ရခိုင္သတင္းမ်ား ဇူလိုင္ ၂၉၊ ၂၀၁၂
ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္
ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့အျပီး လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ပံုေတြမွာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ပါ၀င္ ပတ္သက္လာေနတဲ့ သတင္းေတြ ၾကားသိေနရတဲ့ အတြက္ အထူးစိုးရိမ္ေၾကာင္း ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Navi Pillay က မေန႔က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာေတြၾကားက ပဋိပကၡမွာ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့အျပင္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ လႈ႔ံေဆာ္တာေတြ ပါရွိေနေၾကာင္း လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းရင္းျမစ္ေတြဆီက ၾကားသိေနရေၾကာင္း၊ ရပ္ရြာတြင္း ပဋိပကၡကို ရပ္တန္႔ေအာင္ ဟန္႔တားတာကေန မြတ္စလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား ျဖိဳခြဲတဲ့အသြင္ကို ေဆာင္လာတဲ့ သတင္းေတြ ရရွိေနေၾကာင္း၊ ဒီလုပ္ရပ္ေတြကို တားဆီးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေၾကာင္း၊ အခု လတ္တေလာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး စံုစမ္းေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားကို ဖိတ္ေခၚလိုက္တဲ့အေပၚ ႀကိဳဆိုေပမဲ့ ဒါဟာ လြတ္လပ္ ျပည့္စံုတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို အစားထိုးလိုက္တဲ့ အဓိပၸာယ္ မဟုတ္ေၾကာင္း လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Navi Pillay က ေျပာဆိုပါတယ္။
ဒီအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းၾက ရသူေပါင္း (၈) ေသာင္းေလာက္ရွိေၾကာင္း ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး UNHCR က ေျပာဆိုပါတယ္။
ဒုကၡသည္ သံုးေသာင္းေက်ာ္ ဟာ UNHCR ရဲ ႔ အေရးေပၚ ေထာက္ပံ့မႈေတြ ရရွိေနျပီး ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ အစိုးရက ေနထိုင္စရာ အမိုးအကာေတြ စတင္ ေဆာက္လုပ္ေပးေနေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
ရခိုင္ပဋိပကၡစံုစမ္းေရး ကုလလူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီးေတာင္းဆို
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ ႏိွပ္စက္ညွင္းပန္းမႈေတြ ရိွေနတယ္ဆိုတဲ့ တိုင္ၾကား ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဒီကိစၥအေပၚ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ ေဆးမႈတစ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔ အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ မဟာမင္းႀကီး မစၥနာဗီပီေလး (Navi Pillay) က ဇူလိုင္လ (၂၈) ရက္ေန႔ က ေတာင္းဆို လိုက္ပါတယ္။
ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး (UNHCR) ႐ံုးကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္း ဘက္မႈေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပး ေနၾကသူ (IDP) ေတြ ရွစ္ေသာင္းေလာက္ရိွေနၿပီး ဒီ IDP အမ်ားစုဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္ေနၾကရတာေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ ရြက္ ဖ်င္တဲေတြကို ေလေၾကာင္းကေန ပို႔ေပးေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
ေရွ႕သီတင္းပတ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးအထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာ မတ္(စ္) အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojae Qunitana) ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို လာေရာက္ခြင့္ျပဳတဲ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း မဟာမင္းႀကီး မစၥ နာဗီ ပီေလးက ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို မစၥတာကင္တားနား ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ျခင္းက လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ အလဲအလွယ္အစားထိုးဖို႔ မဟုတ္ဘူး လို႔လည္း မစၥပီေလးက ဆိုပါတယ္။
အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနၾကသူ (IDP )ေတြဟာ ေနရပ္ကိုျပန္သြားၾကဖို႔ သိပ္ေၾကာက္ရံြ႔႕ေနၾကတယ္ လို႔ UNHCR ရံုးရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ အယ္န္ဒရက္(ဂ်္) မဟီဆစ္ (Andrej Mahecic)က ေျပာဆိုပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ထားရိွေရးအတြက္ မၾကာေသးခင္ကပဲ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ အာဏာရ ျပည္-ခိုင္-ၿဖိဳးပါတီက တင္သြင္းတဲ့အဆိုကို ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ေထာက္ခံေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရသစ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားအျပားလုပ္ေဆာင္ေနေပမဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ တခ်ိဳ႕ ေဒသေတြမွာ ပဋိပကၡေတြ မၿငိမ္မသက္မႈေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီး (UNHCR) ႐ံုးကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္း ဘက္မႈေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပး ေနၾကသူ (IDP) ေတြ ရွစ္ေသာင္းေလာက္ရိွေနၿပီး ဒီ IDP အမ်ားစုဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္ေနၾကရတာေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ ရြက္ ဖ်င္တဲေတြကို ေလေၾကာင္းကေန ပို႔ေပးေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။
ေရွ႕သီတင္းပတ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးအထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာ မတ္(စ္) အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojae Qunitana) ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို လာေရာက္ခြင့္ျပဳတဲ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း မဟာမင္းႀကီး မစၥ နာဗီ ပီေလးက ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို မစၥတာကင္တားနား ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ျခင္းက လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ရပ္ လုပ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ အလဲအလွယ္အစားထိုးဖို႔ မဟုတ္ဘူး လို႔လည္း မစၥပီေလးက ဆိုပါတယ္။
အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနၾကသူ (IDP )ေတြဟာ ေနရပ္ကိုျပန္သြားၾကဖို႔ သိပ္ေၾကာက္ရံြ႔႕ေနၾကတယ္ လို႔ UNHCR ရံုးရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ အယ္န္ဒရက္(ဂ်္) မဟီဆစ္ (Andrej Mahecic)က ေျပာဆိုပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ထားရိွေရးအတြက္ မၾကာေသးခင္ကပဲ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွာ အာဏာရ ျပည္-ခိုင္-ၿဖိဳးပါတီက တင္သြင္းတဲ့အဆိုကို ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ေထာက္ခံေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရသစ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားအျပားလုပ္ေဆာင္ေနေပမဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ တခ်ိဳ႕ ေဒသေတြမွာ ပဋိပကၡေတြ မၿငိမ္မသက္မႈေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မည္သည့္ ျခိမ္းေျခာက္မႈမွ် မေၾကာက္ဟု ရခိုင္ပါတီ ေျပာ
မည္သည့္ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မ်ား၏ ျခိမ္းေျခာက္မႈကိုမွ် ေၾကာက္စရာ မလိုေၾကာင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီ RNDP ဥကၠ႒ ေဒါက္တာေအးေမာင္ က ေျပာၾကားသည္။
ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္သည့္ ပါကစၥတန္ အေျခစိုက္ တာလီဘန္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ တခုျဖစ္သည့္ TTP ၏ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ျခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုမႈမ်ားကိုျပန္လည္တုန္႔ျပန္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။TTP ၏ ျခိမ္းေျခာက္စာတြင္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ အစၥလာမ္မာဘတ္ရႇိ ျမန္မာ သံ႐ုံးကိုလည္း ပိတ္ပစ္ရန္ႏွင့္ ပိတ္မပစ္ပါက ျမန္မာ့အက်ိဳးစီးပြား မွန္သမွ် ဖ်က္ဆီးပစ္မည္ဟု ပါရွိသည္။၎တို႔ ေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္း မလိုက္ေလ်ာပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသည္တို႔ကိုျပန္လည္ ဂလဲ့စားေခ် တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု TTP အဖြဲ႔က ဆိုသည္။ ၎တို႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား “သင္တုိ႔က်ခဲ့ရတဲ့ ေသြးေတြ အတြက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လက္စားေခ်မည္” ဟု ဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ဘက္ႏွစ္ဖက္မွ စုစုေပါင္း လူ ၇၇ ဦး အသက္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရျပီး ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျမန္အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားဝင္ေျပာဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္ပရွိ မြတ္ဆလင္ကမၻာကမူ ထိုပဋိပကၡအတြင္းႏွင့္ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ အသတ္ခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ထို႔ျပင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမ်ားအျပား ေနထုိင္သည့္ ေဒသမ်ားတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး အတြင္း အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားႏွင့္ ငယ္ရြယ္သူေကာင္ေလး အမ်ားစု ပါဝင္သည့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားအား ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားသည္ဟု ဆိုခဲ့ျပီး ထိုလူအားလံုးအား ထီးတည္း တည္ရွိေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အက်ဥ္းခ်ထားကာ မမွ်မတ ဆက္ဆံခဲ့သည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ (AI) က ေျပာဆုိထားသည္။ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မုဒိမ္းမွႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဖ်က္ဆီးမွႈႏွင့္ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မွႈမ်ား အပါအဝင္ ႏုိင့္ထက္ စီးနင္းမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေလာက္ေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိထားသည္ဟု AI က ဆိုသည္။ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ထိုပဋိပကၡမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ဘာသာေရး ျပႆနာ မဟုတ္ေၾကာင္းေဒါက္တာေအးေမာင္ က သံုးသပ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းခန္႔ရွိမည္ဟု ကုလသမဂၢအဖြဲ႔မ်ားက ခန္႔မွန္းထားေသာ္လည္း ျမန္မာအစိုးရကမူ ၎တို႔အား ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ေပ။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္ေပၚလာမည့္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္လည္း ၎တို႔အား ထည့္သြင္းေကာက္ခံမႈ ျပဳ/မျပဳ ေရရာစြာ မသိရွိရေသးေပ။
ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခၚ မူဆလင္မ်ားအၾကား ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔မွ ျပန္လည္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ားတြင္ ေသဆံုးသူ ၇၇ ဦး၊ ဒဏ္ရာရရွိသူ ၁၁၁ ဦး၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရသည့္ အိမ္ေျမ ၄,၈၂၂ လံုး၊ ဒုကၡသည္ ခုႏွစ္ေသာင္းခန္႔ႏွင့္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကို က်ဴးလြန္၍ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားသူ ၈၇၂ ဦး ရိွေၾကာင္း ျပည္နယ္ဥပေဒခ်ဳပ္ ဦးလွသိန္း က ေျပာဆိုထားသည္။
ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္သည့္ ပါကစၥတန္ အေျခစိုက္ တာလီဘန္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ တခုျဖစ္သည့္ TTP ၏ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ျခိမ္းေျခာက္ ေျပာဆိုမႈမ်ားကိုျပန္လည္တုန္႔ျပန္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။TTP ၏ ျခိမ္းေျခာက္စာတြင္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္ အစၥလာမ္မာဘတ္ရႇိ ျမန္မာ သံ႐ုံးကိုလည္း ပိတ္ပစ္ရန္ႏွင့္ ပိတ္မပစ္ပါက ျမန္မာ့အက်ိဳးစီးပြား မွန္သမွ် ဖ်က္ဆီးပစ္မည္ဟု ပါရွိသည္။၎တို႔ ေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္း မလိုက္ေလ်ာပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသည္တို႔ကိုျပန္လည္ ဂလဲ့စားေခ် တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု TTP အဖြဲ႔က ဆိုသည္။ ၎တို႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား “သင္တုိ႔က်ခဲ့ရတဲ့ ေသြးေတြ အတြက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လက္စားေခ်မည္” ဟု ဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ဘက္ႏွစ္ဖက္မွ စုစုေပါင္း လူ ၇၇ ဦး အသက္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရျပီး ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျမန္အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားဝင္ေျပာဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္ပရွိ မြတ္ဆလင္ကမၻာကမူ ထိုပဋိပကၡအတြင္းႏွင့္ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ အသတ္ခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
ထို႔ျပင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမ်ားအျပား ေနထုိင္သည့္ ေဒသမ်ားတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး အတြင္း အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားႏွင့္ ငယ္ရြယ္သူေကာင္ေလး အမ်ားစု ပါဝင္သည့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားအား ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားသည္ဟု ဆိုခဲ့ျပီး ထိုလူအားလံုးအား ထီးတည္း တည္ရွိေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အက်ဥ္းခ်ထားကာ မမွ်မတ ဆက္ဆံခဲ့သည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ (AI) က ေျပာဆုိထားသည္။ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မုဒိမ္းမွႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဖ်က္ဆီးမွႈႏွင့္ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မွႈမ်ား အပါအဝင္ ႏုိင့္ထက္ စီးနင္းမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေလာက္ေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိထားသည္ဟု AI က ဆိုသည္။ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ထိုပဋိပကၡမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ဘာသာေရး ျပႆနာ မဟုတ္ေၾကာင္းေဒါက္တာေအးေမာင္ က သံုးသပ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ရွစ္သိန္းခန္႔ရွိမည္ဟု ကုလသမဂၢအဖြဲ႔မ်ားက ခန္႔မွန္းထားေသာ္လည္း ျမန္မာအစိုးရကမူ ၎တို႔အား ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ေပ။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္ေပၚလာမည့္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္လည္း ၎တို႔အား ထည့္သြင္းေကာက္ခံမႈ ျပဳ/မျပဳ ေရရာစြာ မသိရွိရေသးေပ။
ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခၚ မူဆလင္မ်ားအၾကား ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔မွ ျပန္လည္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ားတြင္ ေသဆံုးသူ ၇၇ ဦး၊ ဒဏ္ရာရရွိသူ ၁၁၁ ဦး၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံရသည့္ အိမ္ေျမ ၄,၈၂၂ လံုး၊ ဒုကၡသည္ ခုႏွစ္ေသာင္းခန္႔ႏွင့္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈၈ အရ ညမထြက္ရ အမိန္႔ကို က်ဴးလြန္၍ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားသူ ၈၇၂ ဦး ရိွေၾကာင္း ျပည္နယ္ဥပေဒခ်ဳပ္ ဦးလွသိန္း က ေျပာဆိုထားသည္။
ပါကစၥတန္ရွိ တာလီဘန္အဖြဲ႔ ျမန္မာကုိ ၿခိမ္းေျခာက္
ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအေပၚ ဆက္ဆံပံုႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ပါကစၥတန္ ႏိုင္ငံရွိ တာလီဘန္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔တဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံအား တိုက္ခုိက္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ထားသည္။
Tehreek-e-Taliban (TTP) အဖြဲ႔၏ ၾကာသပေတးေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ထဲတြင္ ပါကစၥတန္ အေနျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရး အားလံုး ရပ္ဆိုင္း ျဖတ္ေတာက္ျခင္းႏွင့္ အစၥလာမ္မာဘတ္ ရွိ ျမန္မာ သံ႐ုံးကုိ ပိတ္ျခင္းတုိ႔ မျပဳလုပ္ပါက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ရာဇဝတ္မွႈမ်ားကုိ တုန္႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ လက္စားေခ် တိုက္ခုိက္မွႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု ဆိုထားသည္။
TTP အဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား “သင္တုိ႔က်ခဲ့ရတဲ့ ေသြးေတြ အတြက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လက္စားေခ် မည္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။ထိုအဖြဲ႔၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ Ehsanullah Ehsan က ပါကစၥတန္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးမ်ား ရပ္ဆိုင္းရန္ႏွင့္ ျမန္မာသံ႐ုံးအား ပိတ္လိုက္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
“ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြါးေတြကုိ ေနရာတိုင္းမွာ တိုက္ခုိက္႐ုံတင္ မကဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလိုလားတဲ့ ပါကစၥတန္ေတြကိုပါ တိုက္ခုိက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူက ေၾကညာခ်က္ထဲတြင္ ဆိုခဲ့သည္။
အေမရိကန္ အရာရွိမ်ားက အေစာပုိင္းက ေျပာဆုိခဲ့ရာတြင္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ရွိ Times Square အား ဗံုးခြဲရန္ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ႀကိဳးစားမႈ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ထုိအဖြဲ႔၏ လက္ခ်က္ ပါဝင္ေနေၾကာင္း အေထာက္အထား ရွိၿပီး ထုိ႔အတြက္ ပါကစၥတန္-အေမရိကန္ Faisal Shahzad အား ေထာင္ဒဏ္ တသက္ ခ်မွတ္ထားသည္ဟု ဆိုသည္။TTP အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ Hakimullah Mehsud မွာ ေဂ်ာ္ဒန္ အယ္လ္ခုိင္းဒါး ႏွစ္ဘက္ခၽြန္ သူလွ်ိဳ တဦးက အာဖဂန္ နစၥတန္ ရွိ အေမရိကန္ စခန္းတခု၌ အေသခံ ဗံုးေဖာက္ခြဲမွႈ အတြင္း စီအိုင္ေအ သူလွ်ိဳ ၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရသည့္ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံထားရသည္။မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ လူ ၇၇ ဦး အသက္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရျပီး ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျမန္အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားဝင္ေျပာဆိုသည္။ ထိုအေတာအတြင္း အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံေရးသမား တဦးကလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ေဝဖန္လိုက္ေၾကာင္း သတင္းမ်ားက ဆုိသည္။
ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အာဆီယံလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအဖြဲ႔ (AIPMC) ဥကၠ႒၊ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ PDI-P ပါတီကုိ ကုိယ္စားျပဳသူ Eva Kusuma Sundari က အာဆီယံႏွင့္တကြ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း အေနျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အတိဒုကၡႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာအစုိးရက ေျဖရွင္းလာရန္ ႏုိင္ငံေရးဖိအားမ်ား ေပးရန္ လိုအပ္သည္ဟုေျပာခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ အပတ္က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ (AI) က ေျပာဆုိရာတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမ်ားအျပားေနထုိင္သည့္ ေဒသမ်ားတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး အတြင္း အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားႏွင့္ ငယ္ရြယ္သူေကာင္ေလး အမ်ားစု ပါဝင္သည့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားအား ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားသည္ဟု ဆိုခဲ့ျပီး ထိုလူအားလံုးအား ထီးတည္းတည္ရွိေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အက်ဥ္းခ်ထားကာ မမွ်မတ ဆက္ဆံခဲ့သည္ဟု ဆိုထားသည္။
AI က ေျပာဆိုရာတြင္ ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မုဒိမ္းမွႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဖ်က္ဆီးမွႈႏွင့္ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မွႈမ်ား အပါအဝင္ ႏုိင့္ထက္ စီးနင္းမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေလာက္ေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိထားသည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ဥေရာပ ေကာ္မရွင္ကလည္း ေသာၾကာေန႔တြင္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျပီး ထိုပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ထိခုိက္ ဆံုးရွံဳးရသူမ်ားအား အကူအညီမ်ား ပုိမိုေပးအပ္ႏုိင္ေရး အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ပုိင္း ေဒသသုိ႔ ႏုိင္ငံတကာအား ဝင္ေရာက္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ခြဲျခားဆက္ဆံခဲ့မႈမ်ားက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအား ႏုိင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေစခဲ့ျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရအတြက္မွာ ၈ သိန္း ခန္႔ ရွိမည္ဟု မွန္းဆထားၾကသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ဖိႏွိပ္မွႈ အခံရဆံုး လူနည္းစုမ်ားတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားလည္း ပါဝင္သည္ဟု ကုလသမဂၢ ကလည္း ဆုိထားသည္။ဝီကီပီးဒီးယား အြန္လိုင္း စြယ္စံုက်မ္း၏ အဆိုအရ တခါတရံ ပါကစၥတန္ တာလီဘန္ဟု ရည္ညႊန္းျခင္း ခံရေသာ Tehreek-e-Taliban (TTP) အဖြဲ႔မွာ ပါကစၥတန္ အေနာက္ ေျမာက္ပုိင္း အာဖဂန္နစၥတန္ နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ အေျခစိုက္သည့္ အစၥလာမ္မစ္ စစ္အုပ္စု မ်ိဳးစံု ပါဝင္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည္။TTP အဖြဲ႔သည္ Mullah Omar ဦးေဆာင္သည့္ အာဖဂန္တာလီဘန္ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ တုိက္႐ုိက္ ေပါင္းစည္းဆက္ႏြယ္မႈ မရွိသည့္အျပင္ အုပ္စုႏွစ္ခု၏ သမုိင္းေၾကာင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားမွာလည္း မ်ားစြာ ကြာျခားၾကသည္။
အာဖဂန္ တာလီဘန္မ်ားအား ပါကစၥတန္က ေထာက္ပံ့ကူညီေနသည္ဟု စြပ္စြဲျခင္း ခံထားရျပီး အာဖဂန္ တာလီဘန္ မ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာ မဟာမိတ္ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ႏွင့္ အာဖဂန္ နစၥတန္ရွိ အာဖဂန္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားအား ဆန္႔က်င္ လႈပ္ရွားေနၾကျခင္း ျဖစ္ၿပီး ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံကုိ ပစ္မွတ္ထားျခင္းအား အထူးေရွာင္ၾကဥ္ထားသည္။ TTP အဖြဲ႔မွာမူ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ Camp Chapman တိုက္ခုိက္မွႈႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္က နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ရွိ Times Square အား ဗံုးခြဲရန္ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ႀကိဳးစားမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နာမည္ထြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ပါကစၥတန္ အစုိးရကုိ အဓိက ပစ္မွတ္ထားေလ့ရွိသည္။
Tehreek-e-Taliban (TTP) အဖြဲ႔၏ ၾကာသပေတးေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ထဲတြင္ ပါကစၥတန္ အေနျဖင့္ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရး အားလံုး ရပ္ဆိုင္း ျဖတ္ေတာက္ျခင္းႏွင့္ အစၥလာမ္မာဘတ္ ရွိ ျမန္မာ သံ႐ုံးကုိ ပိတ္ျခင္းတုိ႔ မျပဳလုပ္ပါက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ရာဇဝတ္မွႈမ်ားကုိ တုန္႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ လက္စားေခ် တိုက္ခုိက္မွႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု ဆိုထားသည္။
TTP အဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား “သင္တုိ႔က်ခဲ့ရတဲ့ ေသြးေတြ အတြက္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လက္စားေခ် မည္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။ထိုအဖြဲ႔၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ Ehsanullah Ehsan က ပါကစၥတန္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးမ်ား ရပ္ဆိုင္းရန္ႏွင့္ ျမန္မာသံ႐ုံးအား ပိတ္လိုက္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
“ဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြါးေတြကုိ ေနရာတိုင္းမွာ တိုက္ခုိက္႐ုံတင္ မကဘဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလိုလားတဲ့ ပါကစၥတန္ေတြကိုပါ တိုက္ခုိက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူက ေၾကညာခ်က္ထဲတြင္ ဆိုခဲ့သည္။
အေမရိကန္ အရာရွိမ်ားက အေစာပုိင္းက ေျပာဆုိခဲ့ရာတြင္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ရွိ Times Square အား ဗံုးခြဲရန္ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ႀကိဳးစားမႈ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ထုိအဖြဲ႔၏ လက္ခ်က္ ပါဝင္ေနေၾကာင္း အေထာက္အထား ရွိၿပီး ထုိ႔အတြက္ ပါကစၥတန္-အေမရိကန္ Faisal Shahzad အား ေထာင္ဒဏ္ တသက္ ခ်မွတ္ထားသည္ဟု ဆိုသည္။TTP အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ Hakimullah Mehsud မွာ ေဂ်ာ္ဒန္ အယ္လ္ခုိင္းဒါး ႏွစ္ဘက္ခၽြန္ သူလွ်ိဳ တဦးက အာဖဂန္ နစၥတန္ ရွိ အေမရိကန္ စခန္းတခု၌ အေသခံ ဗံုးေဖာက္ခြဲမွႈ အတြင္း စီအိုင္ေအ သူလွ်ိဳ ၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရသည့္ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံထားရသည္။မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာ ရခုိင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ လူ ၇၇ ဦး အသက္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရျပီး ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျမန္အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားဝင္ေျပာဆိုသည္။ ထိုအေတာအတြင္း အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံေရးသမား တဦးကလည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ေဝဖန္လိုက္ေၾကာင္း သတင္းမ်ားက ဆုိသည္။
ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အာဆီယံလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအဖြဲ႔ (AIPMC) ဥကၠ႒၊ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ PDI-P ပါတီကုိ ကုိယ္စားျပဳသူ Eva Kusuma Sundari က အာဆီယံႏွင့္တကြ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း အေနျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အတိဒုကၡႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာအစုိးရက ေျဖရွင္းလာရန္ ႏုိင္ငံေရးဖိအားမ်ား ေပးရန္ လိုအပ္သည္ဟုေျပာခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ အပတ္က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ (AI) က ေျပာဆုိရာတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အမ်ားအျပားေနထုိင္သည့္ ေဒသမ်ားတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး အတြင္း အမ်ိဳးသားႀကီးမ်ားႏွင့္ ငယ္ရြယ္သူေကာင္ေလး အမ်ားစု ပါဝင္သည့္ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားအား ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားသည္ဟု ဆိုခဲ့ျပီး ထိုလူအားလံုးအား ထီးတည္းတည္ရွိေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အက်ဥ္းခ်ထားကာ မမွ်မတ ဆက္ဆံခဲ့သည္ဟု ဆိုထားသည္။
AI က ေျပာဆိုရာတြင္ ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မုဒိမ္းမွႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဖ်က္ဆီးမွႈႏွင့္ ဥပေဒမဲ့ သတ္ျဖတ္မွႈမ်ား အပါအဝင္ ႏုိင့္ထက္ စီးနင္းမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေလာက္ေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိထားသည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ဥေရာပ ေကာ္မရွင္ကလည္း ေသာၾကာေန႔တြင္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျပီး ထိုပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ ထိခုိက္ ဆံုးရွံဳးရသူမ်ားအား အကူအညီမ်ား ပုိမိုေပးအပ္ႏုိင္ေရး အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ပုိင္း ေဒသသုိ႔ ႏုိင္ငံတကာအား ဝင္ေရာက္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ခြဲျခားဆက္ဆံခဲ့မႈမ်ားက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအား ႏုိင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေစခဲ့ျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရအတြက္မွာ ၈ သိန္း ခန္႔ ရွိမည္ဟု မွန္းဆထားၾကသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ဖိႏွိပ္မွႈ အခံရဆံုး လူနည္းစုမ်ားတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားလည္း ပါဝင္သည္ဟု ကုလသမဂၢ ကလည္း ဆုိထားသည္။ဝီကီပီးဒီးယား အြန္လိုင္း စြယ္စံုက်မ္း၏ အဆိုအရ တခါတရံ ပါကစၥတန္ တာလီဘန္ဟု ရည္ညႊန္းျခင္း ခံရေသာ Tehreek-e-Taliban (TTP) အဖြဲ႔မွာ ပါကစၥတန္ အေနာက္ ေျမာက္ပုိင္း အာဖဂန္နစၥတန္ နယ္စပ္တေလွ်ာက္တြင္ အေျခစိုက္သည့္ အစၥလာမ္မစ္ စစ္အုပ္စု မ်ိဳးစံု ပါဝင္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည္။TTP အဖြဲ႔သည္ Mullah Omar ဦးေဆာင္သည့္ အာဖဂန္တာလီဘန္ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ တုိက္႐ုိက္ ေပါင္းစည္းဆက္ႏြယ္မႈ မရွိသည့္အျပင္ အုပ္စုႏွစ္ခု၏ သမုိင္းေၾကာင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားမွာလည္း မ်ားစြာ ကြာျခားၾကသည္။
အာဖဂန္ တာလီဘန္မ်ားအား ပါကစၥတန္က ေထာက္ပံ့ကူညီေနသည္ဟု စြပ္စြဲျခင္း ခံထားရျပီး အာဖဂန္ တာလီဘန္ မ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာ မဟာမိတ္ ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ႏွင့္ အာဖဂန္ နစၥတန္ရွိ အာဖဂန္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားအား ဆန္႔က်င္ လႈပ္ရွားေနၾကျခင္း ျဖစ္ၿပီး ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံကုိ ပစ္မွတ္ထားျခင္းအား အထူးေရွာင္ၾကဥ္ထားသည္။ TTP အဖြဲ႔မွာမူ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ Camp Chapman တိုက္ခုိက္မွႈႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္က နယူးေယာက္ ၿမိဳ႕ရွိ Times Square အား ဗံုးခြဲရန္ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ႀကိဳးစားမွႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နာမည္ထြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ပါကစၥတန္ အစုိးရကုိ အဓိက ပစ္မွတ္ထားေလ့ရွိသည္။
ရခုိင္ ALP ဆက္ဆံေရး႐ုံး ေက်ာက္ေတာ္၌ စဖြင့္မည္
အစုိးရႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယူထားေသာ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရး ပါတီ(ALP)၏ ဆက္ဆံေရး႐ုံးကို ၾသဂုတ္လ အတြင္း ရခိုင္ျပည္ နယ္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕တြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ထို႐ုံး၌ ALP ဗဟုိေကာ္မီတီဝင္ ဦးေဆာင္သည့္ ၃ ဦးပါ အဖြဲ႕တဖြဲ႕ကိုထားရွိမည္ ျဖစ္ၿပီး ယခုဆက္ဆံေရး႐ုံး ဖြင့္လွစ္မႈသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္းက အစိုးရႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ ၅ ခ်က္ ထဲမွ တခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ALP အေနျဖင့္ ဆက္ဆံေရးႏွင့္စီးပြားေရး႐ုံးမ်ားကို ေက်ာက္ေတာ္ အျပင္ ပလက္ဝ၊ စစ္ေတြႏွင့္ ရခုိင္ျပည္ အတြင္းက တျခားၿမိဳ႕မ်ားတြင္လည္း ဆက္လက္ ဖြင့္လွစ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ALP စည္း႐ုံးေရးႏွင့္ ျပန္ၾကားေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕၀င္ ခိုင္ေအာင္စိုး က ေျပာသည္။
ရခုိင္ေဒသ အေရး ပြင့္လင္းျမင္သာရန္ ကုလသမဂၢ ေတာင္းဆို
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာ အစိုးရအေနႏွင့္ လြတ္လပ္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိသည့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ကုလသမဂၢ က ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။ အခင္းျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရန္လည္း ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏ ျမန္မာႏုိင္ငံ အထူး အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ မစၥတာ ဗီေဂ် နမ္ဘီယာ က ယမန္ေန႔တြင္ ေျပာဆိုေၾကာင္း သိရသည္။ မစၥတာ နမ္ဘီယာသည္ ရခုိင္ ေဒသသို႔ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လ လယ္ပိုင္းက သြားေရာက္ ခဲ့ေသးသည္။
ရခိုင္ ပဋိပကၡ စံုစမ္းေရး ပြင့္လင္းျမင္သာေစရန္ ကုလ ေတာင္းဆို
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအေပၚ လြတ္လပ္၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သြားရန္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏ အထူးအႀကံေပး ဗီေဂ် နမ္ဘီယာက ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေဒသမ်ားသို႔ ၎ကိုယ္တုိင္ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဇူလိုင္ ၂၆ ရက္ေန႔က ထိုသို႔ ေတာင္းဆို လိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ယင္းျဖစ္ရပ္မ်ား၏ အရင္းခံ အေၾကာင္းတရား မ်ားအား ေဖာ္ထုတ္သြားရန္လည္း တိုက္တြန္းခဲ့သည္။“အစိုးရအေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ကိစၥေတြအေပၚ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အျပင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကလည္း ဒီကိစၥကို အေလးထားၿပီး ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ က်ေနာ္က ျမန္မာအာဏာ ပိုင္ေတြကို လူသိရွင္ၾကားေရာ၊ သီးသန္႔အေနနဲ႔ပါ ေတာင္းဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
“ဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့အတြက္ တာဝန္ယူမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈ ရွိလာမွာ ျဖစ္တဲ့အျပင္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈလည္း ရွိလာပါမယ္။ ဒီစံုစမ္း စစ္ေဆးမႈကေန အၾကမ္းဖက္မႈရဲ႕ အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားေတြကို ေဖာ္ထုတ္ သင့္တယ္။ အဲဒီလို ေဆာင္ရြက္တဲ့ ေနရာမွာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရးရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တခုအေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ အေျခအေန ကိုလည္း ေထာက္ျပ သင့္ပါတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ဗီေဂ် နမ္ဘီယာသည္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည့္ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ၏ လူသားခ်င္း ဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔တခုကို ဦးေဆာင္၍ ရခုိင္ျပည္နယ္ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးႏွင့္အတူ လိုက္ပါကာ ထိခိုက္မႈ အမ်ားဆံုးရွိသည့္ ေနရာ ရခိုင္ေဒသ တခ်ိဳ႕သို႔ သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈခဲ့သည္။၎၏ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ထိုအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား အေပၚ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး စိုးရိမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢ၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားအား သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ထံ တိုက္႐ိုက္ တင္ျပခဲ့သည္ဟုလည္း သူက ေျပာသည္။ကုလသမဂၢ အေနျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရာတြင္ ျမန္မာအစိုးရကို ကူညီရန္ အဆင္သင့္ ရွိသည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
“ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး ကိစၥေတြမွာ ျမန္မာအစိုးရကိုေရာ၊ ျမန္မာျပည္သူေတြ ကိုပါ ကူညီသြားဖို႔ ကုလသမဂၢက စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ကုလသမဂၢ အေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ဒုကၡ ေရာက္ရသူေတြကို ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး မခြဲျခားဘဲ ကူညီဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ” ဟု မစၥတာ နမ္ဗီယာက ေျပာသည္။
ကုလသမဂၢ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ တဦး၏အဆိုအရမူ ဗီေဂ် နမ္ဘီယာသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အေျခအေနမ်ားကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းႏွင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့ ေသးသည္ဟု သိရသည္။
“အေျခအေနကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ေျဖရွင္းႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အေထြအေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ကလည္း အဲဒီလို ေျဖရွင္းဖို႔ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေနကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ ေဆြးေႏြး ေျဖရွင္းသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆပါတယ္” ဟု ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏ လက္ေထာက္ ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ Eduardo del Buey က ဆိုသည္။သတင္းေထာက္တဦး၏ ေမးျမန္းခ်က္ကို ၎က ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ မခံရသည့္ မြတ္ဆလင္ အုပ္စုမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားႏွင့္ မြတ္ဆလင္ ဘာသာဝင္ မဟုတ္သူမ်ား၏ ပဋိပကၡ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္။
“ျပႆနာက အဲဒီမွာ အေျခတည္တာပဲ။ အခုဟာက အဲဒီေဒသမွာ ရွိတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြနဲ႔ မြတ္ဆလင္ မဟုတ္သူေတြ ၾကားက ပဋိပကၡပါ” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ဒုကၡသည္ထဲမွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိသူ ပါ၀င္ႏုိင္
ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံထဲကုိ ၀င္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြထဲမွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ရွိသူေတြ ပါ၀င္ႏုိင္ေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာဆီနာက ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က လန္ဒန္ထုတ္ Sunday Express သတင္းစာကို ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစုိးရအေနနဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ တခ်ိဳ႕နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စုိးရိမ္မိေၾကာင္း ျမန္မာ အာဏာပုိင္ေတြကုိလည္း အေၾကာင္းၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေထာက္လွမ္းေရးရဲ႕ အစီရင္ခံခ်က္ေတြအရ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိတဲ့ ဂ်မက္ အီး အစၥလာမ္ မီး အဖဲြ႕လုိ အစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္မစ္အဖဲြ႕ေတြက အဲဒီ ဒုကၡသည္ေတြထဲက တခ်ိဳ႕ကုိ အားေပးကူညီတာမ်ိဳး ရွိႏုိင္တယ္လုိ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ေျပာဆုိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဘဂၤါလီ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ေပမဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရက အ၀င္မခံဘဲ ျပန္ေမာင္းထုတ္ ေနတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႕ေတြက ကန္႔ကြက္ ေ၀ဖန္ေနၾကပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာဆီနာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က အဲဒီ ဒုကၡသည္ေတြ ဘာေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲကုိ ၀င္ေရာက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစား ေနတာလဲဆုိတာကုိ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေသေသခ်ာခ်ာ သိေအာင္ စုံစမ္းသင့္တယ္။ ျပီးေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ဒုကၡသည္ အမ်ားအျပား ရွိေနၿပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ လက္မခံႏုိင္ေတာ့ဘူး လုိ႔လည္း ေျပာဆုိပါတယ္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာဆီနာဟာ အၾကမ္းဖက္သမား ႏွိမ္နင္းေရးအတြက္ ၿဗိတိသွ် အစုိးရနဲ႔ စေကာ့တလန္ယာ့ဒ္ ေထာက္လွမ္းေရး အဖဲြ႕ေတြကေန အကူအညီေပးဖုိ႔ကုိလည္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ထပ္မံ လက္ခံဖုိ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ျငင္းဆုိ
ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြကို သူတို ့ႏုိင္ငံမွာ ထပ္မံလက္ခံဖို ့ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးလို ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာဆီနာက ေျပာပါတယ္။LWIN PWIN
NLABR
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment