျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ကီနန္အိဗ္ရန္ႏႇင့္ အတူပါ၀င္ခဲ့သူ အသက္ ၈၆ ႏႇစ္အရြယ္ရႇိ တာဟ္ဆင္ဆာဟင္ကာယာတို႔ကို ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔က အရပ္သား အစိုးရထံမႇ အာဏာသိမ္းခဲ့မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ႏႇစ္ဦးစလံုးမႇာ က်န္းမာေရး အေျခအေနေၾကာင့္ အန္တာရာၿမိဳ႕ တရား႐ံုးသို႔ မလာေရာက္ႏုိင္ခဲ့ေပ။
လက္၀ဲယိမ္းပါတီမ်ားမႇ အဓိကပါ၀င္ေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ တရား႐ံုးေရႇ႕တြင္ အာဏာသိမ္းခံခဲ့ရစဥ္က ဒုကၡေရာက္ခဲ့ရသူမ်ားအတြက္ တရားမွ်တမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
တူရကီတြင္ ေလာကီသီးသန္႔ ၀ါဒကို ေစာင့္ေရႇာက္သူအျဖစ္ ကာလရႇည္ရပ္တည္ခဲ့ေသာ စစ္တပ္သည္ ၁၉၆၀၊ ၁၉၇၁၊ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္မ်ားတြင္ အာဏာသိမ္းမႈ သံုးႀကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့သလုိ ၁၉၉၇ ခုႏႇစ္ကလည္း အစၥလာမၼစ္ ၀ါဒီအစိုးရကို ျပဳတ္က်ေစရန္ ဖိအားေပးခဲ့သည္။
သို႔ရာတြင္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏႇစ္ အာဏာသိမ္းမႈကသာ ေသြးထြက္သံယိုမႈ အမ်ားဆံုးႏႇင့္ အေ၀ဖန္ခံရဆံုးျဖစ္ခဲ့သည္။ လူသိန္းႏႇင့္ခ်ီ အဖမ္းခံခဲ့ရကာ လူႏႇစ္သိန္းခြဲခန္႔ ႐ံုးတင္ခံခဲ့ရသည္။ ေသဒဏ္ေပးမႈ၊ ေသသည္အထိ ႏႇိပ္စက္ မႈမ်ား ရႇိခဲ့သလို လူေသာင္းႏႇင့္ခ်ီ ျပည္ပသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရႇာင္ရ သည္အထိ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ယခု တရားစီရင္မႈသည္ လက္ရႇိအစိုးရ၏ တစ္ခ်ိန္က ထိပါး၍ မရႏုိင္ေအာင္ အားေကာင္းေသာ စစ္ဘက္ကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္မႈ မ်ားအနက္မႇ တစ္ခုျဖစ္သည္။
႐ံုးတင္ခံရသူႏႇစ္ဦးသာ အျပစ္ရႇိေၾကာင္းေတြ႔ရႇိပါက ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္တစ္ကြၽန္းအထိ ခ်မႇတ္ခံရႏုိင္သည္ဟု သိရသည္။ ၂၀၀၂ တြင္ တူရကီ၌ ေသဒဏ္စီရင္မႈကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
ယင္းအေၾကာင္းကို သတိျပဳမိေစရန္အတြက္ ယူနီဆက္က #Sahel Now ဟု အမည္ေပးထားေသာ လႈပ္ရႇားမႈက Facebook, Twitter ႏႇင့္ အျခား လူမႈကြန္ရက္ မီဒီယာမ်ားမႇတစ္ဆင့္ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့ၿပီး ရန္ပံုေငြမ်ား ထည့္၀င္ၾကရန္ ႏႈိးေဆာ္ခဲ့သည္။
ယင္းျပႆနာကုိ ေျဖရႇင္းႏုိင္ေရးအတြက္ ယူနီဆက္က ႏုိင္ငံတကာ ထံ အကူအညီေဒၚလာသန္း ၁၂၀ ေတာင္းခံခဲ့ၿပီး လတ္တေလာတြင္ ေဒၚ လာသန္း ၃၀ ရရႇိထားေၾကာင္း ထုတ္ ျပန္ခဲ့သည္။ FAO ကလည္း ယင္း ေဒသရႇိ လူ ၄ ဒသမ ၇ သန္းေက်ာ္ အတြက္ အကူအညီ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၅ ဒသမ ၄ သန္းလိုအပ္ေနရာ ေဒၚလာ ၁၀ ဒသမ ၃ သန္းသာ ရရႇိေသးေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ယင္းသဲကႏၲာရေဒသမ်ားတြင္ ဆိုးဆိုးရြားရြား မိုးေခါင္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေန၍ ကေလးတစ္သန္းေက်ာ္မႇာ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားႏုိင္သျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းကယ္တင္ရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ယူနီဆက္က ႏိႈးေဆာ္ခဲ့သည္။
ဆာဟယ္လ္ေဒသမႇာ ဆာဟာရ သဲကႏၲာရေအာက္ပိုင္းရႇိ အာဖရိက တစ္ေလ်ာက္ ျဖန္႔ၾကက္ပါ၀င္ေသာ ေဒသျဖစ္ၿပီး မိုးေခါင္မႈဆိုးဆုိးရြားရြား ၾကံဳေတြ႔ရသည့္ ဇုန္တစ္ခု ျဖစ္ေနသည္။ လက္ရႇိတြင္ ဆီနီေဂါမႇသည္ အာဖရိကတိုက္ အလယ္ပိုင္းရႇိ ခ်ဒ္ႏုိင္ငံအထိ ႏုိင္ငံရႇစ္ႏုိင္ငံမႇာ ရာသီဥတု ဆိုးရြားမႈ အျပင္းထန္ဆံုး ခံစားေနရသည္။
ယင္းေဒသတြင္ မိုးေခါင္မႈ၊ အလြန္အမင္း မဲြျပာက်မႈ၊ စားစရာေစ်း ေခါင္ခိုက္မႈ၊ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့မ်ားမႈႏႇင့္ ပဋိပကၡျဖစ္မႈတို႔မႇာ အဓိကဆိုးရြားေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းေဒသတြင္ စုစုေပါင္းလူ ၁၀ သန္းေက်ာ္မႇာ ငတ္မြတ္ၿပီး ေသသြားႏုိင္သည့္ အႏၲရာယ္ၾကံဳေနရေၾကာင္း ကုလသမဂၢက ခန္႔မႇန္းခဲ့သည္။ ယင္းေဒသရႇိ ျပည္သူမ်ားမႇာ ၎တုိ႔၏ ေမြးျမဴေရး တိရစၧာန္မ်ားကို ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ေျဖရႇင္းေနရသလို ကေလးမ်ား ကိုလည္း ေက်ာင္းထုတ္ခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံသည္ တာေ၀းပစ္ဒံုးက်ည္ ပထမအဆင့္ကို လႊတ္တင္စင္ေပၚသို႔ ေရႊ႕လာသည္ဟု ယူဆရၿပီး လာမည့္အပတ္တြင္ လႊတ္တင္ဖြယ္ရႇိေၾကာင္း အေမရိကန္၀က္ဘ္ဆိုက္တစ္ခုက ရရႇိထားေသာ ဓာတ္ပံု အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ သံုးသပ္ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
38 North (38north.org) ၀က္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဧၿပီ ၄ ရက္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုတြင္ အြန္ဟ-၃ ဒံုးက်ည္ပထမအဆင့္ကို ႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္း ဒံုးက်ည္လႊတ္တင္စင္ရႇိရာ ေတာင္ခ်န္းရီအရပ္တြင္ ထားရႇိထားၿပီဟု ယူဆဖြယ္ အေျခအေနမ်ား ေတြ႔ခဲ့ရသည္။
ဒံုးက်ည္ေထာက္စင္ဟု ယူဆရေသာအရာကို ဖံုးလႊမ္းကာကြယ္ထားမႈကို ယင္းဓာတ္ပံုတြင္ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရၿပီး အတြင္းပိုင္းတြင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ယူဆရသည့္ အေျခအေနတြင္ ရႇိေနသည္။ ယင္းေနရာတစ္၀ိုက္တြင္ လံုျခံဳေရးမ်ားလည္း တင္းက်ပ္ထားၿပီး ပစၥည္းမ်ား သယ္ယူရန္လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုကိုသာ ဖြင့္ေပးထားေၾကာင္းကို ပါေတြ႔ခဲ့ရသည္။
အြန္ဟ-၃ ဒံုးက်ည္၏ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္းကို လႊတ္တင္စင္တြင္ တပ္ေနၿပီဟု အတိအက် မေျပာႏုိင္ေသးေသာ္လည္း ပထမအဆင့္ကို တပ္ေနျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု သံုးသပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
38 North (38north.org) ၀က္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဧၿပီ ၄ ရက္ ၿဂိဳဟ္တုဓာတ္ပံုတြင္ အြန္ဟ-၃ ဒံုးက်ည္ပထမအဆင့္ကို ႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္း ဒံုးက်ည္လႊတ္တင္စင္ရႇိရာ ေတာင္ခ်န္းရီအရပ္တြင္ ထားရႇိထားၿပီဟု ယူဆဖြယ္ အေျခအေနမ်ား ေတြ႔ခဲ့ရသည္။
ဒံုးက်ည္ေထာက္စင္ဟု ယူဆရေသာအရာကို ဖံုးလႊမ္းကာကြယ္ထားမႈကို ယင္းဓာတ္ပံုတြင္ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရၿပီး အတြင္းပိုင္းတြင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ယူဆရသည့္ အေျခအေနတြင္ ရႇိေနသည္။ ယင္းေနရာတစ္၀ိုက္တြင္ လံုျခံဳေရးမ်ားလည္း တင္းက်ပ္ထားၿပီး ပစၥည္းမ်ား သယ္ယူရန္လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုကိုသာ ဖြင့္ေပးထားေၾကာင္းကို ပါေတြ႔ခဲ့ရသည္။
အြန္ဟ-၃ ဒံုးက်ည္၏ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္းကို လႊတ္တင္စင္တြင္ တပ္ေနၿပီဟု အတိအက် မေျပာႏုိင္ေသးေသာ္လည္း ပထမအဆင့္ကို တပ္ေနျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု သံုးသပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
Lwin Pwin
Blog: http://wanna23-23.blogspot.com/
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment