”အေတြးအေခၚပညာရွင္ တစ္ေယာက္ ရဲ႕ အဆိုအရ ကမၻာေပၚမွာ က်င့္သုံးေနၾကတဲ့ principle ကို ႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စား ခြဲျခားႏိုင္တယ္ ဘုရား။ အဲဒါေတြက ဘာေတြလဲဆိုရင္ ၁။ Win-Win principle၂။ Win-Lost principle တို႔ ျဖစ္ပါတယ္ဘုရား။ Win-Win principle ဆိုတာ အႏိုင္အ႐ႈံးမတြက္ဘဲ တန္း တူညီတူရွိမႈကိုျဖစ္ေစလိုတဲ့
သေဘာထားမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး သူၿပဳံးေနမွငါေပ်ာ္၊ ငါေတာ္ရင္ သူထက္ျမက္ရမယ္လို႔ ႏွလုံးသြင္းၿပီး အရာရာကို လုပ္ကိုင္ေျပာဆိုက်င့္ႀကံတတ္တဲ့ ဝါဒမ်ိဳးေပါ့။ Win-Lost principle ဆိုတာကေတာ့ အႏိုင္ အ႐ႈံးကို ရလိုပိုင္ဆုိင္လိုတဲ့ သေဘာထားမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး သူရႈံးရင္ငါေပ်ာ္၊ ငါေတာ္ရင္ သူညံ့ရမယ္လို႔ ႏွလုံးသြင္းၿပီး အရာရာကို လုပ္ကိုင္ ေျပာဆို က်င့္ႀကံတတ္တဲ့ ဝါဒမ်ိဳးပါ။ Win-Win principle သမားကေတာ့ ျဖစ္သင့္မႈ သမၼာဆႏၵႏွင့္ ေမတၱာကို ေထြးပိုက္ထားတယ္။ Win-Lost principle သမားက ျဖစ္ခ်င္မႈ ေလာဘတဏွာနဲ႔ေဒါသတို႔ကို ေထြးပိုက္ထား တယ္။ အဲဒီလုိႏွစ္မ်ိဳးရွိတဲ့အနက္ ကမၻာေပၚရွိ လူသားအားလုံးနီးပါးက Win-Lost principle ကိုသာ က်င့္သုံးခဲ့ၾကတယ္။ အခုလည္း က်င့္သုံးေနၾကဆဲပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကမၻာႀကီးဟာ ထိခိုက္မႈဒဏ္ရာရမႈမ်ားစြာနဲ႔ နာက်င္ ေနရတာ အရွင္ဘုရားတို႔အသိပဲ။ မီးေလာင္ ၿမိႇဳက္ခံရတဲ့ သားေကာင္တစ္ေကာင္လို ပူေလာင္မႈေတြနဲ႔ ငိုညည္းေနရတယ္ေလ။ ၾကည့္ေလ..စစ္ပြဲအာဃာတေတြနဲ႔ ခါးသီးတဲ့အရသာကို ႀကိတ္မိွတ္ခံစား ေနရတာေတြ။ ေလာဘေဒါသမာန္မာန အေငြ႕အသက္ေတြနဲ႔ မြန္းက်ပ္ ပိတ္ေလွာင္ ေနရတာေတြ၊ ေအးၿငိမ္းခ်မ္းသာမႈကို ကမၻာႀကီးက မခံစားရသေလာက္ပါပဲ။ အရြယ္နဲ႔ မမွ်ေအာင္ ဒုကၡခံစားေနရတဲ့ သူငယ္တစ္ေယာက္လို ကမၻာႀကီးဟာ သူ႔ရဲ႕ အတိုင္းအတာနဲ႔ မမွ်ေအာင္ ဒုကၡေပါင္းစုံနဲ႔ စိုးရိမ္မႈေသာကေတြကို ရင္ထဲမခ်ိမဆံ့ ေထြးပိုက္ထားရတာပါ။ ဒါေတြဟာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုရင္ Win-Lost principle ဆိုတဲ့ သေဘာ ထားမႈေတြေၾကာင့္ေပါ့။ သမိုင္းမတင္ရေသးတဲ့ ေက်ာက္ေခတ္ လူသားကစၿပီး အခုအခ်ိန္အထိ လူသား ေတြရဲ႕ အတိတ္ကမၻာကို ျပန္ေျပာင္းတူးဆြ ၾကည့္ၾကမလား။ Win-Lost principle ရဲ႕ သာဓကေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာကို ေတြ႕ျမင္ၾက ရမွာပါ။ ဟိုး..လြန္ခဲ့တဲ့ ဘီစီ (၃ဝဝဝ) သို႔မဟုတ္ (၂၅ဝဝ) ခန္႔က အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္းျမစ္ တစ္ေလွ်ာက္မွာ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားၿပီး လက္ရာေျမာက္လြန္းလွတဲ့ နန္းေတာ္လို အေဆာက္အအုံေတြနဲ႔ သိပ္ကို စည္ကားခဲ့တယ္ဆိုပဲ။ အေဆာက္အအုံရဲ႕ တခ်ိဳ႕တိုင္လုံးေတြဆိုရင္ လူေပါင္း တစ္ရာေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ကို တက္ရပ္ေနႏိုင္တဲ့အထိ ႀကီးမားတာေပါ့။ တိုင္မွာထုထြင္းထားတဲ့ ႐ုပ္လုံး႐ုပ္ၾကြေတြကလည္း အတြင္းအျပငခ္ႏွစ္ထပ္ေတာင္ ရွိတယ္တဲ့ဘုရား။ တပည့္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ဆင္စြယ္ ပန္းပုေတြလိုေပါ့။ အဲဒီေလာက္ႀကီးမားၿပီး သိပ္ကိုႀကီးက်ယ္ခမ္းနားခဲ့တာဆိုေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ပ်က္စီးႏိုင္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေတြးထင္စရာပါပဲ။ တိုက္တန္းနစ္သေဘၤာ ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ နစ္ျမဳပ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေတြးထင္ထားၾကသလိုေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို လူမ်ိဳးတစ္စုက ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္တာ ကုန္ပါေလေရာလား။ သူတို႔ကလည္း အဲဒီေနရာမွာပဲ အီဂ်စ္ေတြလို ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ လက္ရာေတြကို တည္ေဆာက္ ခဲ့ၾကျပန္တယ္ တဲ့ဘုရား။ ေၾကးသားအစစ္နဲ႔ေတာင္ ၁၂-မိုင္ေလာက္ရွည္တဲ့ ၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္ေလ။ တပည့္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာလည္း အဲဒီလို ရွိခဲ့တာပဲေလ။ ေရွးတုန္းကဆိုရင္ ပ်ဴေတြဟာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ႏိုင္ငံေရး လူမႈေရး စီးပြားေရးေတြမွာ တိုးတက္ျမင့္မားခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳး ပါ။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ ပ်ဴလူမ်ိဳးဆိုတာ မရွိေတာ့ဘူးေလ။ ဒ႑ာရီတစ္ပုဒ္ လိုလိုေတာင္ ျဖစ္သြားရၿပီ မဟုတ္လားဘုရား။ ႏိုင္ငံနဲ႔ခ်ီ ေျပာရရင္ေရာ ဘာထူးလို႔လဲဘုရား။ တပည့္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္း နဲ႔ ေနထိုင္ရာကေန ႏွစ္တစ္ရာနီးပါး သူ႔ကြၽန္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္မဟုတ္လား။ အဲဒါေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲဆိုရင္ Win-Lost principle ကို က်င့္သုံးၾကလို႔ေပါ့။ ဘာသာေရးသမိုင္းမွာ ၾကည့္ဦးမလား။ အဲဒီအေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲဘုရား။ အိႏၵိယမွာ သေႏၶတည္ေပါက္ဖြားခဲ့တဲ့ အိႏၵိယ ဇာတိစစ္စစ္ ဗုဒၶဘာသာဟာ အခုေတာ့ သူ႔ ေမြးရပ္ဇာတိေျမမွာ အေငြ႕အသက္မွ်သာ က်န္ေတာ့တယ္မဟုတ္လား။ၿပီးေတာ့ နာလႏၵ ေက်ာင္းေတာ္ထဲက ရဟန္းေတာ္ေတြ ဘာေၾကာင့္ ဇီဝိန္ေၾကြသြားခဲ့ရတာလဲ။ ဗုဒၶအထိမ္းအမွတ္ ေက်ာက္တိုင္ေတြေရာ ဘာလို႔ အဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတာလဲ။ အဆိုးဆုံးကေတာ့ ဘာသာေရး ခ႐ူးဆိတ္စစ္ပြဲေပါ့ဘုရား။ ေဟာ.. သိပ္ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ World Trade Center ႀကီး တိုက္ခိုက္ခံရမႈ၊ မဆုံးႏုိင္ေသးတဲ့ အစၥေရးနဲ႔ပါလက္စတိုင္း အေရးအခင္းေတြ၊ အို..ေျပာရရင္ အမ်ားႀကီးေပါ့ဘုရား။ ဒါေတြဟာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုရင္ တပည့္ေတာ္ ေျပာခဲ့တဲ့ Win-Lost principle ေပါ့။အဲဒါေတြ ေထာက္ဆေသာအားျဖင့္ Win-Lost principle ဟာ ကမၻာရဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဘယ္ေတာ့မွ တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္ဘုရား။ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္ခ်မ္းေရးကို တကယ္ျမတ္ႏိုးၿပီး တကယ္လိုခ်င္ၾကတယ္ဆိုရင္ Win-Win principleကို ေျပာင္းလဲက်င့္သုံးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလုိေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးဖို႔ဆိုတာကလဲ ပထမဆုံး ေထရဝါဒကို ေလ့လာရပါလိမ့္မယ္ ဘုရား။ ေထရဝါဒဟာ တကယ္ပဲ Win-Win principleကို က်င့္သုံးတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ဘာသာျဖစ္တယ္ေလ။ အရွင္ဘုရားတို႔လည္း သိမွာပါ။ ေထရဝါဒရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္လို႔ဆိုႏိုင္တဲ့ ဓမၼပဒမွာ သူတစ္ပါးကို မိမိႏွင့္ထပ္တူ ထပ္မွ် ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ ေမတၱာထားရမယ္၊ သူတစ္ပါးကို မၫႇဥ္းဆဲ မသတ္ျဖတ္ရ၊ သူတစ္ပါးကို ညႇဥ္းဆဲအႏိုင္ယူတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ဆင္းရဲစြာ အသက္ေမြးရ တတ္တယ္လို႔ ဘုရားရွင္ေဟာထားသလို၊ ဒီဃီတိေကာသလဇာတ္ကို ၾကည့္ရင္လည္း လက္႐ုံးရည္နဲ႔ ျပႆနာကို မေျဖရွင္းရ၊ မေျဖ ရွင္းသင့္၊ ျပႆနာကို လက္႐ုံးရည္နဲ႔ ေျဖရွင္းတာထက္ ႏွလုံးရည္နဲ႔ေျဖရွင္းတာဟာ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ အေလာင္းေတာ္ကိုယ္တိုင္ ေျပာခဲ့တာပဲေလ။ ရန္လိုရင္ ရန္ပိုတတ္သလို ရန္မလိုမွရန္ၿပိဳတဲ့အတြက္ ရန္ကိုရန္ခ်င္း မတုံ႔ႏွင္းဘဲေနထိုင္ၾကဖို႔ နည္းလမ္းေပးထားပါတယ္ ဘုရား။ ကမၻာ့သာသနာျပဳ ဆရာေတာ္ ဦးေသ႒ိလလည္း ကိုယ့္ဘာသာ တိုးတက္ျပန္႔ပြား ေစခ်င္ရင္ သူမ်ားဘာသာ မေကာင္းေၾကာင္း ဘာမွမေျပာပါႏွင့္၊ မိမိဘာသာက ဘာကိုေပးစြမ္းႏိုင္သလဲဆိုတာကိုသာ ေျပာပါ လို႔ ေျပာခဲ့တာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြအား လုံးဟာ Win-Win principle ရဲ႕ ျပယုဂ္ေတြ ပဲေပါ့ဘုရား။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူဒကာ၊ ဒကာမေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ ငါးပါးသီလ၊ ရဟန္းေတြအတြက္ အေရးႀကီး တဲ့ ဝိနည္းသိကၡာပုဒ္ ေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လည္း ေထရဝါဒဟာ Win-Win principle သေဘာထားစစ္စစ္ကို စြဲကိုင္ထားတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလွပါတယ္ဘုရား။ ဗုဒၶဘာသာ ကို စတင္တည္ေထာင္သူ ျမတ္စြာဘုရား သာမက အရွင္မဟာကႆပအစရွိတဲ့ တပည့္သာ ဝကအလယ္၊ဇီဝကစတဲ့လူဝတ္ေၾကာင္ပုဂၢိဳလ္ ေတြအဆုံး၊ အာလုံးအားလုံးဟာ Win-Win principle ကိုသာက်င့္သုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာဟာ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမွာ အစြန္းအထင္းမရွိဘဲ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္ဘုရား။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အလိုရွိၾကတယ္ဆိုရင္ Win-Win principle ကိုသာ က်င့္သုံးလုိက္နာၾကေစဖို႔ ဝိုင္းဝန္းႀကိဳး ပမ္းသင့္တာေပါ့ဘုရား”။
နႏၵာသိန္းဇံ
မွတ္တမ္းတင္ (၂ဝဝ၃ခုႏွစ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိသာသနာ့တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာ ေဒါက္တာနႏၵာသိန္းဇံ၏ ပို႔ခ်ခ်က္အား ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိ သာသနာ့တကၠသိုလ္၊ ပိဋကတ္တိုက္ဌာန၊ ဌာနစုမွဴးဆရာေတာ္ အရွင္ေကာလိယ (ၿမိဳင္နန္းေျမ-ရေဝသွ်င္) က မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားေပးပို႔ျခင္းျဖစ္ ပါသည္။)