ပညာေရးဒႆန -လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီ
မင္းခက္ရဲ
ဂၽြန္ေရာလ္ (John Rawls) ဟာ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ႏုိင္ငံေရးဒႆနပညာရွင္တစ္ဦးပါပဲ။ ၁၉၇၁မွာ သူ႔ရဲ႕ ‘Theory of Justice’ စာအုပ္ကုိ ထုတ္ေ၀တယ္။ ဒႆနပညာနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ အဂၤလိပ္ အေမရိကန္တင္မကေတာ႔ပဲ၊ ဥေရာပတုိက္ကုိပါ ႏႈိးဆြလုိက္တယ္။
သူရဲ႕ ဒႆနအျမင္ကုိ သေဘာမတူတဲ႔ ပညာရွင္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ သူ႔လုိ ထင္ရွားတဲ႔ ဒႆနပညာရွင္ေတြထဲက ဆုိရရင္ ေရာဘတ္ေနာ႔ဇစ္နဲ႔ မတ္အုိင္တုိင္းယာတုိ႔ဟာ သူ႔အျမင္ကုိ ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။ ေရာလ္ကလည္း ေနာက္ပုိင္း ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ သူ႔အျမင္ကုိ ျပန္လည္ခုခံကာကြယ္တဲ႔ အေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္တစ္အုပ္ ေရးသားထုတ္ေ၀တယ္။
ေရာလ္ရဲ႕ အေရးအသားေတြထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ႏုိင္တာက လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီကုိ ဘယ္လုိ အင္အားေတာင္႔တင္းခုိင္မာေအာင္ ႀကဳိးစားမလဲဆုိတဲ႔ အပုိင္းပါပဲ။ ဒီအပုိင္းကုိ ရွင္းျပတဲ႔အခါမွာ ေရာလ္ဟာ ပညာေရးရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ အေတာ္ကေလးအားကုိးခဲ႔တာကုိ ေတြ႔ရမယ္။
ေရာလ္က လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီမွာ ႏုိင္ငံေရး လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ညီမွ်မႈတန္ဖုိးစံေတြကုိ ဌာပနာတည္ထားရမယ္၊ အက်ဳိးအျမတ္မတူတဲ႔ အုပ္စုအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေစာင္႔ေရွာက္ႏုိင္ရမယ္လုိ႔ ေတာင္းဆုိတယ္။ အက်ဳိးအျမတ္မတူတဲ႔ အုပ္စုေတြမွာ ေကာင္းမြန္တဲ႔ ဘ၀နဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္သိမႈနဲ႔ အတူသူတုိ႔ရွိေနတာေၾကာင္႔ အုပ္စုမ်ဳိးစုံကုိ လစ္ဘရယ္တန္ဖုိး စံေတြန႔ဲအညီ ေစာင္႔ေရွာက္ရမယ္လုိ႔ယူတာပါ။
အုပ္စုကေလးေတြအထိ လစ္ဘရယ္တန္ဖုိးစံကုိ ေလ်ာ႔ခ်လုိက္တာေၾကာင္႔ ေရာလ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚဟာ လစ္ဘရယ္ဒီမုိက ေရစီအက်ဳိးအျမတ္ေတြကုိ အေသးငယ္ဆုံးအစိတ္အပုိင္းအထိေရာက္ေစတဲ႔ အျမင္ရယ္လုိ႔ဆုိၾကတယ္။ အုပ္စုကေလးေတြ အထိ လစ္ဘရယ္ရဲ႕ အဓိကအေတြးအေခၚျဖစ္တဲ႔ ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိယ္ပုိင္စုိးမႈနဲ႔ တသီးပုဂၢလသဘာ၀ကုိ ေပးအပ္ႏုိင္ရမယ္။ ဒီလုိေပးအပ္ဖုိ႔ရာ ပညာေရးအေဆာက္အအုံအတြင္း ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ရမယ္ဆုိတဲ႔ အပုိင္းကုိလည္း ေရာလ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚမွာ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္တယ္။
လစ္ဘရယ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပညာေရးရဲ႕ အပုိင္းကုိ ေရာလ္က “ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ပညာေရးမွာ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင္႔အေရးကုိ ထည္႔၀င္ထားရမယ္။ ဒါမွ လူအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ လြတ္လပ္မႈကုိ ျမတ္ႏုိးတဲ႔ သိမႈေတြ ကိန္းေအာင္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ကေလးငယ္ေတြ သေဘာေပါက္နားလည္လာမယ္။ ကေလးငယ္ေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အက်ဳိးအျမတ္ အုပ္စုထဲမွာ သူတုိ႔ ဆက္လက္ျဖတ္သန္းေနေပမယ္႔ သူတုိ႔ရဲ႕ အေျခခံအခြင္႔အေရးေတြကုိ လစ္လ်ဴရႈတဲ႔ စိတ္နဲ႔ ျဖတ္သန္းေနတာမ်ဳိး ျဖစ္မလာေတာ႔ဘူး” လုိ႔ဆုိတယ္။
ေရာလ္ရဲ႕ အျမင္မွာ ပညာေရးရဲ႕ အခန္းဂ႑ဟာ လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီ၊ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြနဲ႔ နက္နက္ရႈိင္းရႈိင္း အျမတ္တြယ္ေနတာကုိေတြ႕ရမယ္။ ပညာေရးပညာရွင္ေတြကုိ ႏုိင္ငံေရးလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြ ရွိေနတယ္၊ ပညေရးေပၚလစီေတြကုိ ေရးဆြဲရာမွာ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းႏုိင္ေအာင္ႀကဳိးစားႏုိင္ရမယ္လို႔ ဖိအားေပးတယ္။
ပညာေရးမွာ အဓိကကုိင္တြယ္ေဆြးေႏြးရမယ္႔အရာေတြကလည္း ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိ ပုိင္စုိးမႈ၊ ႏုိင္ငံသား ပညာေရး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အသင္းအပင္းနဲ႔ ပါ၀င္လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရး ၊ ဗဟုယဥ္ေက်းမႈ၀ါဒ ၊ လူအမ်ားေကာင္းစားေရးေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ထုတ္ေဖာ္ျပသေနတယ္။
ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင္႔ ကုိ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ဖုိ႔ေျပာတဲ႔ ေနရာမွာလည္း ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင္႔ရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးက လူေတြကုိ ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႔ ေဆာင္ရြက္လာဖုိ႔၊ သူတုိရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မႈေတြကုိ သူတုိ႔ ေလးစားဖုိ႔၊ အျပန္အလွန္တာ၀န္ယူ ႏုိင္ဖုိ႔ လုပ္ေပးႏုိင္ရမယ္လုိ႔ ဖြင္႔ဆုိတယ္။
ကေလးေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ အထူးသတိေပးထားတဲ႔ ျပႆနာတစ္ခုက ကေလးေတြဟာ လူႀကီးေတြ ပုိင္ဆုိင္တဲ႔ ပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ မသတ္မွတ္ၾကဖုိ႔ပဲ။ လူႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔သားသမီးေတြကုိ သူတုိ႔ပိုိင္ပစၥည္းအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး ေနရာတကာ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားေနတာ၊ အဲဒီလုိ စြက္ဖက္ႏုိင္တဲ႔ ပညာေရးမ်ဳိး ေပးထားတာဟာ လစ္ဘရယ္ဆုိတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေသြဖယ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။
ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ကုိယ္ကုိယ္ကုိ ပုိင္စုိးမႈကုိ အတြက္ သူတုိ႔ဟာ ေရြးခ်ယ္မႈေတြကုိ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ေရြးခ်ယ္ရင္း၊ တာ၀န္ယူမႈေတြျဖစ္ေပၚလာေအာင္လုပ္ေပးရမယ္။ အစဥ္းအလာပုံစံမွာ မိဘေတြက ကေလးငယ္ေတြအတြက္ တာ၀န္ယူရင္ ေရြးခ်ယ္မႈေတြကုိ ကေလးငယ္ကုိယ္စားလုပ္ကုိင္ေပးတတ္ၾကတယ္။ ဒါဟာကုိယ္႔ကုိယ္ကုိယ္ ပုိင္စုိးမႈ ေပ်ာက္ဆုံး ေနတဲ႔ သေဘာပဲ။
လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းလုိ႔ ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိယ္ ခံယူၾကေတာ႔မယ္ဆုိရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၀င္လူသားေတြရဲ႕ တာ၀န္က ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိယ္ ပုိင္စုိးမႈကုိ အေႏွာင္႔အယွက္ေပးမယ္႔အရာေတြကုိ ဖယ္ရွားပစ္ဖုိ႔ပဲ ။ ဒီအေတြးအေခၚကုိ ေဖာ္ျပတဲ႔ ေနရာမွာ ေရာလ္က ဆက္လက္ၿပီး ကုိယ္႔ကုိယ္ကုိယ္ပိုိင္စုိးမႈရွိတဲ႔ အေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚလာဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံသားအခြင္႔အေရးကုိ အျပည္႔အ၀ရရွိေနဖုိ႔ အေရးႀကီးတဲ႔ ဆုိတဲ႔ အယူအဆနဲ႔ ဆက္ၿပီး ေဒါက္ေထာက္ထားတာကုိေတြ႕ရမယ္။ သူက ပညာေရးရဲ႕ ေနာက္ထပ္မၿပီးျပတ္ေသးတဲ႔ တာ၀န္အျဖစ္နဲ႔-
“ဒါ႔အျပင္ ပညာေရးက လူသားေတြကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအဖြဲ႔၀င္ေတြ အျပည္႔အ၀ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ဖုိ႔အတြက္ ျပင္ဆင္ေပးရမယ္။ သူတုိ႔ေတြအခ်င္းခ်င္း အကူအညီအေထာက္အပ႔ံေပးႏုိင္ေအာင္လုပ္ေပးရမယ္။ ဒီလုိလုပ္ ေပးႏိုင္ဖုိ႔ နုိင္ငံေရး ေကာင္းျမတ္မႈတရားေတြကုိ ေပးအပ္ရမယ္။ တကယ္လုိ႔ သူတုိ႔ဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ လူမႈေရးဆိုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္တာဟာ မွ်တတဲ႔ လုပ္ေဆာင္ျဖစ္ၿပီး ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္တယ္ဆုိတဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ေကာင္းျမတ္မႈတရားကုိ ပညာေရးက ေပးအပ္ထားႏုိင္ရမယ္” လုိ႔ ဆုိတယ္။
အထက္ပါအေရးအသားကုိ ေဖာ္ျပၿပီးတဲ႔ အခါေရာလ္ဆက္လက္ေဖာ္ျပတာက ကေလးငယ္ေတြဟာ လစ္ဘရယ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း သူတုိ႔ရဲ႕ အခြင္႔အေရးကုိ သူတုိ႔ သိေအာင္လုပ္ေပးရုံတင္မကဘူး၊ ပညာေရး လစ္ဘရယ္တရားေတြ အျပည္႔အ၀ဖြံ႔ၿဖဳိးလာေအာင္ လုပ္ရမယ္။
ဒါေပမယ္႔ ေရာလ္ထက္ လစ္ဘရယ္ပုိဆန္သူ ပညာရွင္တစ္ခ်ဳိ႕ေတာ႔ ေရာလ္အေနနဲ႔ ပညာေရးမွာ လစ္ဘရယ္တရားေတြ ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိတဲ႔ အပုိင္းကုိ မေဆြးေႏြးခဲ႔တာကုိ အားမရၾကဘူး။ သူတုိ႔က ေရာလ္ေျပာတဲ႔ လစ္ဘရယ္တရားေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ ဆုိတဲ႔ အပိုင္းဟာ မေသခ်ာမေရရာျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။
နုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ လစ္ဘရယ္၀ါဒအေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္လုပ္ရမယ္႔ အရာတစ္ခုက တုိင္းေရးျပည္ေရးမွန္သမွ်ဟာ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီ ျဖစ္ေနဖုိ႔ အေျခခံ ေကာက္ေၾကာင္းေတြ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ေပးရတာပဲလုိ႔လည္း ဆုိၾကတယ္။ ေနာက္ အရည္အေသြးျပည္႔၀တဲ႔ ႏုိင္ငံသားေတြၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈကုိလည္း တည္ေဆာက္ေပးႏုိင္ရမယ္။ ဒါကုိ ပညာေရးက အျပည္႔အ၀မဟုတ္ရင္ေတာင္မွာ ႀကီးႀကီးမားမား ျဖည္႔ဆည္းေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။
ေရာလ္နဲ႔ သူ႔ေနာက္လုိက္ေတြ ကလည္း လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီကုိ ယုံၾကည္သက္၀င္တဲ႔ ဘယ္လုိ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးမဆုိ လစ္ဘရယ္တန္ဖုိးစံကုိ ကေလးငယ္ကေန လူႀကီးဘ၀အထိ ေတာက္ေလ်ာက ္ျဖည္႔ဆည္းေပးေနမယ္႔ ပညာေရးေပၚလစီမ်ဳိး ရွိေနသင္႔တယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။
ကေလးငယ္ကေန လူႀကီး (၀ါ) ကေလးရဲ႕ အနာဂတ္ကာလအထိ ေရးရမယ္႔ ပညာေရးေပၚလစီဟာ လက္ေတြ႕ဆန္တဲ႔ အရွိတရားေပၚ အေျခခံရမယ္။ လက္ေတြ႕ၾကတဲ႔ တနည္းအာျဖင္႔ အခြင္႔အေရးအေပၚ အေျခခံတဲ႔ ေပၚလစီမ်ဳိးျဖစ္ရမယ္။
ဒီလုိ ေပၚလစီကသာ ပညာေရးမွာ ပါ၀င္တဲ႔ လူအမ်ားစုကုိ လစ္ဘရယ္တန္ဖုိးစံေတြရရွိလာေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္မွာျဖစ္တယ္။ ေရာလ္ရဲ႕ အျမင္ပါ အခြင္႔အေရးဆုိတာ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္မႈနဲ႔ကုိယ္ကုိယ္ကုိယ္ပုိင္စုိးမႈကုိသာ အေျခခံ ၿပီး အလုပ္အကိုင္အခြင္႔အလမ္းရရွိေအာင္ လုပ္ေပးမယ္ အခြင္႔အေရးအမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။
ပညာေရးဟာ အလုပ္အကုိင္ အခြင္႔အလမ္းေနာက္ကုိသာ လုပ္ေနမယ္ဆုိရင္ လစ္ဘရယ္၀ါဒကေန ေသြဖယ္ေကာင္း ေသြဖယ္သြားႏုိင္တယ္။ ပညာေရးမွာ ထည္႔၀င္ရမယ္႔ စာေပနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေရာလ္က လစ္ဘရယ္၀ါဒကုိ ပုိမုိေၾကလည္သေဘာေပါက္တဲ႔ စာမ်ဳိးသာမက လစ္ဘရယ္တန္ဖုိးစံေတြကုိ ခ်ဲ႕ထြင္ႏုိင္တဲ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔တဲ႔ ပညာေရးအျမင္ေတြဆီကုိ ဦးတည္ႏုိင္မယ္႔ စာေပးမ်ဳိးေတြ ထည္႔၀င္ဖုိ႔ အေရးႀကီတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။
မင္းခက္ရဲ
NLABR
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment