ဆီးရီးယားနိုင္ငံမွာ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္မႈေတြကို စစ္ေရးအရ ေရွ႕တိုးေဆာင္ရြက္ အေရးယူမႈေတြ ရွိမယ္ဆိုရင္ အေျခအေနေတြပို ဆိုးလာလိမ့္မယ္လို႔ ကုလသမဂၢအာရပ္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Kofi Annan က သတိေပး ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ဆီးရီးယားနုိင္ငံရဲ႕ ပဋိပကၡေတြကို ျပင္ပကတပ္ဖြဲ႔ေတြက အင္အားသုံး ႏွိမ္နင္းေျဖရွင္းမယ္ဆိုရင္ အဲဒီတြက္ဆခ်က္က မွားမွာျဖစ္ၿပီး ေဒသထဲမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ ၾကာသာပေတးေန႔က အီဂ်စ္နိုင္ငံ၊ ကိုင္႐ုိၿမိဳ႕ကို ေရာက္လာတဲ့ Mr. Anan က ေျပာပါတယ္။
အာရပ္အဖြဲ႔ ခ်ဳပ္ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ Nabil Elaraby နဲ႔ ေတြ႔ဆုံအၿပီးမွာ ကုလသမဂ အႀကီးအကဲေဟာင္း Mr. Anan က ခုလို ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ Syria သမၼတ Bashar Al Assad ရဲ႕ ၁၁ ႏွစ္ၾကာ အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ အစိုးရကို ျပန္ၿပီး တိုက္ခိုက္ ေနတဲ့ Syrai သူပုန္ေတြရဲ႕ တိုက္ပြဲေတြ အဆုံးသတ္သြားေအာင္ Syria သူပုန္တပ္ေတြကို လက္နက္ ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ု Qartar နဲ႔ Saudi Arabia ႏုိင္ငံေတြက ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Syria နိုင္ငံတည္ၿငိမ္မႈကို ထိခိုက္မွာစုိးတယ္ဆိုတဲ့ ပူပန္မႈေတြကို အေၾကာင္းျပၿပီး အေနာက္အင္အားႀကီး နိုင္ငံေတြက Syria ကုိ အေရးဝင္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ကို တုံ႔ဆိုင္းေနခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
Syria ႏိုင္ငံကို ေဒသတြင္း အင္အားႀကီးနုိင္ငံမဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကဝင္ၿပီး အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ့္ အေရးကို တူရကီက ဆန္႔က်င္တယ္လို႔ သမၼတ Abdullah Gul က ၾကာသာပေတးေန႔က ေျပာပါတယ္။ Tunisian ၿမိဳ႕ေတာ္ Tunis ကို အလည္အပတ္ခရီး လာေရာက္စဥ္မွာ တူရကီသမၼတက ခုလို ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ သံသယရွိသူေတြကို လိွ်ဳ႕ဝွက္စခန္းေတြမွာ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခြင့္ ဥပေဒကို အတည္ျပဳဖို႔ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္မွာ လူေတြေပ်ာက္ဆံုးမႈေတြအတြက္ လူထုမေက်နပ္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြျဖစ္လာအၿပီးမွာ ဒီဥပေဒကို အတည္ျပဳဖို႔ရွိတာကို အေလွ်ာ့ေပးလိုက္ပါတယ္။ တရုတ္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဒီေန႔ ျပင္ဆင္တင္သြင္းလိုက္တဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒႀကမ္းထဲမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရးကို ၿခိိမ္းေျခာက္မႈအတြက္ သံသယရွိႏိုင္သူေတြကို ထိန္းသိမ္းရာမွာ သူတို႔ရဲ့မိသားစုေတြကို ရဲေတြ အေနနဲ႔ အေၾကာင္းၾကား စရာ မလိုဖူးဆိုတဲ့ အပိုဒ္ကို ျဖဳတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
တရုတ္အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ဒုဥကၠဌ Wang Zhaoguo က တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒဟာ က်ိဳး ေၾကာင္း ဆီေလွ်ာ္မႈ ရွိတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ အျပစ္ရွိသူေတြရဲ့ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ အေနနဲ႔ ခုလို ဥပေဒကို ျပင္ေပးတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုလုိက္ပါတယ္။ ဒုဥကၠဌ Wang က ဒီဥပေဒကို ေဆြးေႏြးျပင္ဆင္ေပးရတာက လုပ္ငန္း အေတြ႔အႀကံဳအရနဲ႔ လူထုရဲ့အသံကို နားေထာင္လိုလို႔ျဖစ္တယ္၊ တရားေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေနတာေတြကို ပိုေလးနက္ေစခ်င္လို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ထုတ္ေျပာလိုက္ပါတယ္။
လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြဖက္ကလဲ ခုလိုျပင္ဆင္လိုက္ေလ်ာေပးလိုက္တဲ့ ဥပေဒကို ႀကိဳဆို လိုက္ႀကပါ တယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ တိုးတက္ေစဖို႔ ပထမေျခလွမ္းျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က ဆိုၾကပါတယ္။ဒါေပမဲ့ ဒီျပင္ဆင္ျပီးသား ဥပေဒမွာေတာင္ ဒီလွ်ိဳ႕ဝွက္ဖမ္းဆီးတာေတြကို လံုးဝတာဆီးႏိုင္မွာ မဟုတ္ေသးဘူး၊ အႀကမ္းဖက္ သူလို႔ သံသယရွိသူေတြကို ဖမ္းရာမွာ အစဥ္အလာရွိထားၿပီသား ထိန္းသိမ္းေရး စခန္းေတြမွာ သူတို႔မိသားစုေတြကို အသိ မေပးပဲ ထားလို႔ရေသးလို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီလိွ်ဳ႕ဝွက္ဖမ္းဆီမႈေႀကာင့္ ေပ်ာက္ဆံုးမႈ႔လုပ္လုိက္တာေတြကို တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ဆန္႔က်င္မႈရွိေပမဲ့ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးသမားေတြကို ဖမ္းဆီးရာမွာ အာဏာပိုင္ေတြက အသံုးျပဳလာခဲ့ျပီး၊ ဒီေပ်ာက္ဆံုးမႈေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲကစၿပီး တရုတ္အစိုးရက အာရပ္ကမၻာမွာလို ဆႏၵျပပြဲေတြျဖစ္လာမွာ စိုးရိမ္ခဲ့အၿပီးမွာ ပိုမ်ားလာ ခဲ့ပါတယ္။


ၾသစေၾတးလ်ရႇိ မူရမ္ဘစ္ဂ်ီျမစ္ ေရမ်ားျမင့္တက္လာကာ ျမစ္ကမ္းေဘး၌ ကာရံထားေသာ ေရကာတာမ်ား က်ဳိးေပါက္လာေတာ့မည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအေရႇ႕ေတာင္ပိုင္းရႇိ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ားသည္ မတ္လ ၅ ရက္ေန့တြင္ ၎တို႔၏ ေနအိမ္မ်ားအား စြန္႔ခြာထြက္ ေျပးခဲ့ရသည္။
မူရမ္ဘစ္ဂ်ီျမစ္သည္ နယူးေဆာက္ေ၀းလ္ျပည္နယ္၏ အဓိကျမစ္ႀကီးတစ္စင္းျဖစ္ၿပီး ယခုသီတင္းပတ္အတြင္းတြင္ ျမစ္ေရၾကီးေရလ်ံမႈ ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအေရႇ႕ပိုင္းရႇိ နယူး ေဆာက္ေ၀း၊ ကြင္းစ္လန္း၊ ဗစ္တိုးရီးယား ျပည္နယ္ တို႔ကို ထိခိုက္ေစခဲ့ၿပီး အိမ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ ပ်က္စီးခဲ့ရ၍ ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဆံုး႐ႈံးခဲ့သည္။နယူးေဆာက္ေ၀းျပည္နယ္တြင္ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ၀က္ဂါ၀က္ဂါ (Wagga Wagga)ၿမိဳ႕တြင္ မတ္လ ၆ ရက္ေန့က လူ ၉၀၀၀ ခန့္ကို ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းေပးခဲ့ရသည္။
''ေရကာတာကေန ေရေတြဆက္မထိန္းႏိုင္ေတာ့ရင္ ျမစ္ေရေတြဟာ ၀က္ဂါ၀က္ဂါၿမိဳ႕ရဲ႕ စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာ CBD ေနရာအျပင္ အျခားေနရာေတြကိုပါ ေရလႊမ္းသြားႏိုင္ပါတယ္''ဟု ေဒသဆုိင္ရာ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ေရးဌာနမႇ ကိုယ္စားလႇယ္ Dieter Geske က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ မူရမ္ဘစ္ဂ်ီျမစ္ေရသည္ ေရကာတာ၏ အျမင့္ဆံုးေရထိန္းသိမ္းႏိုင္ေသာ ၁၀ ဒသမ ၉ မီတာ(၃၆ ေပ) အထိ ျမင့္တက္လာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ စိုးရိမ္ေနၾကရသည္။
မူရမ္ဘစ္ဂ်ီျမစ္သည္ ၁၈၄၄ ခုႏႇစ္မႇစ၍ ယခုကဲ့သို႔ေသာ ျမစ္ေရႀကီးမႈမ်ဳိး မျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးေၾကာင္း သိရႇိရသည္။ ယခုခ်ိန္ထိေရႀကီးမႈေၾကာင့္ အိမ္ ၂၄၀ ခန္႔ ပ်က္စီးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။၂၀၁၁ ခုႏႇစ္အေစာပိုင္းတြင္လည္း ၾသစေၾတးလ်အေရႇ႕ပိုင္း၌ ေရႀကီးမႈမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ရကာ အိမ္ေျခေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေရနစ္ျမဳပ္ခဲ့ရ၍ ကြင္းစ္လန္းျပည္နယ္၏ ျမိဳ႕ေတာ္အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေနရာအေတာ္မ်ားမ်ား ေရလႊမ္းခံခဲ့ရသည္။


၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မန္မိုဟန္ဆင္း၏ အစိုးရအဖြဲ႔အတြက္ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုအျဖစ္ ယူဆထားသည့္ ေဒသဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ အိႏိၵယ၏ အာဏာရကြန္ဂရက္ပါတီသည္ အေရးနိမ့္ခဲ့သည္။ အိႏိၵယတြင္ လူဦးေရအမ်ားဆုံး ရႇိေသာဥတာပရာေဒ့ရႇ္ျပည္နယ္တြင္ အဆင့္ဆင့္ပါရႇိသည့္ မဲေပးမႈမႇမဲရ လဒ္မ်ားအရ ကြန္ဂရက္ပါတီသည္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလႇယ္ ၄၀၃ ဦးရႇိသည့္အနက္ ၂၈ ဦးသာ အႏိုင္ရရႇိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။မဲေပးသူမ်ားသည္ ေဒသခံ Samajwadi ဆာမာ့ဂ်္၀ါဒီပါတီ (ဆိုရႇယ္လစ္ပါတီ)ကိုသာ ေထာက္ခံခဲ့ၾကၿပီး အမတ္ေနရာ ၂၂၄ ေနရာကို ယင္းပါတီက ရရႇိခဲ့သည္။ အသက္ ၃၈ ႏႇစ္သာရႇိေသးသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမား အာခီလက္ရႇ္ယာဒက္ဗ္ဦး ေဆာင္ေသာ ဆာမာ့ဂ်္၀ါဒီပါတီသည္ ၾသဇာႀကီးမားသည့္ ဇာတ္နိမ့္တစ္ဦးျဖစ္သူ ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မာယာ၀တီကိုလည္း အႏိုင္ရရႇိခဲ့သည္။ ယာဒက္ဗ္သည္ ဥတာပရာေဒ့ရႇ္ျပည္နယ္ ၀ါရင့္ေခါင္းေဆာင္ ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း မူလာယမ္ဆင္းယာဒက္ဗ္၏သား ျဖစ္သည္။
အာခီလက္ရႇ္ယာဒက္ဗ္၏ ပါတီကို ဟိႏၵဴ ္ဇာတ္ အလယ္အလတ္ရႇိသူမ်ားႏႇင့္ မြတ္စလင္တို႔က အဓိက ေထာက္ခံေနသည္ဟု ယုံၾကည္ရသည္။ ကြန္ဂရက္ပါတီသည္ ေမွ်ာ္မႇန္းထားသည္ထက္ မ်ားစြာကြာဟခဲ့ျပီး အဆိုပါျပည္နယ္တြင္ အဆင့္ေလးေနရာ၌သာ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ မဲရလဒ္သည္ မဲဆြယ္စတား ရာဟူးလ္ဂႏီၵအတြက္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ထိုးႏႇက္မႈတစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ ''ဒါကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ႐ႈံးနိမ့္မႈတစ္ခုပါ။ ကြၽန္ေတာ္ မတုန္လႈပ္ပါဘူး''ဟု အသက္ ၄၁ ႏႇစ္အရြယ္ ေန႐ူးဂႏီၵမ်ဳိးဆက္ ရာဟူးလ္ဂႏီၵက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကြန္ဂရက္ပါတီသည္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံအဆင့္တြင္ United Prog- ressive Alliance အစိုးရအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္လ်က္ရႇိသည္။ ျပည္နယ္ငါးခုတြင္ကြန္ဂရက္သည္ မဏိပူရတြင္သာ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုရရႇိခဲ့သည္။


႐ုရႇားသမၼတေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရရႇိထားေသာ ဗလာတီမာပူတင္က ဘီလ်ံနာလုပ္ငန္းရႇင္ မစ္ေခးပ႐ိုခိုေရာ့အေနျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေၾကာင္း မတ္လ ၇ ရက္ေန႔က အၾကံျပဳေျပာၾကားခဲ့သည္။
ပ႐ိုခိုေရာ့သည္ ႐ုရႇားတြင္ အခ်မ္းသာဆံုးပုဂၢဳိလ္မ်ားထဲမႇ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ယမန္ႏႇစ္ကမႇ ႏိုင္ငံေရးေလာကသို႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏႇင့္ စီးပြားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္သြား မည္ဟု မဲဆြယ္စည္း႐ုံးခဲ့ေသာ ပ႐ိုခိုေရာ့သည္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲတြင္ တတိယေနရာ ရရႇိခဲ့သည္။ ပ႐ိုခိုေရာ့က ပူတင္အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ ရာထူးရယူမည္မဟုတ္ေၾကာင္း မတ္လ ၅ ရက္ ေန႔တြင္ တရား၀င္ ျငင္းဆိုေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကရင္မလင္ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားေသာ လက္ရႇိႏိုင္ငံေရးစနစ္တြင္ မည္သည့္အခန္းက႑ကမႇ ပါ၀င္ မည္မဟုတ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာၾကားခဲ့သည္။


ျပည္နယ္ ၁၀ ခုပါေသာ Super Tuesday အႀကိဳေရြးေကာက္ပဲြမ်ားတြင္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႇဴးေဟာင္း မစ္ရြမ္ေနက အိုဟုိင္းယုိးအပါအ၀င္ ျပည္နယ္ ၆ ခု တြင္ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီး ရစ္ဆန္တိုရမ္က ျပည္နယ္ ၃ ခုတြင္အႏုိင္ရခဲ့ကာ နယူတန္ဂင္းရစ္ခ်္က ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္တြင္ ေအာင္ပဲြခံခဲ့သည္ဟု စီအင္န္အင္န္က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ရြမ္ေနသည္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္အတိုင္း ဗာဂ်ီးနီးယား၊ ဗားေမာက္တ္၊ အိုင္ဒါဟုိႏႇင့္ ၎၏ေနရပ္အျဖစ္ မႇတ္ယူခံရေသာ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္တုိ႔တြင္ အလြယ္တကူ အႏုိင္ရခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ရြမ္ေနသည္ အေရးပါေသာ အိုဟုိင္းယိုးျပည္နယ္တြင္ ပြတ္ ကာသီကာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီး အလက္စကာ ျပည္နယ္တြင္လည္း အႏိုင္ရခဲ့သည္။ အိုဟုိင္းယိုးျပည္နယ္တြင္ အႏိုင္မရဘဲ မည္သည့္ ရီပတ္ဘလီကန္သမၼတေလာင္းမႇ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္မရဘူးေသာေၾကာင့္ အိုဟုိင္းယိုးျပည္နယ္မႇာ အေရးႀကီးသည္။ ဆန္တိုရမ္မႇာ ေျမာက္ဒါကိုတာ၊ အုိကလားဟုိးမား၊ တင္နက္ဆီျပည္နယ္တို႔တြင္ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီး ဂင္းရစ္ခ်္မႇာ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္တစ္ခုတြင္သာ အႏုိင္ရခဲ့သည္။
ရြမ္ေနသည္ ယခုအခါ ၾသဂုတ္လတြင္ က်င္းပမည့္ ရီပတ္ဘလီကန္ ညီလာခံ၌ ၎အားေထာက္ခံမည့္ ကိုယ္စားလႇယ္ ၄၁၅ ဦး ရရႇိထားသည္။ ႏို၀င္ဘာလသမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဘားရက္အိုဘားမားကို ယႇဥ္ၿပိဳင္မည့္ ရီပတ္ဘလီကန္ သမၼတေလာင္းအေနျဖင့္ ကိုယ္စားလႇယ္ ၁၁၄၄ ဦး၏ ေထာက္ခံမႈရရန္ လိုအပ္သည္။ Super Tuesday အႀကိဳေရြးေကာက္ပဲြမ်ားတြင္ မစ္ရြမ္ေနကကိုယ္စားလႇယ္ ၂၁၂ ဦး ထက္မနည္း ရရႇိခဲ့သည္။ မစၥတာဆန္တိုရမ္မႇာ ကုိယ္စားလႇယ္ ၈၄ ဦးထပ္မံရရႇိခဲ့ၿပီး ကိုယ္စားလႇယ္ ၁၇၆ ဦးထိ ရရႇိထားေၾကာင္း ေအပီက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ အိုဟုိင္းယုိးျပည္နယ္တြင္ ကိုယ္စားလႇယ္ ၆၆ ဦးရႇိရာ ရြမ္ေနက ၃၅ ဦးရရႇိခဲ့ၿပီး ဆန္တိုရမ္က ၂၁ ဦးရရႇိခဲ့သည္။ ဆန္တိုရမ္သည္ အေစာပိုင္းက အိုဟုိင္းယုိးျပည္နယ္တြင္ အသာရခဲ့ေသာ္လည္း ေမြးႏႈန္းထိန္းခ်ဳပ္ေရးႏႇင့္ ဘာသာေရး၏ အခန္းက႑တို႔ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ သေဘာထား အလယ္အလတ္ မဲေပးသူမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ ဆံုး႐ံႈးခဲ့သည္။ ဂင္းရစ္ခ်္သည္ ေတာင္ကာ႐ို လုိင္းနားျပည္နယ္တစ္ခုတြင္သာ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ထပ္မံအႏုိင္မရေတာ့ဘဲ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္တြင္မႇ ျပန္လည္အႏုိင္ရျခင္းျဖစ္သည္။
ရီပတ္ဘလီကန္ ကိုယ္စားလႇယ္ေလာင္းမ်ားသည္ လာမည့္ ၁၀ ရက္ အတြင္း ကင္ဆက္၊ အလာဘားမား၊ မစၥစၥပီ၊ ဟာ၀ိုင္ယီျပည္နယ္မ်ားတြင္ ဆက္လက္ယႇဥ္ၿပိဳင္ရမည္ ျဖစ္သည္။

ဆီးရီးယားတြင္ အတိုက္အခံႏႇင့္ အစိုးရတပ္ဖြဲ႔မ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးမႈစတင္ရန္ တ႐ုတ္က ဦးေဆာင္တင္ျပေသာ အခ်က္ ၆ ခ်က္ပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစီအစဥ္ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္ အသင့္ရႇိေၾကာင္း ဆီးရီးယားႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ၀ါလစ္မူအာလန္က မတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဆီးရီးယားႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း လီ၀ါရႇင္းႏႇင့္ ေတြ႔ဆံုၿပီးေနာက္ ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစီအစဥ္ကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ေသြးထြက္သံယို ပဋိပကၡမ်ား ရပ္ဆိုင္းသြားရန္ ရည္ရြယ္သည့္ အစီအစဥ္ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ အသင့္ရႇိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ႏိုင္ငံပိုင္ဆာနာသတင္းေအဂ်င္စီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ မတ္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တ႐ုတ္က ဦးေဆာင္တင္ျပခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစီအစဥ္တြင္ ေသြးထြက္သံယို ပဋိပကၡမ်ားခ်က္ျခင္း အဆံုးသတ္ၿပီး သမၼတအာဆတ္အစိုးရႏႇင့္ အတိုက္ အခံတို႔အၾကား ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးရန္ တိုက္တြန္းထားသည္။ သမၼတအာဆတ္ အာဏာတည္ေနသ၍ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ဆီးရီးယားအတိုက္အခံတို႔က ပယ္ခ်ထားသည္။ တ႐ုတ္အၾကံျပဳခ်က္မ်ားတြင္ ဆီးရီးယားတြင္ အစိုးရအေျပာင္းအလဲအတြက္ ျပင္ပမႇ၀င္ ေရာက္စြပ္ဖက္မႈကို ပယ္ခ်ထားၿပီး ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္၏မူမ်ားႏႇင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈကို ေထာက္ခံထားသည္။
ဆီးရီးယားတြင္ အစိုးရဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပမႈမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏႇိမ္နင္းမႈအား ႐ႈတ္ခ်သည့္ လုံျခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏႇစ္ခုကို တ႐ုတ္ႏႇင့္႐ုရႇားတို႔က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ထားသည္။ ယမန္ႏႇစ္ မတ္လက ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆီးရီး ယားတြင္ ေသဆံုးသူ ၈၄၀၀ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္အေျခစိုက္အဖြဲ႔ တစ္ဖြဲ႔က မတ္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။


ကုလသမဂၢ- ကုလသမဂၢအဖြဲ႕သည္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ၎၏ ယခင္ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ကိုဖီအန္နန္ အား ဆီးရီးယား အစိုးရက ဆန္႔က်င္ဆႏၵ ျပသူမ်ားအေပၚ လူမ်ားေသေက်ပ်က္စီး သည့္တိုင္ ႏွိပ္ကြပ္ေနသူမ်ား ရပ္တန္႔ ပစ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းသည့္ ႏိုင္ငံတကာ ျပႆနာ ေျဖရွင္းေရး ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ ခန္႔အပ္လိုက္သည္။၎သည္ ကုလသမဂၢႏွင့္ အာရပ္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ အထူးသံတမန္အျဖစ္ အၾကမ္းဖက္လုပ္ေဆာင္မႈအားလံုးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ အားလံုး ကို ရပ္တန္႔ပစ္ရန္ႏွင့္ ဆီးရီးယားအက်ပ္ အတည္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ေျဖရွင္းမႈမ်ား တိုးတက္ျဖစ္ေပၚေရး တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ရန္ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ႏွစ္ဖြဲ႕စလံုးက ထုတ္ျပန္ေၾက ညာခ်က္တစ္ရပ္ျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ၾကားလိုက္သည္။
ကုလအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း ႏွင့္ အာရပ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ နာဘီလ္ အာလ္အရာဘီလိုတို႔က ကိုဖီ အန္နန္ အာရပ္ျပည္သူမ်ား အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အဆံုးအျဖတ္ ကို ေပးမည့္ ဤအခ်ိန္ကာလမ်ဳိးတြင္ အဆိုပါတာ၀န္ႀကီးအား လက္ခံလိုက္ သည့္အတြက္ ေက်းဇူးတင္ ၀မ္းေျမာက္ ပါေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသည္။ အဆိုပါအဖြဲ႕ႀကီးမ်ားက အန္နန္ အတြက္ အာရပ္ေဒသမွ လက္ေထာက္ သံအရာရွိတစ္ဦးကိုလည္း မၾကာမီ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါေၾကညာခ်က္တြင္ ဆက္လက္ ေဖာ္ျပလိုက္သည္။
ဆီးရီးယားတြင္ သမၼတ ဘာရွာ အာလ္ အာဆတ္အား ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပသူေပါင္း ၁၁ လအတြင္း ၇,၅၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ ေၾကာင္း ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားသူမ်ားက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ကလည္း လူအေသအေပ်ာက္မ်ားသည့္ အဆိုပါ ႏွိပ္ကြပ္ၿဖိဳခြင္း မႈမ်ား ရပ္စဲ ေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳသည့္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားအတြက္ တိုးတက္ ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုလ်က္ရွိသည္။
ဘန္ကီမြန္းသည္ အန္နန္အား ကုလ၏ အထူးသံတမန္အျဖစ္ ခန္႔ထား မႈကို ဆီးရီးယားအစိုးရ၏ ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္စြာ လုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ားအား ရပ္တန္႔ပစ္ရန္ ထပ္မံလွမ္းရမည့္ ေျခလွမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာလ္အာရဘီ ႏွင့္ အျခား ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အား ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး ေနာက္တြင္ မွ ေၾကညာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ႏွင့္ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္၊ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မ်ားအေနျဖင့္ တူးနစ္တြင္ ေသာၾကာ ေန႔၌ က်င္းပမည့္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ၏ မိတ္ေဆြမ်ား အစည္းအေ၀းတြင္ အန္နန္ ၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားအတြက္ လူသိ ရွင္ၾကားေထာက္ခံအားေပးစကားေျပာ ၾကားၾကရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသည္။


ဆရီနဂါ- အိႏၵိယႏိုင္ငံပိုင္ ကက္ရွ္မီး ယားျပည္နယ္ရွိ ေတာင္မ်ားမွ ႏွင္းထု ႏွင့္ ေက်ာက္တံုးမ်ား တစ္ဟုန္ထိုးေလွ်ာ က်လာ ျခင္းေၾကာင့္ ထိုေနရာတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ အိႏၵိယ စစ္သား ၁၆ ဦးထက္မနည္း ေသဆံုး ၿပီး အျခားသံုးဦး ေပ်ာက္ ဆံုးေနေၾကာင္း တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံႏွင့္ ပါကစၥတန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ၾကားရွိ ကက္ရွ္မီးယားကို ပိုင္းျခားထား ေသာ နယ္စပ္မ်ဥ္းအနီး တပ္စခန္း မ်ားေပၚသို႔ ႏွင္းထုႏွင့္ ေက်ာက္တံုး ႀကီးမ်ား တစ္ဟုန္ထိုးက်ဆင္းမႈ ႏွစ္ႀကိမ္ တိုင္တိုင္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔ ညကျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အထူးေလ့က်င့္ထားေသာ စစ္သား မ်ားႏွင့္ ကယ္ဆယ္ေရးေခြးမ်ားကို ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းတြင္ ကူညီရန္ ေလယာဥ္ျဖင့္ ပို႔ေဆာင္ ေပးခဲ့သည္။

ကင္ဘာရာ - အာဏာရေလဘာပါတီ ဦးေဆာင္မႈေနရာအတြက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးကယ္ဗင္ရတ္၏ စိန္ေခၚမႈကို အႏုိင္ရသြားေသာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဂ်ဴလီယာ ဂီးလ္လဒ္က ႏိုင္ငံေရးဇာတ္လမ္းတစ္ခု ၿပီးဆံုးသြားၿပီျဖစ္၍ လာမည့္ ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေလဘာ ပါတီအႏုိင္ ရေရး စူးစိုက္ႀကိဳးပမ္းသြားၾကရန္ ႏႈိးေဆာ္ လုိက္သည္။ ဩစေၾတးလ်တြင္ ပထမဆံုးအမ်ဳိး သမီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ဂ်ဴလီယာဂီးလ္လဒ္ကသူ႔အားစိန္ေခၚသူႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကယ္ဗင္ရတ္(ယခင္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဟာင္း)အား ေလဘာပါလီမန္အမတ္ ၁၀၃ ဦးတို႔ လွ်ဳိ႕၀ွက္မဲခြဲရာတြင္ ၇၁ - ၃၁ ျဖင့္ အႏုိင္ရသြားသည္။ ေလဘာအမတ္ တစ္ဦးပ်က္ကြက္သျဖင့္ ၁၀၂ မဲသာ ေပးခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အာဏာရေလဘာ ပါတီတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနရာ ထိုစဥ္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ ကယ္ဗင္ ရတ္ကို ေလဘာပါတီေခါင္းေဆာင္ ေနရာမွ ဖယ္ရွားကာ ဂ်ဴလီယာဂီးလ္လဒ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။၏၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဩစေၾတးလ်ကို ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ အုပ္စိုးလာခဲ့ေသာ ကြန္ဆာေဗးတစ္ ပါတီအား ေလဘာပါတီက အျပတ္ အသတ္ အႏုိင္ရကာ ကယ္ဗင္ရတ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေပၚလစီအမွားမ်ား ဆက္တိုက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သျဖင့္ ပါတီက သူ႔ကိုျဖဳတ္ခ်ကာ ပို၍ လက္ေတြ႕က်ေသာ ဂ်ဴလီယာဂီးလ္လဒ္အား ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အျဖစ္ တင္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ကယ္ဗင္ရတ္က ဂီးလ္လဒ္ကို ဘယ္ တုန္းကမွ ခြင့္မလႊတ္ခဲ့ေပ။
လြန္ခဲ့ေသာ သီတင္းပတ္က သူ ၀ါရွင္တန္သို႔ ေရာက္ ေနစဥ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးရာထူးမွ ႏုတ္ ထြက္စာတင္လုိက္သည္။ ဩစေၾတးလ် ျပန္ေရာက္လာေသာအခါ ပါလီမန္တြင္ ဂီးလ္လဒ္ကို ေလဘာေခါင္းေဆာင္ ေနရာမွ စိန္ေခၚခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယခုပါတီတြင္း မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာတြင္ သူ ႐ႈံးသြားသျဖင့္ ကယ္ဗင္ရတ္က ပါတီ၀င္ အမတ္မ်ား၏ အဆံုးအျဖတ္ကို သူလက္ခံပါေၾကာင္း၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ ဂ်ဴလီဟာဂီးလ္လဒ္ကို လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ေလဘာပါတီအႏုိင္ရ ေရးအတြက္ ေထာက္ခံသြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ကတိေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူ႔တြင္ မည္သူ႔အေပၚတြင္မွ် မုန္းတီးမႈ ႏွင့္ အာဃာတမ်ားမရွိေၾကာင္း၊ သူ ေျပာမွား၊ ဆိုမွား၊ ျပဳမွားရွိခဲ့လွ်င္ သူ႔ကိုခြင့္လႊတ္ေပး ၾကပါရန္ ေတာင္းပန္ စကား ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဂီးလ္လဒ္သည္ အစိုးရ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႕ကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရန္ စီစဥ္ လ်က္ရွိသည္။ ဤစိန္ေခၚမႈၿပိဳင္ပြဲတြင္ သူ႔အစိုးရ အဖြဲ႕၀င္၀န္ႀကီးအခ်ဳိ႕မွာ ကယ္ ဗင္ရတ္ဘက္မွ ေထာက္ခံခဲ့သူမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။ ၎တုိ႔အထဲတြင္ သဘာ၀ရင္း ျမစ္ ၀န္ႀကီးမာတင္ဖာဂူဆင္ႏွင့္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး၀န္ႀကီး ခရစ္အို၀င္တို႔ ပါ၀င္ သည္။


ဂ်နီဗာ - အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းမႈမ်ားျဖင့္ ေထာင္းေထာင္းေၾကေနေသာ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံတြင္း၌ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူ႔ အခြင့္အေရးအေျခအေနကို ကုလသမဂၢ ၌ ေဆြးေႏြးလ်က္ရွိရာ ဆီးရီးယားကိုယ္ စားလွယ္သည္ ထုိအစည္းအေ၀းမွ ဆႏၵျပထြက္ခြာသြားခဲ့သည္။
ဆီးရီးယား ၏ မဟာမိတ္အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ေသာ ႐ုရွားႏုိင္ငံကိုယ္၌ကပင္ ကုလသမဂၢ လူသားခ်င္းစာနာေရး အကူအညီမ်ား အား လက္ခံ ခြင့္ျပဳၿပီးပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ ေပးရန္ ဆီးရီးယားသမၼတ အာဆတ္ အစိုးရကို တုိက္တြန္းနားခ်ေနရသည္။
ဆီးရီးယားတြင္ သမၼတဘာရွားအယ္လ္ အာဆတ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္သည့္ဆႏၵ ျပပြဲမ်ား ၁၁ လအတြင္းသို႔ပင္ ေရာက္ရွိလာ သည့္တုိင္ သမၼတအာဆတ္၏ စစ္ တပ္က ဆႏၵျပသမားမ်ားကို ရက္ရက္ စက္စက္ႏွိမ္နင္းလ်က္ရွိရာ ယခုအထိ လူ ၇,၆၀၀ ေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ၿပီဟု အတိုက္အခံ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျပာသည္။ ဆီးရီးယားအက်ပ္အတည္းႏွင့္ ပတ္ သက္၍ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရး ေကာင္စီ ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို တ႐ုတ္ႏွင့္ ႐ုရွားတုိ႔ က ဗီတိုအာဏာသံုး ပယ္ခ်ခဲ့ၾကရာ အေမ ရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ေဒါသ ထြက္ ခဲ့ၾကသည္။
ယခုအခါ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ (ICRC) ကို ဆီးရီးယား အရပ္သားဒုကၡသည္မ်ား အား ကူညီႏုိင္ေရးအတြက္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေပးရန္ သမၼတအာဆတ္ အစိုးရကို ႐ုရွား ကိုယ္တိုင္တုိက္တြန္းနား ခ်ေနရသည္။ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ ဟုမ္းစ္ၿမိဳ႕မွ ၁၅ ကီလိုမီတာ (ကိုးမိုင္) ေ၀းေသာ ကူဆာယာၿမိဳ႕ကေလးကို ပ်က္ဆီးေၾကမြေနသည္ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ လ ၂၇ ရက္ေန႔က ေတြ႕ရစဥ္။ သူပုန္တို႔က နယ္ေျမအမ်ားစုကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ေသာ ဟုမ္းစ္ျပည္နယ္ အလယ္ပိုင္းရွိ ကူဆာယာၿမိဳ႕ကေလးကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရန္ႀကိဳးပမ္းခ်က္အျဖစ္ ဆီးရီးယားတပ္မေတာ္က လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ အျပင္းအထန္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။
အပစ္အခတ္မ်ားၾကားတြင္ပိတ္မိေနေသာအရပ္သားမ်ားကို(ICRC)မွအကူအညီေပးရန္အတြက္ ေန႔စဥ္ ႏွစ္နာရီအပစ္အခတ္ ရပ္ေပးေရး အတြက္ အာဆတ္အစိုးရႏွင့္ ေဆြးေႏြး လ်က္ရွိသည္။ ကာတာႏုိင္ငံ၊ ဥေရာပသမဂၢ(အီးယူ) ႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတို႔က ဆီးရီးယား အက်ပ္အတည္းကိစၥအေရး ေခၚယူရန္ တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုခ်က္ အရ ဂ်ီနီဗာလူ႔အခြင့္ အေရး ေကာင္စီ (HRC) တြင္ အစည္း အေ၀းက်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဂ်နီဗာ (HRC) အစည္းအေ၀းတြင္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား မိန္႔ခြန္းေျပာရန္ရွိေနေသးရာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔အထိ ဆက္လက္ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ပစ္ခတ္ႏွိပ္ကြပ္မႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပြား ေနေသာ ဟုမ္းစ္ၿမိဳ႕တြင္းရွိ အရပ္သား ဒုကၡသည္မ်ားအား ကူညီႏိုင္ေရးအတြက္ ICRC ၾကက္ ေျခနီႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေရးအဖြဲ႕မ်ားကို ၀င္ေရာက္ခြင့္ ျပဳေရး ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ကူ၀ိတ္ ႏွင့္ တူရကီႏိုင္ငံတုိ႔က ေတာင္းဆို ထားသည္။


ဘိုဘာ အင္န္ဂ်ီဒါ- ဆူဒန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ခ်တ္ဒ္ႏိုင္ငံတို႔မွ ပိုင္နက္က်ဴးေက်ာ္၍ တိရစၦာန္ခိုးဖမ္းသူမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္လ အတြင္း ကင္မရြန္း အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၌ ဆင္ေကာင္ေရ ၅၀၀ နီးပါး အသတ္ခံ ရေၾကာင္း တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၃ ရက္၌ေျပာသည္။
"ဒီကေန႔ထိ ဆင္ေကာင္ေရ ၄၈၀ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဥယ်ာဥ္မွာ အသတ္ခံရ တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္"ဟု တိရစၦာန္ မ်ား လြတ္လပ္စြာ သြားလာသည့္ ခ်တ္ဒ္ နယ္စပ္အနီး ေျမာက္ပိုင္း ကင္မရြန္းရွိ ဘိုဘာအင္န္ဂ်ီဒါ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္မွ မက္သီယူဖိုမီတာက ေျပာသည္။ ဥယ်ာဥ္သည္ ဟက္တာ ၂၂၀,၀၀၀ (ဧက ၅၄၀,၀၀၀) က်ယ္၀န္း၍ အေရ အတြက္ အတိအက်ရေရးအတြက္ မလြယ္ကူေသာေၾကာင့္ တရား၀င္ တိရစၦာန္အေသ ၄၅၈ ေကာင္ကိုေရတြက္ ခဲ့ရေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ၾကာသပေတးေန႔၌ ေအအက္ဖ္ပီ သတင္းေထာက္က ဥယ်ာဥ္တြင္းေနရာ သံုးေနရာတြင္ ဆင္ေသေကာင္ ၁၂ ေကာင္ေတြ႕ရာ အခ်ဳိ႕မွာ အဂၤါေန႔က သတ္ပစ္ခံရသည္ဟု သိရသည္။
"တနဂၤေႏြေန႔မွ အဂၤါေန႔အထိ သံုးရက္ အတြင္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြက ဆင္ေသေကာင္ ၂၀ ထက္မနည္း ေရတြက္ခဲ့တယ္။ ခိုးသတ္သူေတြဟာ ဥယ်ာဥ္ထဲမွာရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ဇန္န၀ါရီလ ကေနစၿပီးသံုးလေနမယ္လို႔ သိရတယ္" ဟု ဖိုမီတာက ေျပာသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ ထိုဥယ်ာဥ္လံုျခံဳေရး အတြက္ သိသာေသာ ေဆာင္ရြက္မႈ အဆင့္မ်ား မရွိေသးေပ။ ဒါဇင္မ်ားစြာရွိေသာ တိရစၦာန္ ခိုးသတ္ သူမ်ားသည္ ဆူဒန္ႏွင့္ ခ်တ္ဒ္ႏိုင္ငံတို႔မွ ျဖစ္ၿပီး စက္ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ကာ ျမင္းစီး၍ အုပ္စုဖြဲ႕ သြားလာေနၾက ေၾကာင္း International Fund for Animal Welfare မွ တာ၀န္ရွိသူ စီလိုင္း စစၥလာ ဘီအင္ဗီႏ်ဴးက IFAW ၀က္ဘ္ ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပသည္။ အာရွသို႔ အဓိကပို႔မည့္ ဆင္စြယ္ အတြက္ ကင္မရြန္း ေတာ႐ိုင္းတိရစၦာန္ ဥယ်ာဥ္တြင္ တိရစၦာန္ခိုးသတ္သူမ်ား မၾကာမီလမ်ား၌ ပိုမ်ားျပားလာၿပီး မိဘမဲ့ ဆင္ေပါက္ကေလးမ်ားသည္ မၾကာမီ အစာေရစာငတ္ကာ ေသဖြယ္ ရာရွိသည္ဟု IFAW က ေျပာသည္။


ခတၱမႏၵဴ - အဓိက လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ အေထာက္အပံ့မရွိေသာ နီေပါႏိုင္ငံ တြင္ အပူေပးရန္ႏွင့္ အစားအေသာက္ ခ်က္ျပဳတ္ရန္ ဂက္စ္မ်ားကိုသာ အားကိုး အသံုးျပဳေနရ၍ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ရွားပါးမႈကို ၾကံဳေတြ႕ေနရသည့္ျပင္ တစ္ရက္လွ်င္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၁၄ နာရီျဖတ္ေတာက္ထား၍ နီေပါႏိုင္ငံ သားမ်ား အႀကီးအက်ယ္ အခက္ၾကံဳေနရ သည္ဟု သိရသည္။
ဓာတ္ဆီႏွင့္ ဒီဇယ္ရွားပါးမႈေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ အစိုးရဓာတ္ဆီဆိုင္ မ်ားတြင္ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေအာင္ တန္းစီရျခင္း၊ ေမွာင္ခိုေဈးကြက္ျဖင့္ ၀ယ္ယူရျခင္း၊ ယာဥ္မ်ားေမာင္းႏွင္ရန္ ႏွင့္ ေဈးဆိုင္မီးထြန္းရန္ အစိုးရ လွ်ပ္စစ္ မီးျဖတ္ေတာက္ခ်ိန္တြင္ ထိုသို႔ ၀ယ္ယူ ရျခင္းျဖစ္သည္။ထိုသို႔ေသာ အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ အစိုးရအေပၚ ေ၀ဖန္ခံရျခင္းအျပင္ ၿမိဳ႕ျပလူေနမႈ မတည္ၿငိမ္မႈမ်ားလည္း ျဖစ္ပြားေနသည္ဟု သိရသည္။ ကား လမ္းမ်ားကို ပိတ္၍ ဆႏၵျပျခင္းမ်ား၊ ေလာင္စာရရွိရန္ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ ရသည္အထိရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုလအေစာပိုင္းက နီေပါႏိုင္ငံသား တစ္စုသည္ ဓာတ္ေငြ႕သယ္ေဆာင္ လာေသာ ဓာတ္ေငြ႕ျဖန္႔ျဖဴးေရးကားကို ရပ္တန္႔ေစကာ ဓာတ္ေငြ႕ဘူးမ်ားကို မွ်ေ၀ယူခဲ့ၾကသည္ဟု သိရသည္။
ေလာင္စာအက်ပ္အတည္း ျဖစ္ပြား ျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္မ်ားကို ခတၱမႏၵဴ ၿမိဳ႕ေနရာတိုင္းတြင္ ျမင္ေတြ႕ရႏိုင္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက ဓာတ္ဆီဆိုင္ မ်ားကို ၀င္စီးနင္းျခင္း၊ ဓာတ္ဆီဆုိင္ မ်ားတြင္ ဆီတန္းစီေနေသာ ယာဥ္တန္း မီတာ ရာခ်ီရွည္လ်ားျခင္း၊ ဓာတ္ေငြ႕ ျဖန္႔ျဖဴးေရးကားမ်ားတြင္ လက္နက္ကိုင္ အေစာင့္အၾကပ္မ်ား ထားရွိရျခင္း၊ စားေသာက္ဆုိင္မ်ားက ဓာတ္ေငြ႕အသံုး ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ေရာင္းခ်ေသာ စားေသာက္ ဖြယ္ရာ စာရင္းေလွ်ာ့ခ်ျခင္းတို႔ျဖစ္ ေၾကာင္း သိရသည္။

ဆိုးလ္ - က်ဴးေက်ာ္ေရးအစမ္းေလ့က်င့္ မႈအတြက္ လက္တုံ႔ျပန္မည္ဟု ေျမာက္ ကိုရီးယားမွ သတိေပးၿခိမ္းေျခာက္ေန သည့္ၾကားမွ ေတာင္ကိုရီးယားႏွင့္ အေမ ရိကန္တို႔သည္ အဓိကႏွစ္စဥ္စစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈကို ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၇ ရက္ ေန႔က စတင္ခဲ့သည္။
ဆိုးလ္၏ ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက ျပည္ပမွ ၈၀၀ အပါအ၀င္ ေတာင္ကိုရီးယားစစ္သား ၂၀၀,၀၀၀ ႏွင့္ အေမရိကန္ စစ္သား ၂,၁၀၀ ပါ၀င္ေသာ ကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ အမိန္႔ ေပးထားသည့္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈစတင္ သည္ကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။
အေမရိကန္စစ္တပ္ကယင္းေလ့က်င့္မႈသည္ရန္စသည့္အျပဳအမူမဟုတ္ ေၾကာင္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးရက္မ်ားကို လြန္ခဲ့သည့္တစ္လ ကပင္ ေျမာက္ကို ရီးယားသို႔ အေၾကာင္းၾကားၿပီးေၾကာင္း တရား၀င္ ေၾကညာခ်က္တြင္ အတိ အလင္း ေျပာၾကားသည္။
သို႔ေသာ္ျပံဳယန္း၏ တရား၀င္သတင္း ေအဂ်င္စီက ကြယ္လြန္သြားသည့္ ကင္ဂ်ဳံအီးလ္အတြက္ ေၾကကြဲေနၾကဆဲ အခ်ိန္တြင္ ေျမာက္ရီးယား၏ ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာကို ခြင့္မလြတ္ႏုိင္ေသာ ခ်ဳိးေဖာက္မႈအျဖစ္ မတ္လ ၉ ရက္ေန႔ တြင္ ၿပီးဆံုးမည့္ ေလ့က်င့္မႈကို ေဖေဖာ္ ၀ါရီလ ၂၇ ရက္က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
"စစ္တပ္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားျပည္သူ ေတြက သူတုိ႔နဲ႔ တုိက္ခုိက္ဖို႔ လံုး၀ အဆင့္သင့္ျဖစ္ပါတယ္"ဟု သတင္း ေအဂ်င္စီက ေျပာသည္။ ၎က ဆိုးလ္ နဲ႔ ၀ါရွင္တန္အား ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ ႀကီးမား လွေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ားအျဖစ္သတိ ေပးခဲ့သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေရးေကာ္မရွင္က အသံတိတ္ စစ္ေၾကညာျခင္းအျဖစ္ မတ္လ ၁ ရက္ မွ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ ျပဳလုပ္မည့္ ေလတပ္၊ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္ ပူးတြဲ ေလ့က်င့္ေရး ဖုိအာလ္အီးဂဲလ္ (Foal Eagel) အား ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၅ ရက္ က ႐ႈတ္ခ်ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။
"ကြ်န္ေတာ္တို႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အထြတ္အျမတ္စစ္ပြဲနဲ႔ စစ္ပြဲသစ္တစ္ခု အတြက္ သစၥာ ေဖာက္အုပ္စုေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီး ပစ္ရမယ္"ဟု ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ထိပ္တန္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕စစ္သည္ ေကာ္မရွင္က ေျပာသည္။
အေမရိကန္သည္ ၁၉၅၀ - ၅၃ ခုႏွစ္ စစ္ပြဲမွစ၍ ေတာင္ကိုရီးယားတြင္ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို အေျခစိုက္ ထားရာ လက္ရွိ တပ္အင္အားသည္ ၂၈,၅၀၀ ျဖစ္သည္။ျပံဳယန္းက အေမရိကန္ႏွင့္ ေတာင္ ကိုရီးယားတပ္ဖြဲ႕မ်ား ႏွစ္စဥ္ပူးတြဲစစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈကို ႐ႈတ္ခ်ေလ့ရွိေသာ္လည္း ဆိုးလ္ႏွင့္ ၀ါရွင္တန္ကမူ ေလ့က်င့္မႈမ်ားသည္ကာကြယ္ေရးသက္သက္အတြက္သာ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားသည္ ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႔က ကင္ဂ်ဳံအီးလ္ကြယ္လြန္ၿပီး ေနာက္ ေတာင္ကိုရီးယားအား ရန္လို ေသာ ေလသံမ်ား ပစ္ခဲ့သည္။ ကင္ဂ်ဳံအီးလ္ေနရာတြင္ ၎၏ အငယ္ဆံုးသား ကင္ဂ်ဳံအန္းျဖင့္ အစား ထုိးခဲ့သည္။