ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသမိုင္းအေၾကာင္းကိုေျပာမည္ဆိုလွ်င္ သမိုင္းတေကြ႕မွ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၏အခန္းက႑ကို ခ်န္လွပ္၍မရေခ်။ မ်ဳိးခ်စ္လူ ငယ္မ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအနက္ အသက္အငယ္ဆံုးႏွင့္ ယေန႔တုိင္ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနသည့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ႏွစ္ဦးအနက္ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္ႏွင့္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာတို႔သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္သည္ ယခုအခါ အသက္ ၉၀ ျပည့္၍ ၉၁ ႏွစ္ အတြင္းသို႔ ခ်င္းနင္းဝင္ေရာက္ေနၿပီျဖစ္သည္။
အသားလတ္လတ္အရပ္ရွည္ရွည္၊ ဝဝဖိုင့္ဖုိင့္၊ ဥပဓိ႐ုပ္ေကာင္းေကာင္း ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္ကို က်ေနာ္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအတၳဳပၸတၱိျဖစ္ရပ္မွန္ျပဳစုေရးေကာ္မတီ၌ အတူတကြေဆာင္႐ြက္ရင္း အနီးကပ္ေလ့လာခြင့္ရခဲ့သည္။ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္သည္ ယင္းေကာ္ မတီ၌ နာယကျဖစ္ၿပီး သခင္တင္ျမ၊ သခင္လွထြန္း (ယခုကြယ္လြန္)၊ ရဲေဘာ္ဘခက္၊ ဦးခ်စ္လႈိင္ (ကိုကိုေမာင္ႀကီး)၊ ဦးေဇာ္လင္း၊ ကိုအုံးျမင့္၊ ကိုေက်ာ္ေအာင္ (ေ႐ႊျပည္တန္)၊ ကိုတင္ထြန္း၊ ဦးထင္လင္း (ကီးေတာ္က်န္စားေသာက္ဆိုင္ပိုင္ရွင္) ႏွင့္ သန္းဝင္းလႈိင္တို႔ပါဝင္ၾကသည္။ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္သည္ အခ်ိန္ႏွင့္စည္းကမ္းကို တန္ဖိုးထားကာ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ၾကည္ညိဳေလးစား၍ ခ်စ္ခင္သူျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္လည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတူတကြေနထိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အတၳဳပၸတၱိႏွင့္ပတ္သက္၍ လြဲမွားေနမႈမ်ား၊ ျမန္မာ့သမိုင္း၌တိမ္ျမႇဳပ္ေနေသာ သမိုင္းအေထာက္အထားျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို အရြယ္ႏွင့္မမွ်ေအာင္ ယေန႔တုိင္မွတ္မိေနဆဲျဖစ္သည္။ အခ်က္ အလက္မ်ားမွားယြင္းေနလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းျပဳျပင္ေပးသည္။ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္ကဲ့သို႔ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၌ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ခဲ့ေသာ သမုိင္းဝင္ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးႏွင့္အတူ ေကာ္မတီတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည့္အတြက္ ယေန႔တုိင္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာဂုဏ္ယူေနမိသလို သတိ တရရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္ကို ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တာေမြကေလးရပ္၌ အဖဦးဘိုးလြင္၊ အမိေဒၚေစာ ရွင္တို႔မွ ဖြားျမင့္ခဲ့သည္။ ငယ္မည္မွာ ေမာင္ေအာင္သိန္းျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကန္ေတာ္ကေလးျမဴနီစီပယ္ေက်ာင္းမွ ဒႆမတန္းေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အထက္တန္းဆရာျဖစ္ သင္တန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့ သည္။ ၁၉၃၆-၃၇ တြင္ ဆာေမာင္ႀကီး၏ ရဲတပ္တြင္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၁၃၀၀ျပည့္ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ပံုတြင္ ျမဴနီစီပယ္ေက်ာင္းမွ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၉-၄၀ တြင္ ျမဴနီစီပယ္ေက်ာင္း၌ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢအဖြဲ႕၌ ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ ေစလႊတ္သည့္ ဒုတိယအသုတ္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ သခင္စိုး (ဗိုလ္ျမင့္ ေအာင္)၊ သခင္သန္းတင္ -၂ (ဗိုလ္ျမဒင္)၊ သခင္ထြန္းေရႊ(ဗိုလ္လင္းယုန္) တို႔ႏွင့္အတူ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ကိုင္႐ႈိမာ႐ွဴး (Kaisho Maru) သေဘာၤျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဂ်ပန္သို႔ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ အိုဆာကာၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိ ခဲ့သည္။ ထိုမွတဆင့္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ေမလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေလယာဥ္ျဖင့္ တိုက်ဳိၿမိဳ႕မွ ဟိုင္နန္ကြၽန္းသို႔သြားေရာက္ကာ ဟိုင္နန္ကြၽန္းႏွင့္ ထိုင္ ဝမ္ကြၽန္းတို႔တြင္ စစ္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားအား စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားရန္ တာဝန္ယူထားေသာ မီနာမီအဖြဲ႕သည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ဟိုင္နန္ကြၽန္း (Hainan) တြင္ စစ္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း ဖြင့္လွစ္ရန္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ထားခဲ့သည္။ ဟိုင္နန္ကြၽန္းရွိ စန္းယ (Sanya) ၿမိဳ႕တြင္ ဂ်ပန္ေရတပ္မေတာ္၏ ေ႐ွ႕တန္းစခန္းအေျခစိုက္တည္ရွိသည္။ မီနာမီအဖြဲ႕မွာ ဂ်ပန္ၾကည္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ေရတပ္မေတာ္တို႔ ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားေသာအဖြဲ႕ျဖစ္၍ ဟိုင္နန္စစ္သင္တန္းေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္ေရး ႏွင့္ သင္တန္းအတြက္ စားနပ္ရိကၡာေထာက္ပံ့ေရးကို ဂ်ပန္ေရတပ္က တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ၿပီး၊ စစ္ပညာသင္ၾကားေရးကို ဂ်ပန္ၾကည္းတပ္မေတာ္က တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။
ဂ်ပန္စစ္အာဏာပိုင္တို႔သည္ စန္းယစစ္သင္တန္းေက်ာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အစြမ္းကုန္လွ်ဳိ႕ဝွက္ထားၿပီး တရားဝင္အားျဖင့္ အေ႐ွ႕ေတာင္အာရွ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စန္းယေတာင္သူလယ္သမားသင္တန္းေက်ာင္းဟု အမည္မွည့္ေခၚထားသည္။ သင္တန္းေက်ာင္းအတြက္ စားနပ္ရိကၡာမ်ားကို ေရတပ္က ေထာက္ပံ့ရသျဖင့္ ေရတပ္ႏွင့္တြဲဖက္ေနသေယာင္ ထင္ျမင္ေစရန္ စန္းယစစ္ သင္တန္းေက်ာင္းသားမ်ားအား ေရတပ္ဝတ္စံုမ်ားကို ဝတ္ဆင္ေစခဲ့သည္။ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားအား စစ္ပညာသင္တန္းေပးေနသည့္အေၾကာင္းကို ၿဗိတိန္ သို႔မဟုတ္ ရန္သူျဖစ္ရန္ အလား အလာရွိသည့္ႏိုင္ငံတို႔သိရွိသြားပါက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာျပႆနာတစ္ခုျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားအား ဂ်ပန္ အမည္မ်ားေပးၿပီး စစ္တန္းလ်ားအျပင္ဘက္တြင္ ျမန္မာစကားေျပာျခင္း၊ ျမန္မာအျပဳ အမူမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရန္ႏွင့္ ဂ်ပန္လူ မ်ဳိး ေက်ာင္းသားမ်ားပံုစံအတုိင္း သြားလာေနထိုင္ရန္ ၫႊန္ၾကားထားသည္။
ဗိုလ္ရဲထြဋ္၏ ဂ်ပန္အမည္မွာ ဟာယာရွိ (Hayashi) ျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္ဘာသာျဖင့္ ‘ဦးသစ္သား’ ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဂ်ပန္တို႔သည္ စန္းယစစ္ပညာ သင္တန္းေက်ာင္းကို ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ဧၿပီလ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ကာ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားကို စစ္ပညာမ်ားသင္ၾကားေပးခဲ့သည္။ စစ္သင္တန္း၏အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲတြင္ တပ္မွဴးေကာင္းမ်ားအျဖစ္ဦးေဆာင္ႏိုင္ရန္ လက္နက္မ်ဳိးစံုကိုင္တြယ္ပစ္ခတ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္မႈရွိရန္တို႔အတြက္ ျဖစ္သည္။
ဟိုင္နန္စစ္သင္တန္းတြင္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားကို တပ္ဖြဲ႕သံုးဖြဲ႕ခြဲ၍ သင္တန္းေပးခဲ့သည္။ တပ္ဖြဲ႕(၁) သည္ အေျခခံစစ္ပညာလက္နက္ ႀကီးႏွင့္ လက္နက္ငယ္မ်ဳိးစံုကိုင္တြယ္ပစ္ခတ္နည္းမ်ား၊ ခံစစ္ပညာႏွင့္ ညတိုက္ပြဲမ်ားကို အေလးထားသင္ယူရၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတုိက္ ပြဲတြင္ တိုက္ခိုက္ေရးတာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ျဖစ္သည္။ တပ္ဖြဲ႕ (၁) တြင္ သခင္စံျမ (ဗိုလ္ေတာက္ထိန္)၊ သခင္စံလႈိင္ (ဗိုလ္မွဴးေအာင္)၊ သ ခင္စိုး (ဗိုလ္ျမင့္ေအာင္)၊ သခင္တင္ေအး (ဗိုလ္ဘုန္းျမင့္)၊ သခင္ထြန္းလြင္ (ဗိုလ္ဗလ)၊ သခင္ဘဂ်မ္း (ဗိုလ္လေရာင္)၊ သခင္ေမာင္ေမာင္ (ဗိုလ္ဉာဏ)၊ ကိုေရႊ (ဗိုလ္ေက်ာ္ေဇာ)၊ သခင္လွ (ဗိုလ္မင္းေရာင္)၊ သခင္လွၿမိဳင္ (ဗိုလ္ရန္ေအာင္)၊ သခင္သန္းၫႊန္႔ (ဗိုလ္ဇင္ေယာ္)၊ သခင္ ေအးေမာင္ (ဗိုလ္မိုး)ႏွင့္ ကိုေအာင္သိန္း (ဗိုလ္ရဲထြဋ္) တို႔ ပါဝင္ၾကသည္။ တပ္ဖြဲ႕(၂) သည္ အေျခခံစစ္ပညာ၊ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးေရးနည္းပညာ မ်ား၊ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ဆက္သြယ္ေရးပညာရပ္မ်ားကို အေလးထားသင္ယူရၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ ဖ်က္ဆီးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္သည္။ တပ္ဖြဲ႕ (၂) တြင္ သခင္႐ႈေမာင္ (ဗိုလ္ေနဝင္း)၊ သခင္ေက်ာ္စိန္(ဗိုလ္မိုးညိဳ)၊ သခင္ေမာင္ ဦး (ဗိုလ္တာရာ)၊ သခင္ေငြ (ဗိုလ္ေစာေအာင္)၊ သခင္ေစာလြင္ (ဗိုလ္မင္းေခါင္)၊ ကိုထြန္းရွိန္ (ဗိုလ္ရန္ႏိုင္)၊ သခင္ထြန္းေရႊ(ဗိုလ္လင္းယုန္)၊ သခင္သစ္ (ဗိုလ္ေစာေနာင္)၊ သခင္သန္းတင္-၂ (ဗိုလ္ျမဒင္) တို႔ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ တပ္ဖြဲ႕ (၃) သည္ အေျခခံစစ္ပညာ၊ စစ္ဘက္နယ္ဘက္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္မႈပညာရပ္မ်ားကို သင္ယူရၿပီး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ စစ္ဦးစီးတာဝန္ယူ ႏိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ တပ္ဖြဲ႕(၃) သခင္ေအာင္ ဆန္း (ဗိုလ္ေတဇ)၊ သခင္ထြန္းခင္ (ဗိုလ္ျမင့္ေဆြ)၊ သခင္လွေဖ (ဗိုလ္လက္်ာ)၊ ကိုလွေမာင္ (ဗိုလ္ေဇယ်)၊ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလ္စၾကာ) တို႔ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။
ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္အနက္ သခင္ထြန္းအုပ္သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတုိက်ိဳၿမိဳ႕တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပညာဆည္းပူးေန၍လည္းေကာင္း၊ ကိုေဆာင္း (ဗိုလ္ထိန္ ဝင္း) သည္ မီနာမီအဖြဲ႕၏တာဝန္ေပးခ်က္အရ ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္ကို လွ်ိဳ႕ဝွက္စြျဖတ္ေက်ာ္ေရာက္ရွိလာမည့္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္မ်ားကို ေစာင့္ႀကိဳရန္တာဝန္ျဖင့္ ဇင္းမယ္ (ခ်င္းမိုင္) တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေန၍လည္းေကာင္း၊ သခင္သန္းတင္- ၁ သည္ ထုိင္းႏိုင္ငံဘန္ေကာက္မွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔သြားေရာက္စဥ္ တိုင္ေပၿမိဳ႕တြင္ကြယ္လြန္သြား၍လည္းေကာင္း၊ ဟိုင္နန္စစ္သင္တန္းေက်ာင္းတြင္ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ (၂၇)ဦးသာ စစ္သင္တန္းတက္ခဲ့ရသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ထုိင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်က္စိအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး ဦးလြန္းေဖ၏ ေနအိမ္တြင္ လက္ေမာင္းေသြးေဖာက္၍ ကတိသစၥာျပဳကာ ဗိုလ္အမည္မ်ားခံယူရာတြင္ ကိုေအာင္သိန္းသည္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) စတင္ဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ သည္။
ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ခ်ီတက္တုိက္ခိုက္ရန္ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဗိုလ္မိုးႀကိဳး၊ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မူရာကာမီ၊ စစ္ဦးစီး ဗိုလ္ေတဇ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း) စစ္ဦးစီးအရာရွိ ဗိုလ္ရန္ေအာင္တုိ႔ ပါဝင္ေသာ ဘီအိုင္ေအစစ္႒ာနခ်ဳပ္ ေမာ္လၿမိဳင္စစ္ေၾကာင္းတြင္ ပါဝင္၍ ၿဗိတိသွ်တို႔ကို တုိက္ခိုက္ရန္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ဇန္နဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွရဟိုင္းၿမိဳ႕သို႔ စတင္ထြက္ခြာခဲ့သည္။ လႈိင္း ဘြဲ႕ၿမိဳ႕သိမ္းတုိက္ပြဲႏွင့္ ကတိုင္တိတုိက္ပြဲတို႔တြင္ ရြံ႕ရြံ႕ခြၽန္ခြၽန္ ပါဝင္တုိက္ခိုက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္အား ဂ်ပန္စစ္ဗိုလ္မ်ားပင္ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ရၿပီး ဘီအိုင္ေအ၏ သူရဲေကာင္းတံဆိပ္ (ဒုတိယအဆင့္) ရရွိခဲ့သည္။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ဘီအိုင္ေအတပ္မဟာ ၃ တပ္မွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဘီအုိင္ေအကိုဖ်က္သိမ္း၍ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) ဖြဲ႕စည္းေသာအခါ ဘီဒီေအတပ္ရင္း၁တပ္ရင္းမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၃ တြင္ ဘီဒီေအတပ္ရင္း ၅ တပ္ရင္းမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ စစ္ဦးစီး႒ာနခ်ဳပ္အေထြေထြ႒ာနႀကီးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း တာဝန္ ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္အတြင္းမွာပင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ စတင္ဆက္သြယ္မိခဲ့သည္။
၁၉၄၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆႏၵအရ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေနဝင္း ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီမွ ဦးဗေဆြ၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ႏွင့္အတူ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္သည္ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕ရွိ သခင္စိုးထံ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာသြားေရာက္၍ ဖက္ဆစ္တုိက္ဖ်က္ေရးျပည္သူ႔အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႕စည္းေရး၊ တပ္မေတာ္အတြင္းရွိ လက္ဝဲအင္အားစုမ်ား၊ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပုံပါတီႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔ကို တပါတီတည္းအျဖစ္ ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းေရးႏွင့္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားျပဳလုပ္ေရးတို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။
ယင္းေနာက္ ဗိုလ္မွဴးရဲထြဋ္သည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ၁ရက္ေန႔မွ ၃ ရက္ေန႔အထိက်င္းပေသာ ဖတပလအစည္းအေဝးသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့ သည္။ ထိုအစည္းအေဝးတြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔အား ေတာ္လွန္တုိက္ခိုက္ရန္ အစီအစဥ္မ်ားခ်မွတ္ရာတြင္လည္းပါဝင္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္ လွန္ေရးကာလတြင္ တုိင္း- ၆ မိတၳီလာ၊ ပ်ဥ္းမနား၊ ေတာင္ငူႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္ တိုင္းမွဴးအျဖစ္တာဝန္ယူ၍ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔ကို ေတာ္ လွန္တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္။
ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွ ၁၅ ရက္ေန႔အထိက်င္းပခဲ့ေသာ ဖက္ဆစ္တုိက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႕အစည္းအေဝးသို႔ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာ့တပ္မေတာ္တပ္ရင္း ၅ သို႔ ဒုခြဲမွဴးအျဖစ္ ျပန္လည္ဝင္ေရာက္၍ မ်ားမၾကာမီပင္ တပ္ရင္း- ၅ ၏တပ္ခြဲမွဴးအျဖစ္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ မဂၤလာဒံုရွိ ဗမာ့တပ္မေတာ္ တပ္ရင္း- ၃ သို႔ေျပာင္းေရႊ႕၍ ဒုတပ္ရင္းမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ဥကၠ႒ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၊ အတြင္းေရးမွဴးဦးသိန္းေဖျမင့္တို႔ပါဝင္ေသာ လက္ဝဲညီၫြတ္ေရး ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းရာတြင္ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ မဂၤလာဒံုရွိ ဗမာ့တပ္မေတာ္တပ္ရင္း-၃ ၌ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီးအဆင့္အျဖစ္ တပ္ရင္းမွဴးတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ တပ္ရင္း- ၃ ႏွင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးတပ္မွ တပ္သား ၃၅၀ ကိုဦးေဆာင္ကာ ေတာခိုခဲ့သည္။ ထိုေန႔မတိုင္မီ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ သရက္ၿမိဳ႕ရွိ ဗမာ့တပ္မေတာ္တပ္ရင္း-၁ မွ ဒုတပ္ရင္းမွဴး ဗိုလ္စိန္တင္သည္ တပ္ရင္း-၁ မွရဲေဘာ္မ်ားကို ဦး ေဆာင္၍ ဦးစြာေတာခိုခဲ့သည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ ၅၀ ခုႏွစ္အထိ ေတာခိုတပ္၏ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ မတ္လ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ၿမိဳ႕၌ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ (ျဖဴ) ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေသာဗမာ့တပ္မေတာ္တို႔ပူးေပါင္း၍ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစုကိုဖြဲ႕စည္း ရာတြင္ ေ႐ွ႕တန္းမွပါဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္သူ႔ ဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစု ၿပိဳကြဲသြားခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေသာဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ဖ်က္သိမ္းလုိက္ရသည္။ ယင္းေနာက္ ေတာခိုတပ္မ်ားႏွင့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ေတာင္ငူၿမိဳ႕ေန ျပည္မင္းႀကီးေဟာင္း ယစ္မ်ဳိးအရာရွိ ဦးဘၾကည္၊ ေဒၚရင္တို႔၏ ဒုတိယသမီး ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္လက္ထပ္ထိမ္းျမား၍ သားတစ္ေယာက္ထြန္းကားခဲ့သည္။
၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ လယ္ေဝးၿမိဳ႕နယ္ လယ္ဒႀကီးစခန္း၌ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္မႈေအာက္ရွိ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အၿမဲတမ္းတပ္မေတာ္အျဖစ္ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္တြင္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္ သည္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခန္႔အပ္ျခင္းခံရသည္။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ …
(၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴး သန္းထြန္း
(၂) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဗသိန္းတင္
(၃) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဇယ်
(၄) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သန္းၿမိဳင္
(၅) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခ်စ္
(၆) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တင္ထြန္း
(၇) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရဲထြဋ္
(၈) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိန္တင္
(၉) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုးေမာင္
(၁၀) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရန္ေအာင္
(၁၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္မင္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ထို႔အျပင္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ျပည္သူ႔ေတာ္လွန္ေရးစစ္ေကာင္စီတြင္ အတြင္းေရး မွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
၁၉၅၉ ခုႏွစ္ ေမလ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ဖာပြန္ၿမိဳ႕နယ္ (မဲဝိုင္) ေဒသ၌ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံး (KNU) ႏွင့္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတုိးတက္ေရးပါတီ၊ ခ်င္းဦးစီးအဖြဲ႕တို႔ပူးေပါင္း၍ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီညီၫြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မဒညတ) တြင္ ဗကပကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ သခင္ဇင္၊ သခင္ခ်စ္တို႔ႏွင့္အတူ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးတပ္ေပါင္းစု (မဒညတ) တြင္ ပါဝင္ခဲ့သူမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
• ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ုံးမွ
(၁) မန္းဘဇန္
(၂) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေကာ္ထူး (ေစာေက်ာ္ျမသန္း)
• မြန္ျပည္သစ္ပါတီမွ
(၁) ႏုိင္ေအာင္ထြန္း
(၂) ႏိုင္ေရႊက်င္
• ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ
(၁) သခင္ဇင္
(၂) သခင္ခ်စ္
(၃) ဗိုလ္ရဲထြဋ္
• ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီမွ
(၁) ဦးဘိုးေက်ာ္
• ခ်င္းဦးစီးအဖြဲ႕မွ
(၁) ဆလုိင္းစံေအာင္ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ဤကဲ့သို႔ သမိုင္းအစဥ္အလာႀကီးမားခဲ့ေသာ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕ ဦးစီးေခါင္းေဆာင္ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းထံ “ဗိုလ္ရဲထြဋ္၏ေပးစာ” ကို ေပးပို႔ခဲ့သည္။ ယင္းစာသည္ ေနာင္အခါတြင္ “ဗိုလ္ရဲထြဋ္၏ (၂) ခ်က္ႏွင့္ ဝင္ေရးလမ္းစဥ္” ဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။
စာပါအေၾကာင္းအရာမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္ …
(၁) လက္ရွိကမၻာအေျခအေန၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အေျခအေနမ်ားအရ ျမန္မာျပည္တြင္ နယ္ခ်ဲ႕သမားႏွင့္ ေဖာက္ျပန္ေရးသမား ၿငိမ္း-ေဆြတို႔၏လြတ္လပ္မႈဆံုးေရး ဒီမုိကေရစီဆိတ္သုဥ္းေရးလုပ္ႀကံမႈအႏၱရာယ္သည္ တေန႔တျခားႀကီးမားစြာရင္ဆုိင္လာရသျဖင့္ အေရး တႀကီး ကာကြယ္ရန္လုိအပ္ပါသည္။
ရဟန္း႐ွင္လူျပည္သူအေပါင္းတို႔သည္ တုိင္းျပည္၏ေဘးအႏၱရာယ္ကို အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးအားျဖင့္ တားဆီးႏိုင္ရန္ လက္ရွိျပည္တြင္းစစ္ကို အျမန္ဆံုးရပ္စဲ၍ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ရန္ အပူတျပင္းေတာင္းဆိုေနပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲ၍ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အျမန္ဆံုးတည္ေဆာက္ ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါတင္ျပ ခ်က္ကို ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းႀကီးမွဴးေသာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕မွတဆင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူ လူထုအား ေလးစားစြာတင္ျပအပ္ပါသည္။
(၂) ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ ျပည္သူတို႔၏ေတာင္းဆိုခ်က္အရ အစိုးရကျပ႒ာန္းထားေသာ သင္ပုန္းေခ်လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ႏွင့္ ပါတီတရားဝင္ ထူေထာင္ခြင့္ကို မူအားျဖင့္လက္ခံပါသည္။ ၎အရ ဥပေဒအတြင္းဝင္ေရာက္၍ ဒီမိုကေရစီနည္းအရ တရားမွ်တေသာေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္လုိပါသည္။
ဥပေဒအတြင္းသို႔ဝင္ေရာက္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လြတ္လပ္စြာယွဥ္ၿပိဳင္ဝင္ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ကတိျပဳေဆာင္ရြက္ ေစလိုပါသည္။
(က) ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ပတ္သက္၍ အက်ဥ္းသမားမ်ားအားလံုးကို လႊတ္ရန္။
(ခ)လာမည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို လက္ခံသည္ျဖစ္ေစ လက္မခံသည္ျဖစ္ေစ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအပါအဝင္ မည္သည့္တရားဝင္ပါတီအဖြဲ႕အစည္းမဆို တန္းတူရည္တူလံုးဝလြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ျပဳရန္။
အထက္ပါအခ်က္မ်ားကို ကတိျပဳခ်က္ခိုင္မာစြာရရွိလွ်င္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္-
က။ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားအားလံုးကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရသို႔လႊဲအပ္ေပးမည္။
ခ။ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမွ ဥပေဒတြင္းတိုက္ပြဲသို႔ ကူးေျပာင္း၍ ဥပေဒအတြင္း ဝင္ေရာက္မည္။
ဂ။ ကန္႔သတ္ထားေသာအခ်ိန္အတြင္း ဥပေဒအတြင္းဝင္ေရာက္မလာေသာ မိမိပါတီဝင္မ်ားကို အဆက္ျဖတ္မည္။
တဖက္ႏွင့္တဖက္ေျပလည္ရန္ အာဃာတကင္းစြာ အထက္ပါလုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ႏွင့္ ဥပေဒအတြင္းသို႔ ေခ်ာေမာစြာ ဝင္ႏုိင္ေရးအတြက္ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူသည့္ ေန႔ရက္မွစ၍ အတုိက္အခိုက္ရပ္စဲရန္။
(၃) ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ ႏွစ္ဖက္ေျပလည္မႈျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေစရန္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကို အႀကိမ္ႀကိမ္ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ဦးႏု အစိုးရက မလုိက္ေလ်ာခဲ့ပါက ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ကိုလည္း လံုျခံဳမႈ အာမခံခ်က္မေပးခဲ့ပါ။ သို႔ရာတြင္ ဦးႏု အစိုးရက ေတြ႕ခြင္ျပဳထားေသးသည့္အတြက္ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားရွိလင့္ကစား ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕မွ မိန္႔ၾကားခ်က္မ်ားကိုၾကားနာရင္း ကြၽန္ ေတာ္တို႔၏အခက္အခဲမ်ားကိုလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ အထက္ပါအျဖစ္ႏိုင္ဆံုးတင္ျပခ်က္ကို တင္ျပအပ္ပါသည္။
ထပ္မံရွင္းလင္းရန္လိုအပ္ေသးသည္ထင္ပါက ဆရာႀကီးတို႔မွတဆင့္ျဖစ္ေစ၊ တုိက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ ေမးျမန္းေျဖရွင္းႏိုင္ပါသည္။
(၄) ရဟန္းရွင္လူျပည္သူအေပါင္းတုိ႔သည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ သူမနာကိုယ္မနာ ႏွစ္ဘက္ေျပလည္မႈရရွိေစမည့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အ ေကာင္အထည္ေပၚေအာင္ အစြမ္းကုန္ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးပမ္းၾကပါရန္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက အေလးအနက္ ပန္ၾကားလိုက္ပါသည္။
(ပံု) ရဲထြဋ္
(ဗဟိုေကာ္မတီကိုယ္စားလွယ္)
၁၉၅၈ခု၊ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္။
………… ………..
ဗိုလ္ရဲထြဋ္၏တင္ျပခ်က္ကို ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းသိရွိလုိက္ရသည္။ “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရႏိုင္ၿပီ” ဟု အားရဝမ္းသာျဖစ္သြားၿပီး ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းတို႔ထံ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ကိုယ္တုိင္သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုသည္ ပါတီအတြင္း အကြဲအၿပဲမ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းအား အိမ္ေစာင့္ အစိုးရအျဖစ္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရန္စီစဥ္ေနခ်ိန္ျဖစ္၍ ေတြ႕ဆံုခြင့္မရခဲ့ေခ်။ ထို႔အျပင္ ၎တို႔သည္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္၏ (၂) ခ်က္ႏွင့္ ဝင္ေရးလမ္း စဥ္အေပၚ၌လည္း စိတ္ဝင္စားမႈမရွိခဲ့ေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈသည္ အရာမထင္ျဖစ္ ခဲ့ရသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ လက္ဝဲတရားေသဝါဒ၊ လက္ဝဲ ဂိုဏ္းဂဏဝါဒႏွင့္ လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ကို မယံုၾကည္သျဖင့္ နတၱလင္း၊ ဇီးကုန္းနယ္ဘက္မွတဆင့္ အလင္းဝင္ေရာက္ခဲ့ သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းထံသို႔လည္း အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ ဤတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ဗိုလ္ရဲထြဋ္အားသြားေရာက္ေခၚယူရန္အတြက္ ထိုစဥ္က ဒုတိယဗိုလ္မွဴးႀကီးခ်ာလီသိမ္းေရႊအား တာဝန္ေပးေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ရဲထြဋ္အား သူအလင္းဝင္သည့္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႔မွစ၍ တပ္မေတာ္မွထြက္ခြင့္ျပဳ၍ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔အထိ ဗိုလ္မွဴးလစာ (၇၆၃ က်ပ္ ၇၇ ျပား) တပ္မေတာ္ေငြစာရင္း႒ာနမွ ထုတ္ေပးလုိက္သည္။ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ဗိုလ္လက္်ာ၊ ဗိုလ္ေဇယ်၊ ဗိုလ္ေနဝင္း၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာတို႔ၿပီးလွ်င္ ဝါအရင့္ဆံုးတပ္မေတာ္အရာရွိျဖစ္သည္။ သူ၏ကိုယ္ပိုင္နံပါတ္မွာ (၃၅ ၀၆) ျဖစ္သည္။
ေတာတြင္း၌ ၁၅ႏွစ္ေက်ာ္မွ် ပင္ပန္းဆင္းရဲခဲ့သည့္ဒဏ္၊ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ဒဏ္၊ စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္မ်ားေၾကာင့္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းစီစဥ္ေပးမႈျဖင့္ ေဆး႐ုံတက္ေရာက္ကုသခဲ့ရသည္။
ယင္းေနာက္ ေတာခိုအလံျဖဴကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ စစ္ေရးတာဝန္ခံႀကီးမ်ားႏွင့္ ပါတီထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဗိုလ္ရဲထြဋ္၊ ဗိုလ္ စိန္တင္၊ ဗိုလ္ရဲေမာင္တို႔သည္ မည္သည့္အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီထံ အလင္းဝင္ခဲ့ရသည္ကို ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီသို႔ဝင္ေရာက္၍ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီတြင္ လူထုေရးရာ ေကာ္မတီအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ အၾကံေပးအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ မဆလပါတီဗဟိုေရးရာ႒ာနႀကီး၏ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ ေန႔တြင္ မဆလပါတီ႒ာနခ်ဳပ္ သမဝါယမစိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာေကာ္မတီတြင္ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ အေရးေပၚပါတီညီလာခံ၌ ပါတီသန္႔စင္ေရးအရ ဗိုလ္ရဲထြဋ္အပါအဝင္ ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ၅၀ ထုတ္ပယ္ခံရသည္။
ထို႔ေနာက္ ႐ွစ္ဆယ့္႐ွစ္ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးျဖစ္ပြားေနစဥ္အတြင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္တပ္မွဴးေဟာင္းမ်ားႏွင့္ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႕၌ ဦးေဆာင္အဖြဲ႕တြင္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေအာင္ေရႊ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း သူရ ဦးတင္ဦး၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေသာင္းဒန္၊ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေဟာင္း ေစာျမင့္တို႔ႏွင့္အတူ ပါဝင္ခဲ့သည္။
ထိုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္စတင္ထည္ေထာင္စဥ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ မ်ဳိးခ်စ္ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႕၏ နယကအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေတာ္ ေဒၚခင္ၾကည္စ်ာပနေကာ္မတီတြင္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ထုိ႔အျပင္ ၁၉၈၀ မွယေန႔တိုင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္မိသားစုမ်ား သာေရးနာေရးကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း၌ နာယက အျဖစ္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔တြင္ မ်ဳိးခ်စ္ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႕မွ ႏႈတ္ထြက္ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ သခင္တင္ျမ၊ သခင္လွထြန္း၊ ဦးခ်စ္လႈိင္ (ကိုကိုေမာင္ႀကီး)၊ ရဲေဘာ္ဘခက္၊ ဦးေဇာ္လင္း၊ ဦးထင္လင္း၊ ဦးတင္ထြန္း၊ ကိုအံုးျမင့္၊ ဦးေက်ာ္ေအာင္၊ သန္းဝင္းလႈိင္တို႔ပါဝင္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအတၳဳပၸတၱိျပဳစုေရးေကာ္မတီတြင္ နာယကအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ဗိုလ္ရဲထြဋ္သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္မွခ်ီးျမႇင့္ေသာ ဆုတံဆိပ္ေျမာက္မ်ားစြာ ရရွိခဲ့ သည္။ ရရွိခဲ့ေသာ ဆုတံဆိပ္မ်ားမွာ …
(၁) လႈိင္းဘြဲ႕ၿမိဳ႕သိမ္းတုိက္ပြဲႏွင့္ကတိုင္တိတုိက္ပြဲတို႔တြင္ ထူးခြၽန္စြာတုိက္ခိုက္ခဲ့သည့္အတြက္ ၁၉၄၂-၄၃ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မ ေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) ၏ သူရဲေကာင္းတံဆိပ္ (ဒုတိယအဆင့္)။
(၂) ၁၉၄၂ ဇန္နဝါရီ၈ မွ ၁၉၄၂ ဇူလိုင္၂၆ ႏွစ္အတြင္း ဘီအိုင္ေအ၌ စစ္မႈထမ္းခဲ့သည့္အတြက္ အေရးေတာ္ပံုတံဆိပ္။
(၃) ၁၉၄၂ ဇူလိုင္၂၇ မွ ၁၉၄၅ မတ္ ၂၆ ႏွစ္အတြင္း ဘီဒီေအ၌ စစ္မႈထမ္းခဲ့သည့္အတြက္ လြတ္လပ္ေရးစည္း႐ုံးမႈတံဆိပ္။
(၄) ၁၉၄၅ မတ္ ၂၇ မွ ၁၉၄၅ စက္တင္ဘာ ၁၂ ႏွစ္ကာလအတြင္း ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားကို ရြပ္ရြပ္ခြၽန္ခြၽန္သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္း တုိက္ခိုက္ေမာင္း ထုတ္ခဲ့သည့္အတြက္ လြတ္ေျမာက္ေရးတံဆိပ္။
(၅) ၁၉၇၂ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈေနာက္ဆံုးက႑၌ ကိုယ္က်ိဳးမငဲ့ဘဲ တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ဳိးလြတ္လပ္ ေရးအတြက္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ားႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္က ေက်းဇူးဆပ္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္း ဝင္ (ပထမအဆင့္) တံဆိပ္။
(၆) ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးကို ဦးစီးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္အတြက္ ႏိုင္ငံဂုဏ္ရည္ဘြဲ႕ (ပထမ အဆင့္) စသည္တို႔ကို ခ်ီးျမႇင့္ခံရသည္။