ပထစပါတီေခါင္းေဆာင္ ဦးႏုသည္ ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္ကတိအတိုင္း ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ျပ႒ာန္းရန္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရာ၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္မဟုတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား၊ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမား အခ်ဳိ႕က ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို႔က ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၁(၄)တြင္ “ႏိုင္ငံေရးအလို႔ငွာ ကိုးကြယ္ရာဘာသာကိုအလြဲသံုးစားမျပဳရ၊ ထုိ႔အျပင္ လူမ်ဳိးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တဖက္ႏွင့္တဖက္ တဂိုဏ္းႏွင့္ တဂိုဏ္း မုန္းတီးျခင္း၊ ရန္မူျခင္း၊ စိတ္ဝမ္းကြဲျခင္းတို႔ေပၚေပါက္လာရန္ ရည္ရြယ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ေပၚေပါက္လာရန္ အေၾကာင္းရွိေသာ အျပဳအမူသည္ ဤအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္။ ထိုအျပဳအမူမ်ဳိးအတြက္ အျပစ္ဒဏ္ေပးႏိုင္ေအာင္ တရားဥပေဒျပဳႏိုင္သည္”ဟူ၍ ေဖာ္ျပပါရွိသည္ဟု ေထာက္ျပၾကသည္။
ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းသည့္ေန႔မတိုင္မီ တရက္အလို ၾသဂုတ္လ ၁၆ ရက္တြင္ ထြန္းေန႔ စဥ္သတင္းစာအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးထြန္းေဖ (ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးရာထူးမွႏႈတ္ထြက္ခဲ့သူ) ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ဒူဝါေဇာ္လြန္း (ဝန္ႀကီးေဟာင္း)၊ ဦးသန္းေမာင္ (ဗမာမြတ္ဆလင္)၊ ေစာဂန္ဒီ (ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ကရင္တိုင္းရင္းသား)၊ ဦးစံေဒြး (ခ်င္း)၊ ဦးေမာင္ေမာင္ခင္ (ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္၊ ကယား) တို႔က တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၌ တရားဝရမ္းထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ဦးႏုသည္ ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္ကတိအတိုင္း ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ပါလီမန္တတိယ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ပၪၥမညီလာခံ တတိယေန႔အစည္းအေဝးတြင္ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ျပ႒ာန္းရန္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ (တတိယျပင္ဆင္ခ်က္) ဥပေဒၾကမ္းကိုတင္သြင္းရာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ ေထာက္ခံသူ ၂၁၉ ဦး၊ ကန္႔ကြက္သူ ၁၅ ဦး၊ ၾကားေန (၁) ဦးတို႔ျဖင့္ အတည္ျပဳေပးခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္တဖန္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ ပူးတြဲညီလာခံအစည္းအေဝးက လည္း ေထာက္ခံသူ ၃၂၄ ဦး၊ ကန္႔ကြက္သူ ၂၈ ဦးတို႔ျဖင့္ အတည္ျပဳခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုသည္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ျပ႒ာန္းရာတြင္ အျခားဘာသာသာသနာကိုးကြယ္သူမ်ားအတြက္လည္း တရားသျဖင့္ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေစရန္ အေျခခံဥပေဒ (စတုတၳျပင္ဆင္ခ်က္) ဥပ ေဒၾကမ္းကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္တြဲ အစည္းအေဝးသို႔တင္သြင္းခဲ့ရာ ေထာက္ခံမဲ ၃၁၀ ျဖင့္ အတည္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ စတုတၳျပင္ဆင္ခ်က္ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ျပဌာန္းသည္ဟူေသာ မူလ (တတိယျပင္ဆင္ခ်က္) အတုိင္းသာ ထား ရွိလိုၾကေသာ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ သံဃာ့အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက မေက်နပ္၍ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ျပန္သည္။
ထိုစဥ္အတြင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ဒူးဝါေဇာ္ဆိုင္းဦးေဆာင္ေသာ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္အခ်ဳိ႕က ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၅ ရက္ ေန႔တြင္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ (K.I.O) ကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္၍ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (K.I.A) တည္ေထာင္ကာ အစိုးရ အား လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္လမ္း အသံလႊင့္႐ုံတြင္ ဖက္ဒရယ္မူႏွင့္ပတ္သက္ေသာ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ေဆြးေႏြးပြဲကိုက်င္းပခဲ့သည္။ အဆိုပါေဆြးေႏြးပြဲ၌ ဝန္ႀကီးစဝ္ခြန္ခ်ိဳက ျပည္နယ္မ်ား ညီၫြတ္ေရး အဖြဲ႕ကိုယ္စား ၎တို႔လိုလားေသာ ျပည္ ေထာင္စုစနစ္ဖြဲ႕စည္းပံုကို တင္ျပသည္။ တင္ျပခ်က္တြင္ (၁) ျပည္မကို ျပည္နယ္တနယ္ဖြဲ႕စည္းေရး၊ (၂) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ အာဏာတူေပးေရး၊ (၃) လူမ်ဳိးစု လႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္တိုင္းမွ တူညီေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေပးေရး၊ (၄) ျပည္နယ္မ်ားက မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ လႊဲအပ္ေသာအာဏာမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရသို႔ကန္႔သတ္ေပး၍ က်န္အာဏာမ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ထားရွိ ေရး တို႔ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ဖယ္ဒရယ္မူႏွင့္ပတ္သက္ေသာ လူမ်ဳိးေပါင္းစံုႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ဒုတိယေန႔ (၁၉၆၂ မတ္လ ၁) က်င္းပၿပီး ေနာက္ နာရီပိုင္းမွ်အၾကာ ည၁၂နာရီတြင္ တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ မဂၤလာဒံုမွရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြင္းသို႔ တိတ္တဆိတ္ ဝင္ေရာက္လာၾကသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္ လ ၂ ရက္ေန႔ နံနက္ ၁ နာရီတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာသိမ္းယူေရးအတြက္ ပထစအစိုးရဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ဝန္ႀကီးမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၊ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္နယ္အႀကီး အကဲမ်ား၊ ေစာ္ဘြားမ်ားကိုဖမ္းဆီးရန္ႏွင့္ အခ်က္အျခာဌာနမ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႕မ်ားဝင္ေရာက္ျခင္းမျပဳမီ ရက္အနည္းငယ္ကပင္ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲအခ်ဳိ႕သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာသိမ္းယူေရးအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ထားခဲ့ၾကသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာသိမ္းယူရာတြင္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ေစရန္အတြက္ ျပည္ ေစာင့္ ရဲတပ္ရင္း၏အေျခအေနကိုပင္ ႀကိဳတင္၍ စူးစမ္းေလ့လာထားသည္။
လူမ်ဳိးစံုႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ပထမေန႔ (၁၉၆၂ ခုနွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၄ ရက္) က်င္းပၿပီးခ်ိန္မွစ၍ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲအခ်ဳိ႕သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာသိမ္းယူေရးကို အေဆာတလ်င္ေဆာင္ရြက္လာသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ စစ္တပ္အႀကီးအကဲတို႔က ႏိုင္ငံ ေတာ္အာဏာသိမ္းယူေရးအတြက္ ပထစအစိုးရအဖြဲ႕ဝင္ဝန္ႀကီးမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ျပည္ နယ္အႀကီးအကဲမ်ားႏွင့္ ေစာ္ဘြားမ်ားကို ဖမ္းဆီးေရးႏွင့္ အေရးပါေသာေနရာဌာနမ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားေရးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ တပ္မွဴး မ်ားအား အထူးတာဝန္ေပးအပ္ခဲ့သည္။ တာဝန္ေပးအပ္ခဲ့စဥ္က အာဏာသိမ္းယူမည့္ေနရက္ႏွင့္ အစီအစဥ္စတင္မည့္အခ်ိန္၊ နာရီအတိအက် တို႔ကို မသိရေသးေခ်။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္မူ အာဏာသိမ္းရန္ စစ္ဆင္ေရးကိုဆင္ႏႊဲရမည့္ တာဝန္ခံတပ္မွဴးမ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္းတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြး၍ စစ္ဆင္ေရးဆင္ႏႊဲရမည့္ေန႔ကို မတ္လ ၂ ရက္ေန႔ဟုလည္းေကာင္း၊ စတင္ရမည့္အခ်ိန္ကို မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ ည ၁၂ နာရီဟု လည္းေကာင္း သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဤအစီအစဥ္ကို တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရးၫႊန္ၾကားေရးမွဴးႏွင့္ အခ်က္ျပဆက္သြယ္ေရးတပ္မွဴးတို႔လည္း ႀကိဳတင္သိရွိခဲ့ၾကသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ ည ၁၁ နာရီခန္႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ခ်ီတက္ရမည့္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို စစ္ဆင္ေရးတာဝန္ခံမ်ားက စစ္ဆင္ ေရးအေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာၾကားၿပီး အသင့္ျပင္ေစသည္။ ထို႔ေနာက္ လက္ေအာက္အရာရွိမ်ားအား တာဝန္အသီးသီးခြဲေဝေပးအပ္ၿပီး ည ၁၂ နာရီတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ စစ္ခ်ီခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
စစ္တပ္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ မဂၤလာဒံုေလယာဥ္ကြင္းအတြင္းရွိ ဆက္သြယ္ေရးစခန္း၊ အသံလႊင့္႐ုံ၊ ေၾကးနန္းဌာန၊ ပါလီမန္အေဆာက္အအံု၊ ရဲမင္းႀကီး႐ုံး၊ စစ္ရဲတပ္၊ ျပည္ေထာင္စုဘဏ္၊ ဘူတာ႐ုံ၊ ဆိပ္ကမ္း၊ ရဲဌာနမ်ား၊ ဝန္ႀကီးမ်ားေနထိုင္ေသာ ဝင္ဒါမီယာ၊ ဝင္ဒါမီယာကုတ္ (ယခုေရႊလီလမ္း) ရွိ ရွမ္းေဂဟာ၊ ေရႊေတာင္ၾကားလမ္း၊ ျပည္ေထာင္စုလမ္းသြယ္ရွိ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုေနအိမ္၊ ကုကၠိဳင္းလမ္း (ယခုဆရာစံလမ္း) ႏွင့္ ဂြတၱလစ္လမ္းေထာင့္ရွိ သမၼတေဟာင္းစဝ္ေရႊသိုက္ေနအိမ္၊ ကမာၻေအးဘုရားလမ္းရွိ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးျမင့္သိန္းေနအိမ္၊ ဖေရ ဇာလမ္းရွိ ကယားေဂဟာတို႔ကို သြားေရာက္ဝန္းရံထားလုိက္ၾကသည္။ နံနက္ ၂ နာရီခန္႔တြင္ စစ္တပ္တပ္ရင္းတစ္ခုသည္ ဂြတၱလစ္လမ္း (ယခုဆရာစံလမ္း)၊ ျပည္ေထာင္စုလမ္းသြယ္တြင္ ေနထိုင္ေသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၊ ဝန္ႀကီးေဒါက္တာ ဦးေအးေမာင္၊ ျပည္လမ္းခုနစ္မိုင္ခြဲတြင္ ေနထိုင္ေသာ မိုးနဲေစာ္ဘြားစဝ္ျပည့္၊ မိုးေနာင္ေစာ္ဘြား စဝ္အုန္းေမာင္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ နံနက္ ၃ နာရီခန္႔တြင္ အျခားဝန္ႀကီးမ်ားျဖစ္ၾက ေသာ ဦးရာ႐ွစ္၊ သခင္တင္၊ သခင္တင္ေမာင္၊ ဦးသြင္၊ ဦးဘေစာ၊ ေဒါက္တာေစာလွထြန္း၊ စဝ္ခြန္ခ်ိဳ၊ စဝ္ဝဏၰ၊ ႏိုင္ေအာင္ထြန္း၊ ဦးဘၿမိဳင္၊ ပါလီမန္အတြင္းဝန္ ကယားဦးစိန္တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးျမင့္သိန္းကိုလည္းေကာင္း၊ ကယားေဂဟာတြင္ တည္းခိုေန ၾကေသာ ဦးၾကာပု၊ ဦးစိုးေမာင္၊ ဦးလြန္း၊ ဦးခ်စ္ဦး၊ ဦးထြန္းျမင့္ (ေတာင္ႀကီး) တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္မွ အမတ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ဥကၠဌမ်ားကိုလည္းေကာင္း အသီးသီးဖမ္းဆီးခဲ့သည္။
အစိုးရအဖြဲ႕ဝင္တို႔ကို ဖမ္းဆီးရာတြင္ စစ္တပ္မွ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို သိမ္းယူလုိက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ႐ွင္းျပ၍၊ ၎တို႔ကို ေနအိမ္တြင္ထားရွိေသာ လက္နက္မ်ားကိုလည္း အပ္ႏွံေစခဲ့သည္။ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးျမင့္သိန္းကိုဖမ္းဆီးစဥ္က ဖမ္းဝရမ္းေတာင္းသျဖင့္ ဖမ္းဆီးသည့္ စစ္တပ္ အရာရွိလည္း ေတြေဝသြားၿပီး တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္၍ လုိက္ပါလာခဲ့ေသာ တပ္မွဴးထံ သတင္းပို႔ခဲ့သည္။ တပ္မွဴးလည္း ဦးျမင့္သိန္း၏အိမ္သို႔ လုိက္သြားၿပီး စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းေျပာျပ၍ ဖမ္းဆီးခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။
ဝန္ႀကီးမ်ား၏ေနအိမ္တြင္ လံုၿခံဳေရးတာဝန္ယူေနၾကေသာ ရဲအဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား စစ္တပ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားေရာက္ရွိလာလွ်င္ ခုခံပစ္ခတ္ျခင္းမျပဳရန္ ႀကိဳတင္ၫႊန္ၾကားထားေသာေၾကာင့္ ဝန္ႀကီးမ်ားကိုဖမ္းဆီးရာတြင္ အဆင္ေျပလြယ္ကူခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကုကၠိဳင္းလမ္းႏွင့္ ဂြတၱ လစ္လမ္း (ယခုဆရာစံလမ္း) ေထာင့္တြင္ေနထိုင္ေသာ သမၼတေဟာင္း ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္၏အိမ္သို႔ စစ္တပ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ေရာက္ရွိလာရာတြင္ ခုခံပစ္ခတ္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ စစ္သားမ်ား စဝ္ေရႊသိုက္၏ေနအိမ္သို႔ေရာက္ရွိစဥ္က လံုျခံဳေရးအေစာင့္မ်ားႏွင့္ စစ္တပ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ စဝ္ေရႊသိုက္၏ သားငယ္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ စဝ္မီမီသိုက္မွာ ဦးေခါင္းႏွင့္ေျခေထာက္တြင္ က်ည္ဆံထိမွန္၍ ေသဆံုးသြားခဲ့သည္။ စဝ္မီမီသိုက္ေသဆံုးမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စဝ္မီမီသိုက္အစ္ကို စဝ္စံ (ယူဂ်င္းသိုက္) က ရန္ကင္းရဲဌာနတြင္ တုိင္တန္းခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔ နံနက္ ၂ နာရီခန္႔တြင္ အမ်ဳိးအမည္မသိေသာ ယူနီေဖာင္းဝတ္ထားသူမ်ားက အိမ္အတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္လာကာ ေသနတ္ျဖင့္ပစ္ခတ္ေသာေၾကာင့္ မိမိ၏ညီ စဝ္မီမီသိုက္ ေခၚ စဝ္ေဆးဟုမ္ဖကို ထိမွန္ေသဆံုးေၾကာင္း တိုင္ၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္ သည္။ ရန္ကင္းရဲဌာနမွ လူသတ္မႈ ပုဒ္မ ၃၀၂ အရ အမႈဖြင့္ေပးခဲ့သည္။ စဝ္မီမီသိုက္ေသခဲ့ရျခင္းအတြက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠဌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက စဝ္မီမီသိုက္ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္ရျခင္းကို ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဝင္မ်ားက အထူးဝမ္းနည္းေၾကကြဲမိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည့္သဝဏ္လႊာကို ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ေရႊသိုက္ႏွင့္ မဟာေဒဝီတို႔ထံ ေပးပို႔ခဲ့သည္။ ဝမ္းနည္းသဝဏ္လႊာကို ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာျမင့္ (ယခုမေဟသီမဂၢဇင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ မွဴးသမိန္) အား ေပးပို႔ေစခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က မဟာေဒဝီစဝ္ဟိန္ခမ္းမွာ အဂၤလန္ျပည္သို႔ ေရာက္ေနသျဖင့္ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေစာျမင့္သည္ စဝ္ေရႊသိုက္၏သားအႀကီးဆံုးျဖစ္သူ စဝ္ဆိုင္အံု၏လက္သို႔ ေပးအပ္ခဲ့သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကဖမ္းဆီးခဲ့ေသာပုဂၢိဳလ္တို႔မွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၊ ဝန္ႀကီးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ သခင္တင္၊ ေဒါက္တာဦးဧေမာင္၊ ဦးရာရွစ္၊ ဦးဘေစာ၊ သခင္တင္ေမာင္၊ ဦးသြင္၊ စဝ္ခြန္ခ်ိဳ၊ စဝ္ဝဏၰ၊ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးျမင့္သိန္း၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ မန္းဘဆိုင္၊ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ စဝ္ခြန္ၾကည္၊ ေညာင္ေ႐ႊေစာ္ဘြား စဝ္ေရႊသိုက္၊ မိုးနဲေစာ္ဘြား စဝ္ျပည့္၊ လဲခ်ားေစာ္ဘြား စဝ္ႏြံ၊ သာမိုင္းခမ္းေစာ္ဘြား စဝ္ထြန္းေအး၊ က်ိဳင္းတုံေစာ္ဘြား စဝ္ဆိုင္းလံု၊ မိုင္း လြန္းေစာ္ဘြား စဝ္ခြန္ကိုး၊ မိုင္းခြန္ေစာ္ဘြား စဝ္ၾကည္၊ ေက်းသီးမန္းစံေစာ္ဘြား စဝ္ဝင္းၾကည္၊ ရြာငံေစာ္ဘြား စဝ္ခြန္ရီ၊ မိုင္းပန္ေစာ္ဘြား စဝ္ေ႐ႊၾကည္၊ စကားေစာ္ဘြား စဝ္ခြန္ညႊန္႔၊ မိုင္းလံုေစာ္ဘြား မန္လစ္၊ စဝ္ခြန္ထီး၊ စဝ္မန္ဖ (သိႏၵီေျမာက္ပိုင္းအမတ္)၊ စဝ္ေက်ာ္ေခါင္ (လြိဳင္ လင္အလယ္ပိုင္းအမတ္)၊ ဦးခ်စ္ (လြိဳင္လင္ေတာင္ပိုင္းအမတ္)၊ ဦးရီေရာင္း (က်ိဳင္းတံုေျမာက္ပိုင္း အမတ္)၊ ဦးခြန္ေနာင္ (က်ိဳင္းတံု အ ေနာက္ပိုင္းအမတ္)၊ ဦးျဖဴ (မိုင္းပြန္အမတ္)၊ ဦးေက်ာ္စိန္ (သာမိုင္းခမ္းအမတ္)၊ ဦးလြန္း (စကားအမတ္)၊ ဦးအမ္ေဇာ္လ (ကြတ္ခိုင္အမတ္)၊ ဦးစိန္ (ကယား)၊ ဦးထြန္းျမင့္ (ေတာင္ႀကီး)၊ ဦးၾကာပု၊ ဦးျမတ္ဖူး၊ ဦးစိုးေမာင္၊ ဦးခ်စ္ဦး၊ ဦးသန္းတင္၊ ဦးတင္ေအာင္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္အဖမ္းမခံရေသာ ပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးမွာ ငပလီသို႔ေရာက္ေနေသာ ဗိုလ္မွဴးေအာင္ႏွင့္ သမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ ရန္လ်ာထားၿပီးျဖစ္ေသာ ဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဆမားဒူဝါဆင္ဝါးေနာင္မွာ ျမစ္ႀကီးနားခ႐ိုင္အတြင္းရွိ ၎၏ ဘိုးဘြား မိဘမ်ား အစဥ္အဆက္ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ဇာတိရြာသို႔ေရာက္ရွိေနသည္ဟု ဆိုသည္။
ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ားအနက္ မန္းဘဆိုင္၊ စဝ္ခြန္ၾကည္၊ ဦးဘေစာ၊ ေဒါက္တာေစာလွထြန္း၊ ဦးဇာရဲလ်န္၊ ဦးဘၿမိဳင္ႏွင့္ စဝ္မန္ဖတို႔ကို ရန္ကုန္သို႔ ျပန္၍ ေခၚေဆာင္သြားသည္။ ထိုပုဂၢိဳလ္တို႔အား ဒဂံုရိပ္သာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ေခတၱေတြ႕ဆံုကာ မွားယြင္းဖမ္းဆီးမိေၾကာင္း ေျပာ ၾကား၍ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့သည္။ မဂၤလာဒံုေရၾကည္အိုင္တြင္ ဖမ္းဆီးထားေသာ သမၼတ ဦးဝင္းေမာင္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၊ တရားေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးျမင့္သိန္း၊ သခင္တင္၊ စဝ္ခြန္ခ်ဳိ၊ ဦးရာရွစ္ႏွင့္ စဝ္ဝဏၰတို႔ကို သီးျခားခြဲ၍ အေစာင့္အၾကပ္ထူထပ္စြာ ခ်ထားခဲ့သည္။ က်န္ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ႏွစ္စု ခြဲ၍ ရန္ႀကီးေအာင္႐ုပ္႐ွင္႐ုံအနီးရွိ ေလ့က်င့္ေရးတပ္ (ယခု ကုတင္ ၅၀၀ ဆန္႔ စစ္ေဆး႐ုံ) တြင္ ထိန္းသိမ္းထားခဲ့သည္။
သို႔ကလို အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းမွာပင္ အဖြဲ႕ဝင္ (၁၇) ဦးပါဝင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဝင္မ်ားမွာ …
(၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း – ဥကၠဌ (ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္)
(၂) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီး – အဖြဲ႕ဝင္ (ဒုတိယ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ – ၾကည္း)
(၃) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ သန္းေဖ – အဖြဲ႔ဝင္ (ဒု-ခ်ဳပ္ (ေရ))
(၄) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ တီကလစ္ – အဖြဲ႔ဝင္ (ဒု-ခ်ဳပ္ (ေလ))
(၅) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ တင္ေဖ – အဖြဲ႔ဝင္ (စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္)
(၆) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ စန္းယု – အဖြဲ႔ဝင္ (တိုင္းမွဴး၊ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းစစ္႒ာနခ်ဳပ္)
(၇) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိန္ဝင္း – အဖြဲ႔ဝင္ (တိုင္းမွဴး၊ အလယ္ပိုင္းတိုင္းစစ္႒ာနခ်ဳပ္)
(၈) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေသာင္းၾကည္ – အဖြဲ႔ဝင္ (တိုင္းမွဴး၊ အေရွ႕ပိုင္းတုိင္းစစ္႒ာနခ်ဳပ္)
(၉) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ၾကည္ေမာင္ – အဖြဲ႔ဝင္ (တုိင္းမွဴး၊ အေနာက္ေတာင္တိုင္းစစ္႒ာနခ်ဳပ္)
(၁၀) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေရႊ – အဖြဲ႔ဝင္ (တိုင္းမွဴး၊ အေရွ႕ေျမာက္တုိင္းစစ္႒ာနခ်ဳပ္)
(၁၁) ဗိုလ္မွဴးႀကီး သန္းစိန္ – အဖြဲ႔ဝင္ (စစ္ဦးစီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး)
(၁၂) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေက်ာ္စိုး – အဖြဲ႔ဝင္ (စစ္ရာထူးခန္႔ အတြင္းဝန္)
(၁၃) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေစာျမင့္ -အဖြဲ႔ဝင္ (နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးခ်ဳပ္)
(၁၄) ဗိုလ္မွဴးႀကီး ခ်စ္ၿမိဳင္ – အဖြဲ႔ဝင္ (တြဲဖက္စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္)
(၁၅) ဗိုလ္မွဴးႀကီးခင္ညိဳ – အဖြဲ႔ဝင္ (ေလ့က်င့္ေရးၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
(၁၆) ဗိုလ္မွဴးႀကီးလွဟန္ – အဖြဲ႔ဝင္ (ေဆးဝန္ထမ္းၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
(၁၇) ဗိုလ္မွဴးႀကီးတန္ယုဆိုင္ – အဖြဲ႔ဝင္ (ဒုတိယရဲတပ္ခ်ဳပ္၊ ျပည္ေစာင့္ရဲတပ္႒ာနခ်ဳပ္) တို႔ျဖစ္သည္။
ယင္းေန႔မွာပင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏တာဝန္ေပးခ်က္အရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစိုးရအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ အစိုးရအဖြဲ႕ ဝင္မ်ားမွာ …
(၁) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း – ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ဝန္ႀကီး႒ာန။
(၂) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီး – ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈဝန္ႀကီး႒ာန၊ စက္မႈလက္မႈဝန္ႀကီး႒ာန။
(၃) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္တင္ေဖ – လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာဝန္ႀကီး႒ာန၊ သမဝါယမႏွင့္ကုန္စည္ ျဖန္႔ျဖဴးေရးဝန္ႀကီး႒ာန။
(၄) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္သန္းေဖ – ပညာေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီး႒ာန။
(၅) ဦးသီဟန္ – ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ အလုပ္သမားေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ အိမ္ရာေဆာက္လုပ္ေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး႒ာန။
(၆) ဗိုလ္မွဴးႀကီးေက်ာ္စိုး – ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး႒ာန၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဝန္ႀကီး႒ာန။
(၇) ဗိုလ္မွဴးႀကီးေစာျမင့္ – ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီး႒ာန။
(၈) ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီးဘနီ – လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးဝန္ႀကီး႒ာနတို႔ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ ႏိုင္ငံတကာဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ က်င့္သံုးမည့္ ႏိုင္ငံျခား ေရးဝါဒကိုလည္းေကာင္း၊ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ပါလီမန္ဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလုိက္သည့္ ေၾကညာခ်က္ကိုလည္းေကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ၂၉ မွ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ (၁၁) ႀကိမ္ေျမာက္ တပ္မွဴးမ်ားညီလာခံကို တပ္မေတာ္ (ေရ) ရတနာပံုစခန္း၌က်င္းပ၍ ေတာ္ လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ဝါဒသေဘာထားကို တပ္မွဴးမ်ားသို႔တင္ျပခဲ့သည္။ ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ဝါဒသေဘာထားကိုထုတ္ျပန္၍ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ကို ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းသည္ ဖဆပလ၊ ပထစႏွင့္ပမညတေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဒဂံုရိပ္သာတြင္ တဖြဲ႕ခ်င္း ေတြ႕ဆံုၿပီး မဆလဝါဒသေဘာထားကို ရွင္းလင္းေျပာၾကားသည္။
ယင္းေနာက္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီကို ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ထည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ မဆလပါတီ၏ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္ေရးသေဘာတရားျဖစ္သည့္ “လူႏွင့္ပတ္ဝန္းက်င္တို႔၏ အညမညသေဘာတရား” ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ၁၉၆၄ အမ်ဳိးသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးကို ကာကြယ္သည့္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္း၍ ႏိုင္ငံေရးပါတီအားလံုးႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားအားလံုးကို ဖ်က္သိမ္းပစ္လုိက္သည္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ေၾကးမံု၊ ဗိုလ္တေထာင္၊ ဂါးဒီးယန္းသတင္းစာမ်ားကို ျပည္သူပိုင္ျပဳလုပ္၍ မီဒီယာအားလံုးကို အစိုးရထိန္း ခ်ဳပ္မႈေအာက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕လုိက္သည္။
၁၉၆၅ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ၆ရက္ေန႔တြင္ မဆလပါတီ၏ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ ၂၃ မွ ၂၇ ရက္ေန႔အထိ တတိယအႀကိမ္ ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ၆ရက္ေန႔တြင္ စတုတၳအႀကိမ္ပါတီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကိုလည္းေကာင္း က်င္းပ ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၈ ရက္ေန႔မွ ဇူလိုင္လ ၁၁ ရက္ေန႔အထိ မဆလပါတီ ပထမအႀကိမ္ပါတီညီလာခံကိုက်င္းပ၍ ဇူလိုင္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကို အသစ္ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
၁၉၇၁ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၉၁ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္လွန္ေရးအစိုးရကို ဖြဲ႕စည္း ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ မဆလဗဟိုေကာ္မတီက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးစန္းယု ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေသာ အဖြဲ႕ဝင္ ၉၇ ဦးပါ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း ေရးဆြဲေရးေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႔စည္းလုိက္သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပည္လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကိုအေျခခံထားေသာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ အေျခခံဥပေဒသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔မွစၿပီး ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ အေျခခံဥပေဒကို အစားထိုးရန္ျဖစ္သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အထိ ၁၂ ႏွစ္တိုင္တုိင္ အေျခခံဥပေဒ မရွိဘဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ျဖင့္အုပ္စိုးခဲ့ၿပီး ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားလည္း မရွိေပ။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ၂၃ ရက္ေန႔မွ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔အထိ ပထမအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲကို က်င္းပသည္။ စုစုေပါင္းမဲဆႏၵနယ္ ၄၅၁နယ္တြင္ မဲဆႏၵနယ္ ၄၅၀ တြင္ တႀကိမ္တည္းျဖင့္ က်င္းပခဲ့သည္။ ပလက္ ဝၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မဲဆႏၵနယ္အမွတ္ (၁) တြင္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲျပဳလုပ္ေသာ္လည္း လာေရာက္မဲဆႏၵေပးသည့္ လူဦးေရ၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္ ဆႏၵမဲမရသျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေခ်။ ဒုတိယအႀကိမ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္စာရင္းတင္သြင္းရန္ အခ်ိန္မလံုေလာက္သျဖင့္ အဆိုပါမဲဆႏၵနယ္၏ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရ သည္။
မဆလေခတ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲမ်ားသည္ မဲဆႏၵနယ္တစ္ခုအတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္သူမရွိ ဘဲ မဆလဗဟိုေကာ္မတီက ေရြးခ်ယ္ေပးထားသည့္ ပုဂၢိဳလ္တဦးတည္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ေပးရေသာေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟု မေခၚထုိက္ေပ။ ေရြးခ်ယ္ပံုမွာ မဆလပါတီဗဟိုေကာ္မတီမွ ၎တို႔စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၏အမည္ကို မဲပံုးတြင္ေရးသား ထားၿပီး ေထာက္ခံသည့္မဲပံုး၌ “ေထာက္ခံသည္” ဟူေသာ စာႏွင့္အမွတ္အသားကိုလည္းေကာင္း၊ ကန္႔ကြက္သည့္မဲပံုး၌ “ကန္႔ကြက္သည္” ဟူေသာ စာႏွင့္အမွတ္အသားကို ျပည္သူလူထုအား ဆႏၵျပဳခိုင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
မဆလပါတီဗဟိုေကာ္မတီမွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္နယ္၊ တုိင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္၊ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအုပ္စုအဆင့္ဆင့္တြင္ လ်ာထားေပးသူမ်ား အား ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ေရြးခ်ယ္ေပးၾကရသည္။ ျဖစ္သည့္နည္းျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကရသျဖင့္ မသမာမႈမ်ဳိးစံု ျပဳလုပ္ ခဲ့ၾကသည္။ အမည္းေရာင္မဲပံုးမွ မဲမ်ားကို အျဖဴပံုးသို႔ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေျပာင္ေျပာင္းထည့္ျခင္းမ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္။ မဲစာရြက္မ်ားကိုလည္း စိတ္ တိုင္းက်ျပဳလုပ္၍ စာရင္းလိမ္တင္ျပၾကသည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကို ဖ်က္သိမ္းေၾကာင္းေၾကညာ၍ ပထမအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ပထမအစည္း အေဝး၏ ပထမေန႔တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၄ အရ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီဝင္မ်ားမွာ …
(၁) ဦးေနဝင္း – ဥကၠဌ
(၂) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးစန္းယု – အတြင္းေရးမွဴး
(၃) ဦးေက်ာ္စိုး – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၄) ဦးေက်ာ္ေဇာ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၅) ဗိုလ္မွဴးႀကီးေက်ာ္ေဇာ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၆) ဦးခင္ဇာမံု – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၇) ဦးခင္ေမာင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၈) ဦးစိုးလႈိင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၉) ဦးစဝ္အံုးညႇာ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၀) ဦးတင္သိန္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၁) ဦးထြန္းျမင့္ (လင္းေခး) – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၂) ဦးထြန္းလင္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၃) ဦးဒိန္ရတန္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၄) ဦးဘၿငိမ္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၅) ဗိုလ္မွဴးႀကီးမင္းသိမ္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၆) ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၇) ေဒါက္တာေမာင္လြင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၈) ဦးမန္းစံျမတ္ေရႊ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၁၉) ဦးလွထြန္းျဖဴ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၀) ေဒါက္တာလွဟန္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၁) ဦးသာဒင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၂) ဦးေသာင္းၾကည္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၃) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေသာင္းတင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၄) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေသာင္းဒန္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၅) ဦးသန္စိန္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၆) ဦးသန္းစိန္ (ရခိုင္) – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၇) ေဒါက္တာသိန္းေအာင္ – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၈) သခင္ေအာင္သင္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္
(၂၉) ဦးစိန္ဝင္း – ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္တို႔ျဖစ္သည္။
၁၉၇၄ခုႏွစ္၊ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ (၆၆) အရ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဥကၠဌသည္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္မ်ားက ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဥကၠဌဦးေနဝင္းအား သမၼတအျဖစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ လူထုဆႏၵမပါဘဲ လက္နက္အားကိုးျဖင့္ အာဏာယူထားသည့္ ဦးေနဝင္းသည္ တရားဝင္အပ္ႏွင္းအသြင္ျဖင့္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့သည္။
၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ပထမအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝး ဒုတိယေန႔ကို ဆက္ဆက္က်င္းပ၍ ႏိုင္ငံေကာင္စီက ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ဝင္ ၁၈ ဦးအား ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ၾကသည္။ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႕ဝင္မ်ားမွာ …
(၁) ဦးစိန္ဝင္း – ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္
(၂)ဦးလြင္ – ဒုဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ စီမံကိန္းႏွင့္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၃) ဦးကိုကို – ျပည္ထဲေရးႏွင့္သာသနာေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၄) ဦးေမာင္ေမာင္ခ – စက္မႈဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၅) ေဒါက္တာညီညီ – သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၆) ဦးသားေက်ာ္ – ပို႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၇) ဦးထင္ေက်ာ္ – ေဆာက္လုပ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၈) ဗိုလ္မွဴးႀကီးစိန္လြင္ – သမဝါယမဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၉) ဗိုလ္မွဴးႀကီးၾကည္ေမာင္ – က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၀) ေဒါက္တာခင္ေမာင္ဝင္း- ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၁) ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္တင္ဦး – ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၂) ဦးရဲေခါင္ – လယ္ယာႏွင့္သစ္ေတာဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၃) ဦးစန္ဝင္း – ကုန္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၄) ဦးထြန္းတင္ – အလုပ္သမားဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၅) ဦးခ်စ္ခင္ – ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၆) ဦးဗန္ကူးလ္ – လူမႈဝန္ထမ္းဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၇) ဦးေအးေမာင္ – ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(၁၈) ဦးလွဘုန္း – ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး တို႔ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲႏွင့္ဆႏၵမဲေပးပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တတိယအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ျပည္သူ႔ေကာင္စီ အဆင့္ဆင့္ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ပြဲမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၆ ရက္ေန႔မွ၂၀ ရက္အထိ စတုတၳအႀကိမ္ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ပြဲကိုလည္းေကာင္း က်င္းပခဲ့သည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္၂၃ ရက္ေန႔တြင္ မဆလပါတီအေရးေပၚပါတီညီလာခံကို က်ဳိကၠဆံကြင္း ဆရာစံခန္းမ၌က်င္းပ၍ မတ္လႏွင့္ ဇြန္လအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူထုအံုႂကြမႈျဖစ္ပြားခဲ့ရမႈတြင္ သြယ္ဝိုက္၍ တာဝန္မကင္းဟုယူဆေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္ေထာက္လာေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ပါတီဥကၠဌတာဝန္ႏွင့္ ပါတီဝင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ျပဳရန္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့သည္။ ၎ႏွင့္တပါတည္းႏႈတ္ထြက္ ခြင့္ျပဳရန္အတြက္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဦးစန္းယု၊ ဦးေအးကို၊ ဦးစိန္လြင္၊ သူရဦးထြန္းတင္ႏွင့္ သူရေက်ာ္ထင္တို႔ကလည္း ႏႈတ္ ထြက္လႊာတင္ထားေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ညီလာခံသို႔ တပါတီစနစ္ႏွင့္ပါတီစံုစနစ္ႏွစ္ခုအနက္ မည္သည့္စနစ္ကိုေရြးခ်ယ္ေၾကာင္း၊ တျပည္လံုးေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပၿပီး အဆံုးအျဖတ္ခံယူရန္ ပါတီစံုစနစ္ကိုေထာက္ခံလွ်င္ ထြက္လိုသူမ်ား၏ဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာခြင္ျပဳၿပီး က်န္ပါတီဝင္မ်ားက ႏိုင္ငံေတာ္ ၏တာဝန္မ်ားကို ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္ရန္ မည္သည့္စနစ္ကို လူထုကေထာက္ခံေစကာမူ ပါတီဥကၠဌအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးကိုေက်ာခိုင္း မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေနာင္တြင္ ဆူပူမႈျဖစ္ပြားပါက “စစ္တပ္ဆိုတာ ေသနတ္ကို မိုးေပၚေထာင္မပစ္ဘူး၊ တည့္တည့္သာပစ္ေၾကာင္း” စစ္တပ္ႏွင့္ ျပည္သူကို ေသြးခြဲ၍ စစ္တပ္ကို ထိေရာက္စြာအသံုးခ်ေရးတို႔ကို ပန္ၾကားသြားခဲ့သည္။
ညီလာခံက ျပည္လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပေရးအားပယ္ခ်လိုက္ၿပီး ပါတီဥကၠဌ၊ ဒုတိယဥကၠဌတို႔ကို ပါတီဝင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္မျပဳဘဲ အနားယူခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္တင္ျပထားေသာ အျခားေခါင္းေဆာင္ကိုလည္း ႏႈတ္ထြက္ခြင့္မျပဳေပ။
ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ဗဟိုေကာ္မတီ ဒႆမႀကိမ္အစည္းအေဝးတြင္ ဦးစိန္လြင္အား ပါတီဥကၠဌအျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ခံၾက သည္။ ထို႔ျပင္ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္ခႏွင့္ ျပည္သူ႔ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႕ ဥကၠဌဦးျမင့္ေမာင္တို႔အား မတ္လအတြင္းကျဖစ္ ပြားခဲ့ေသာ လူထုအုံႂကြမႈအေရးအခင္းတြင္ တာဝန္မကင္းေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ရာထူးမွႏႈတ္ပယ္ခဲ့သည္။
ဇူလိုင္လ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ စတုတၳအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အေရးေပၚအစည္းအေဝးကို ဆက္လက္က်င္းပ၍ ဦးစိန္လြင္အား ႏိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီဥကၠဌႏွင့္ သမၼတအျဖစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီအတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ သူရဦးေက်ာ္ထင္၊ ႏိုင္ငံ ေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ သူရဦးထြန္းတင္ႏွင့္ ျပည္သူ႔ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ႕ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ျမန္မာတဝွမ္းလံုး ရွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႔ဒီမိုေကရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးျဖစ္ပြာရာ ရဟန္းရွင္လူေက်ာင္းသားျပည္သူတရပ္လံုးက ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ စြန္႔လႊတ္လွဴကာ ရဲဝင့္စြာေတာင္းဆို တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သည္။
ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီးကို ထိန္းမရသိမ္းမရသည့္အဆံုး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ဦးစိန္ လြင္အား ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဥကၠဌ၊ သမၼတတာဝန္ႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဥကၠဌႏွင့္သမၼတအျဖစ္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္အားေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေန႔မွာပင္ သမၼတေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၏ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၇/၈၈ ျဖင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵေလ့လာစံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႕စည္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ စတုတၳအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အေရးေပၚအစည္း အေဝးက်င္းပ၍ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ မဆလပါတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးေအးကိုက ျပည္သူ႔တပ္မေတာ္၊ ျပည္သူ႔ ရဲႏွင့္ ဝန္ထမ္းမ်ားအား လမ္းစဥ္ပါတီ ပါတီဝင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ခြင့္ျပဳေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးက ေဒါက္ တာေမာင္ေမာင္အား ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးအစား ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႔စည္းေရးကိုသာ အတြင္တြင္ေတာင္းဆိုဆႏၵျပေနသျဖင့္ ကာကြယ္ ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္ ဥကၠဌအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕မွ ေၾကညာခ်က္ (၁/၈၈) ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာအရပ္ရပ္ကို တပ္မေတာ္က လံုးဝတာဝန္ယူလုိက္ေၾကာင္း ၁၉၈၈ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ရက္ေန႔ ညေနပိုင္း တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ၍ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ထံမွ အာဏာလႊဲေျပာင္းယူလိုက္ေၾကာင္း တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ စစ္တပ္မွအာဏာသိမ္း လိုက္ေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးသမိုင္းတြင္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းမႈသံုးႀကိမ္ရွိခဲ့ရာ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၆၂ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ယခု ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ေပါင္းသံုးႀကိမ္အျဖစ္ ျမန္မာ့သမိုင္းစာမ်က္ႏွာတြင္ အမည္းကြက္စြန္းထင္းသြားခဲ့ရေလသည္။