ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပၿပီးခဲ့ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္ျခင္း – အပိုင္း (၈)
by သန္းဝင္းလႈိင္
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔၌က်င္းပခဲ့ေသာ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြ ေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီးတြင္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ျပည္သူတို႔၏ တခဲနက္ေသာေထာက္ခံမႈတို႔ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၉၂ ေနရာ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရရွိေသာ္လည္း စစ္အစိုးရသည္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
ထို႔ေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပၿပီး ရက္ေပါင္း ၆၀ အၾကာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၈ ရက္ႏွင့္ ၂၉ ရက္မ်ားတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေက်ာက္တံ တားၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဂႏၵီခန္းမေဆာင္၌ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား စုေဝးေရာက္ရွိၿပီး ‘ဂႏၵီခန္းမ ေၾကညာစာတမ္း’ ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ေလ သည္။အဆိုပါစာတမ္း၌ …. ‘ယခုအခါ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႀကီးကို ေအာင္ျမင္စြာက်င္းပၿပီးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးျဖစ္လွ်င္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို မေရွးမေႏွာင္းကာလ၌ အျမန္ဆံုးဖြဲ႕စည္းေပးရမည္မွာ ဓမၼတာပင္ျဖစ္ေလသည္။ ျပည္သူ လူထုကလည္း ဤအတိုင္းေမွ်ာ္လင့္ေနၾကေပသည္။ သို႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးၿပီး၍ ရက္ေပါင္း (၆၀) ၾကာလာသည့္တုိင္ေအာင္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ကို မဖြဲ႕စည္းရေသးေပ။
ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လံုးလံုးလ်ားလ်ား အမ်ားစုအႏိုင္ရရွိထားေသာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ေလာေလာဆယ္ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ ေရရွည္အနာဂတ္ကာလအက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို အေျခခံထား၍၊ တမ်ဳိးသားလံုးျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ပြင့္လင္းေသာ၊ ႐ိုးသား ေသာ၊ ေစတနာအျပည့္ပါေသာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားျပဳလုပ္သြားရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕သို႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕မွ အဆိုျပဳခ်က္ကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕က တစံုတရာအေၾကာင္းျပန္ၾကားျခင္း မရွိခဲ့ေသးေပ။
ရဟန္း႐ွင္လူျပည္သူမ်ား၊ လယ္သမားမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ား၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား၊ ဝန္ထမ္းမ်ားအပါအဝင္ျဖစ္ေသာ တိုင္းရင္းသားျပည္ သူလူထုႀကီးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ား ကန္႔သတ္ခံထားမႈေၾကာင့္ လက္ရွိမ်က္ေမွာက္ျပဳေနရေသာ စားဝတ္ေနေရး ၾကပ္တည္းမႈ၊ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနရမႈႏွင့္ ေသာကဗ်ာပါဒေဘးမွ ကင္းလြတ္ေရးတို႔အတြက္ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို အျမန္ဆံုးကူး ေျပာင္းေရာက္ရွိရန္ ဆႏၵျပင္းျပလ်က္ရွိေနေပသည္။
ယေန႔ျပည္သူတို႔ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးစေသာ အၾကပ္အတည္းမ်ားသည္ ျပည္သူတို႔က ယံုၾကည္ကိုးစားစြာ ေရြး ခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္မည့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကသာဦးေဆာင္၍ ျပည္သူ႔ဆႏၵႏွင့္ အညီ ေျဖရွင္းအပ္ေပသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ အခန္း (၂) ပုဒ္မ (၃) ၌ ျပ႒ာန္းထားေသာ “လႊတ္ေတာ္ကို မဲဆႏၵနယ္မ်ားမွ ဤဥပေဒ ႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းရမည္” ဟူေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္အညီ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္ကို အျမန္ဆံုးေခၚယူဖြဲ႕စည္းေပးရန္ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနေပသည္။
သို႔ျဖစ္ရကား ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို အျမန္ဆံုး မျဖစ္မေန ေမြးဖြားသန္႔စင္ေပးရေပေတာ့မည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒအ ခန္း (၁)၊ ပုဒ္မ ၂ (က) တြင္ “လႊတ္ေတာ္ဆိုသည္မွာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုဆိုသည္”ဟု ျပ႒ာန္းထားခ်က္အရ ယခုေပၚေပါက္လာမည့္ ျပည္ သူ႔လႊတ္ေတာ္သည္ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မဟုတ္ေၾကာင္းကိုလည္း ကြၽႏု္ပ္တို႔ အေလးအနက္ခံယူထားေပသည္။
ဥပေဒႏွင့္အညီ ျဖစ္အပ္ေသာ အာဏာ (သို႔တည္းမဟုတ္) ဥပေဒႏွင့္အညီျဖစ္အပ္ေသာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကိစၥတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဖြဲ႕ စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတရပ္ကို အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ အသင့္ေရးဆြဲထားရွိၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရ၍ ကြၽႏ္ုပ္တို႔က ႀကိဳဆိုေပ သည္။
အဆိုပါ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ယာယီဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း) ကို အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ အျခားအဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမည့္အစီအစဥ္ကိုလည္း ကြၽႏု္ပ္တို႔က ေထာက္ခံေပသည္။
ဤယာယီဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအားျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကို ျဖစ္ေျမာက္အပ္ေပသည္ဟု ကြၽႏု္ပ္တို႔က တ ညီတၫြတ္တည္း ယူဆၾကေပသည္။
ထို႔ေနာက္ ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုသစ္အတြက္ရည္သန္ေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ကို ကြၽႏု္ပ္တို႔ပါဝင္ေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ ေတာ္ကသာလွ်င္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းအတည္ျပဳရန္ တာဝန္ရွိေပသည္။ ကြၽႏု္ပ္တို႔ကလည္း ထိုတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ေသာအခါ၌ က်ယ္ျပန္႔စြာ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္သြားၾကမည္ ျဖစ္ေပသည္။
သို႔ေသာ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ အာဏာအပ္ႏွင္းမႈမရွိဘဲ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ အာဏာစက္မရွိဘဲ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ အေဆာင္အေယာင္ အရွိန္အဝါမရွိဘဲ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပ႒ာန္းျခင္းမရွိဘဲ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွအပ အျခားမည္သည့္ေနရာ၊ မည္သည့္အခ်ိန္၌ မဆို၊ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခြင့္လည္းမရွိ၊ ျပ႒ာန္းအတည္ျပဳ ခြင့္လည္းမရွိ၊ သို႔ေရးဆြဲၾကမည္ဆိုလွ်င္ လႊတ္ေတာ္အာဏာ စက္မရွိသျဖင့္ ဥပေဒအာဏာစက္လည္း ရွိလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ ဤလမ္းေၾကာင္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈသည္ သိကၡာပင္ရွိလိမ့္မည္မဟုတ္ဟု ကြၽႏု္ပ္တို႔ယူဆသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုလိုလားေတာင့္တေနေသာ ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုသစ္ႀကီးထူေထာင္ရန္အတြက္ ရည္သန္ေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ ပံုအေျခခံဥပေဒအသစ္ ေရးဆြဲရန္အလို႔ငွာပင္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ေစာလ်င္စြာေခၚယူဖြဲ႕စည္းရန္ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္းမွာ ထင္ရွားေပ သည္။
သို႔ျဖစ္ရကား ျပည္သူ႔လူထုႀကီး၏ဆႏၵႏွင့္အညီ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ အခန္း (၂)၊ ပုဒ္မ (၃) အရလည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ စနစ္၏ အႏွစ္သာရမ်ားအရလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာက်င့္ထံုးက်င့္နည္းမ်ားႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာလည္းေကာင္း၊ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာ လအတြင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ေခၚယူဖြဲ႕စည္းေပးရန္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္ၾကကုန္ ေသာ ကြၽႏု္ပ္တို႔အား ဤေန႔ ဤရက္မွစ၍ တညီတၫႊတ္တည္း ေတာင္းဆိုလိုက္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာအပ္ေပသည္” ဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပ ထားေပသည္။
သို႔ေသာ္ “ဂႏၵီခန္းမေၾကညာစာတမ္း” မထုတ္ျပန္မီ တရက္အလို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုက္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ နဝတအစိုးရ သည္ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၁/၉၀ ကို ခ်က္ခ်င္းထုတ္ျပန္၍ “လူထုကေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ အနာဂတ္ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲၾကရန္ တာဝန္ရွိသည့္ပုဂၢိဳလ္မ်ားသာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာရယူေရးအတြက္ ယာယီဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲ၍ အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္းကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် လက္ခံႏိုင္မည္မဟုတ္သည့္အျပင္ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ပါက ဥပေဒႏွင့္အညီ ထိေရာက္စြာအေရးယူမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵႏွင့္အညီ ခိုင္မာေသာဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္အရ ေပၚေပါက္လာမည့္အစိုးရ တရပ္ မဖြဲ႕စည္းမီ ၾကားကာလတြင္ နဝတအေနျဖင့္ ဒို႔တာဝန္အေရးသံုပါး၊ နဝတေၾကညာခ်က္ ၁/၈၈ တြင္ပါရွိေသာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးႏွင့္ နယ္ေျမေအးခ်မ္းသာယာေရး၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္မႈလံုျခံဳေခ်ာေမြ႕ေစေရး၊ ျပည္သူမ်ား၏ စားဝတ္ေနေရး ေခ်ာင္လည္ေစေရးႏွင့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးစသည့္ လုပ္ငန္းတာဝန္ႀကီး (၄) ရပ္အနက္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးတာဝန္မွအပျဖစ္ေသာ လုပ္ငန္းတာဝန္ႀကီး (၃) ရပ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအားလံုး၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို အေလးဂ႐ုျပဳ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ဤသို႔ျဖင့္ နဝတစစ္အစိုးရသည္ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးလွ်င္ အႏိုင္ရပါတီအား အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးၿပီး တပ္မေတာ္က စစ္တန္းလ်ားသို႔ျပန္မည္ဟု ကတိျပဳေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးသည့္အခါ အႏိုင္ရပါတီကို အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးျခင္းလံုးဝမလုပ္ခဲ့သလို စစ္တန္းလ်ားသို႔ လည္း လံုးဝမျပန္ခဲ့ေခ်။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို လံုးဝလ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ယာယီဥကၠ႒ႏွင့္ ဗဟန္းၿမိဳ႕ နယ္မဲဆႏၵနယ္အမွတ္ (၂) မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးၾကည္ေမာင္အား ၁၉၉၀ စက္တင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ဖမ္းဆီး၍ ျပစ္ ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ အလားတူပင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအာ ပုဒ္မအမ်ဳိးမ်ဳိးတပ္၍ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ျပည္နယ္/တိုင္း/ၿမိဳ႕နယ္/ေက်းရြာမ်ားရွိ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္႐ုံးမ်ားအား ဝင္ ေရာက္ရွာေဖြ၍ စာရြက္စာတမ္းမ်ား သိမ္းဆည္းျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ားျပဳခဲ့သည္။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ နဝတစစ္အုပ္စုအတြင္း အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ အႏိုင္ရပါတီကို အာဏာလႊဲေပးမည္ဟုကတိျပဳခဲ့ေသာ ဗိုလ္ ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေစာေေမာင္ကို ႐ုတ္တရက္ဖယ္ရွားကာ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ နဝတ၏ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၁/၉၂ ျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႕ကို အဖြဲ႕ဝင္ (၁၇) ဦးျဖင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္း၍ ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသန္းေရႊအား နဝတဥကၠ႒ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသန္းေရႊအား ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ၂၀ ရက္ေန႔ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္လည္းေကာင္း အပ္ႏွင္းေၾကာင္းေၾကညာခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ နဝတ၏ အမိန္႔အမွတ္ ၁၃/၉၂ ျဖင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးေကာ္မရွင္ကို ဥကၠဌဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ဳိးၫႊန္႔အပါအဝင္ အဖြဲ႕ဝင္ (၁၈) ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးေကာ္မ႐ွင္သည္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးခ်ယ္ခံထားရေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ေတာင္သူလယ္သမားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အသိပညာ႐ွင္၊ အတတ္ပညာရွင္ကိုယ္စားလ်ယ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အျခားဖိတ္ၾကားသင့္သည္ပုဂၢိဳလ္မ်ား စသည့္ အစု အဖြဲ႕ (၈) ဖြဲ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ဖိတ္ၾကားရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ (၁၀) ပါတီမွ တစ္ပါတီလွ်င္ ကိုယ္စားလွယ္ ၅ ဦးစီျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ ၅၀ ဦး၊ ေရြးခ်ယ္ခံထားရသူမ်ားအနက္မွ ပါတီကိုယ္စားျပဳႏွင့္ တစ္သီးပုဂၢလကိုယ္စားလွယ္ (၁၀၇) ဦး၊ တုိင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ (၂၁၅) ဦး၊ ေတာင္သူလယ္သမားကိုယ္စားလွယ္ (၉၃) ဦး၊ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္ (၄၈) ဦး၊ အသိပညာရွင္အတတ္ ပညာ႐ွင္ (႒ာနစံု၊ အလႊာစံု၊ က႑စံုမွ) ၄၁ ဦး၊ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းကိုယ္စားလွယ္ (ဝန္ႀကီး႒ာနစံုမွ) ၉၂ ဦး၊ အျခားဖိတ္ၾကားသင့္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ (တိုင္းရင္းသားၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕စံု၊ ပညာရွင္စံု) ၅၇ ဦး၊ စုစုေပါင္း အစုအဖြဲ႕ (၈) စုမွ ကိုယ္စားလွယ္ (၇၀၂) ဦးတို႔ကိုတက္ေရာက္ရန္ ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ယင္းကိုယ္စားလွယ္ (၇၀၂) ဦးအနက္ ပါတီကိုယ္စားလွယ္ (၉၂) ဦး၊ တသီးပုဂၢလ ကိုယ္စားလွယ္ (၇) ဦးအပါအဝင္ ေပါင္း (၉၉) ဦးသာခြင့္ျပဳခဲ့သည့္အတြက္ တက္ေရာက္ခြင့္ရွိသူအားလံုး၏ ၁၄ ဒႆမ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိေပသည္။ က်န္ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ နဝ တစိတ္ႀကိဳက္ ေခါင္းေခါက္ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္လက္ကိုင္တုတ္ အရာရွိမ်ားသာျဖစ္သည္။ ယင္းေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံ သည္ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားျပဳညီလာခံဟု မေခၚထုိက္ေပ။
ညီလာခံလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား လုိက္နာက်င့္သံုးရန္အတြက္ ႀကိဳတင္ေရးသားထားသည့္စာအုပ္မ်ားကိုလည္း တစ္ေယာက္တစ္အုပ္ ေဝငွခဲ့ သည္။ ထို႔အျပင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံ၏ ဦးတည္ခ်က္ (၆) ရပ္ကိုလည္း ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ယင္းတို႔မွာ …
(၁) ျပည္ေထာင္စု မၿပိဳကြဲေရး
(၂) တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီၫြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရး
(၃) အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး
(၄) စစ္မွန္ေသာပါတီစံုဒီမုိကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရး
(၅) ႏိုင္ငံေတာ္၌ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္ ညီမွ်ျခင္းဟူေသာ ေလာကပါလတရားမ်ား ပိုမုိထြန္းကားေရး
(၆) အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္၏အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ေရးတို႔ျဖစ္သည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ နဝတစစ္အစိုးရသည္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အလံုလမ္းရွိ သမၼတအိမ္ေတာ္ဝင္း အတြင္း၌ စတင္က်င္းပၿပီး အစည္းအေဝးတြင္ အေျခခံမူ (၁၀၄) ခ်က္ႏွင့္ အခန္းႀကီး (၅) ခန္းကို သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
အဆိုပါညီလာခံသို႔ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ဦးေအာင္ေရႊေခါင္းေဆာင္ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၈၈ ဦး တက္ ေရာက္ခဲ့ေလသည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ နဝတအစိုးရသည္ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအသင္းကို လူမႈေရး အသင္းတစ္ခုအျဖစ္အေၾကာင္းျပ၍ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး႒ာနတြင္မွတ္ပံုတင္လ်က္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားညီလာခံတြင္ နဝတစစ္အစိုးရသည္ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္သက္ဆိုးရွည္ေရးအတြက္ အသင့္ေရးဆြဲထားေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ညီလာခံကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏သေဘာဆႏၵအတိုင္း ေရးဆြဲေလဟန္ စစ္အစိုးရေခါင္းေခါက္ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ အမ်ားစုကို ဗဟိုျပဳ၍ ပံုေဖာ္ေဆာင္ရြက္လာခဲ့သည္။
သို႔ျဖင့္ “အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈက႑တြင္ လူထုကေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရန္မလိုဘဲ စစ္တပ္မွ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အလိုအေလ်ာက္ပါရွိေရး” ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပင္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔၌က်င္းပေသာ အမ်ဳိးသားညီလာခံတြင္ (၂၇-၁၁-၉၅) ရက္စြဲတပ္လ်က္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးေအာင္ေရႊ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏သေဘာထားမူဝါဒစာတစ္ေစာင္ကို အမ်ဳိးသားညီလာ ခံက်င္းပေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ဦးေအာင္တိုးထံ လိပ္မူတပ္၍ ေပးပို႔ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီသို႔လည္း သေဘာထားျပန္ ၾကားရန္ စာျဖင့္ ထပ္မံအေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္။ အေၾကာင္းျပန္ၾကားစာမရရွိသျဖင့္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးဥကၠ႒ထံ ေပးစာတစ္ေစာင္ကို ထပ္မံေပးပို႔ခဲ့ျပန္သည္။
အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေပးပို႔ေသာစာ၌ …
(၁) အမ်ဳိးသားညီလာခံက ခ်မွတ္ထားေသာ အေျခခံမူမ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္
(၂) ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရရွိခဲ့ေသာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစုျဖင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကိုယ္စား လွယ္မ်ားကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေပးရန္
(၃) ညီလာခံတြင္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးေနေသာ နည္းလမ္းမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္၍ ျပင္ဆင္ေပးရန္
(၄) အထက္ပါကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ေရးအတြက္ အေလးထားေဆာင္ရြက္ရန္ စသည့္အခ်က္ မ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။
သို႔ေသာ္အမ်ဳိးသားညီလာခံစံုညီအစည္းအေဝး၌ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒၏ မိန္႔ခြန္းပါအခ်က္မ်ားကို ေလ့လာျခင္းျဖင့္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏လုိလားေသာေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကိစၥကို လံုးဝမပါရွိေၾကာင္းသိရွိရသျဖင့္ ယင္းေန႔ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာပင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ စစ္အစိုးရျပဳလုပ္က်င္းပသည့္ အတုအေယာင္အမ်ဳိးသားညီလာခံကို ယင္းပံုစံအတုိင္းပင္ ဆက္လက္က်င္းပေနမည္ဆိုပါက (၁) အမ်ဳိးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ (၂) စစ္မွန္ေသာပါတီစံု ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေရး၊ (၃) အမ်ားျပည္သူတို႔၏ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္ေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒတရပ္ ေပၚထြန္းေရးမ်ားကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ဟု သေဘာထားေၾက ညာခ်က္ကိုထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ညီလာခံကိုယ္စားလွယ္မ်ား ညီလာခံတက္ေရာက္ေနမႈကို ရပ္ဆိုင္းလုိက္သည္။ တဆက္ တည္းမွာပင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ညႇိႏႈိင္းအေျဖ႐ွာေရးကိုလည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ နဝတစစ္အစိုးရက အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ဆံုးျဖတ္ ခ်က္အေပၚ တူးတူးခါးခါးတုန္႔ျပန္၍ ၁၉၉၆ခုႏွစ္ ေမလ၃၀ရက္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို လံုးဝရပ္ဆုိင္းပစ္လုိက္ေလသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၁/၉၇ ျဖင့္ နဝတအဖြဲ႕ကိုဖ်က္သိမ္း၍ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၂/ ၉၇ ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ (နအဖ) ကိုဖြဲ႕စည္း၍ အစိုးရအဖြဲ႕ ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းေၾကာင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ နအဖအစိုးရသည္ လမ္းျပေျမပံု (၇) ခ်က္ကို ေၾကညာခဲ့ၿပီး၊ ယင္းႏွစ္ေအာက္တိုဘာလ ၂ ရက္ေန႔ တြင္ (၈) ႏွစ္ၾကာရပ္ဆုိင္းထားေသာ အမ်ဳိးသားညီလာခံစတင္ႏိုင္ရန္အတြက္ နအဖအစိုးရ၏ အမိန္႔အမွတ္ ၁၂/၂၀၀၃ ျဖင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီအသစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းျခင္းကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္စတင္သည့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံသို႔ အစုအဖြဲ႕ရွစ္ခုတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၈၂ ဦး တက္ေရာက္ သည္ဟု စစ္အစိုးရက ေၾကညာခဲ့ေသာ္လည္း ညီလာခံသို႔ တစညမွအပ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီမ်ား လံုးဝမတက္ေရာက္ေတာ့ဘဲ နအ ဖ၏ လက္ညႇိဳးေထာင္ေခါင္းညိတ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားသာ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားေသာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား တက္ေရာက္ခြင့္ရေသာ္လည္း ၎တို႔ကိုယ္စားျပဳေသာ တုိင္းရင္းသားတို႔၏ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ႏိုင္ငံေရးအရ ဂုဏ္ျပည့္ တန္းျပည့္ တက္ေရာက္ခြင့္ကိုမေပးဘဲ အထူးဖိတ္ၾကားထားေသာအစုအဖြဲ႕အျဖစ္သာ တက္ေရာက္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ အပစ္အခတ္ရပ္အင္အားစုမ်ားမွ တင္ျပခ်က္မ်ားကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္႐ုံသာတင္ေပးၿပီး ပယ္ခ်ေခ်ာင္ထိုးပစ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နအဖျပဳလုပ္ေပးေသာ အမ်ဳိးသားညီလာခံ ဆိုသည္မွာ အမ်ဳိးသားညီလာခံတစ္ခုရွိသင့္ရွိထိုက္ေသာ ၾကန္အင္လကၡဏာမ်ားလံုးဝမရွိေသာေၾကာင့္ ျပည္တြင္းျပည္ပအင္အားစုမ်ားက အတုအေယာင္အမ်ဳိးသားညီလာခံဟုသာ ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။
ထို႔အတုအေယာင္ညီလာခံမွ အေျခခံမူ (၁၀၄) ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့၍ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူ ၾကမ္း ေရးဆြဲေရးေကာ္မ႐ွင္ကို နအဖ၏ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၂/၂၀၀၇ ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ေအာက္တိုဘာလ၂၅ ရက္ေန႔ တြင္ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာအမွတ္ ၄/၂၀၀၇ ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံမူၾကမ္းေရးဆြဲေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈေကာ္မတီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ နအဖ၏ေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၁/၂၀၀၈ ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းအား ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူအတည္ျပဳမည္ဟု ေၾကညာသည္။ ထိုေန႔မွာျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအသစ္ႏွင့္အညီ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္က်င္းပမည္ျဖစ္ေၾကာင္း နအဖအစိုးရေၾကညာခဲ့ျပန္သည္။
ထို႔ေနာက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ မုန္တိုင္းဒဏ္ခံ (၄၇) ၿမိဳ႕နယ္မွအပ ျမန္မာႏိုင္ငံတဝန္းလံုးတြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူ ၾကမ္းျပည္ လံုးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲကိုလည္းေကာင္း၊ ေမလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ မုန္တိုင္းဒဏ္ခံက်န္ရွိေနေသာ ၄၇ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဆႏၵခံယူပြဲကို လည္းေကာင္းက်င္းပရာ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ ၂၇ သန္း ၂ သိန္းေက်ာ္အနက္ ရာခိုင္ႏႈန္း ၉၈ ဒႆမ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၃၂၅ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းကို ၉၂ ဒႆမ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္း အတည္ျပဳေထာက္ခံခဲ့ေၾကာင္း ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ လိမ္ ညာထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ထိုသို႔ နာဂစ္မုန္တိုင္းခံရစဥ္အတြင္း လူထုအား ႀကိဳတင္မဲမ်ား၊ လိမ္ညာညစ္ပတ္မႈမ်ား၊ အတင္းအဓမၼဖိအားေပး၍ အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို လူထုက နာဂစ္ဖြဲ႕စည္းပံုဟု ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ အခန္း (၁၅) ခန္းပါဝင္၍ ပုဒ္မေပါင္း (၄၅၇) ခု ပါရွိသည္။
သို႔ေသာ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအခန္း (၁) အေျခခံမူ၌ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔ကို အစဥ္တစိုက္ဦးတည္ေနျခင္း၊ အခန္း (၁) ပုဒ္မ ၂၀ တြင္ တပ္မေတာ္သည္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥအားလံုးကို လြတ္ လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲစီရင္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ေပးထားျခင္း၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕အားလံုး၏ အႀကီးအ ကဲျဖစ္ေနျခင္း၊ တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးႏွင့္ကာကြယ္ေရးအတြက္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားပါဝင္ ေနျခင္း၊ အခန္း (၁) ပုဒ္မ (၂၀) တြင္ တပ္မေတာ္သည္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိစၥအားလုံးကို လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲစီရင္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ရွိ ျခင္း၊ တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးတြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုးပါဝင္ေရးအတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိျခင္း၊ ဒို႔တာဝန္အေရး သံုးပါးတို႔ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တပ္မေတာ္တြင္ အဓိကတာဝန္ရွိသည္။ တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ အဓိကတာဝန္ရွိသည္ဟူ၍ ထည့္သြင္းထားျခင္း၊ ပုဒ္မ ၆၀ (ခ) (၃) အရ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အတြက္ တပ္မေတာ္ကာ ကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ပါဝင္ေန ျခင္း၊ အခန္း (၇) ပုဒ္မ ၃၃၈ အရ တပ္မေတာ္မွအပ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းရွိ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးသည္ တပ္မေတာ္ကြပ္ကဲမႈ ေအာက္တြင္ ရွိရမည္ဟူ၍ ပါရွိျခင္း၊ အခန္း (၁၁) ပုဒ္မ ၄၁၂၊ ၄၁၃၊ ၄၁၈၊ ၄၁၉ အရ အေရးေပၚကာလတြင္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ သည္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာႏွင့္ တရားစီရင္ေရးအာဏာတို႔ကိုက်င့္သံုး၍ အာဏာပိုင္ခြင့္ကို တရားဝင္ခြင့္ျပဳထားသည့္ အျပင္ ပုဒ္မ (၄၁ရ) အရ တစ္ႏွစ္အထိ သတ္မွတ္ႏိုင္ျခင္း၊ ထို႔အျပင္ လိုအပ္ပါက အခ်ိန္ကာလာအကန္႔အသတ္မရွိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္ ႏိုင္ငံ ေတာ္အား အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ခြင့္ျပဳထားျခင္း၊ အခန္း (၁၄) ပုဒ္မ ၄၄၃၊ ၄၄၅ မွ ၄၄၇အထိ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရ ယခင္စစ္အစိုးရတို႔အသံုးျပဳခဲ့ေသာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ စည္းကမ္းမ်ား၊ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာမ်ား၊ အမိန္႔မ်ား၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ဆက္လက္အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း၊ စသည့္အခ်က္မ်ားကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ လက္ ရွိစစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို တရားမဝင္အဆင့္မွ တရားဝင္အဆင့္သို႔ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္ အေျခခံဥပေဒသာျဖစ္ေပသည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို နအဖစစ္အစိုးရအလိုက် ပုဂၢိဳလ္ (၁၇) ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ၿပီး ေကာ္မရွင္ ၏လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကိုလည္း အလြန္အကြၽံသတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ၇က္ေန႔တြင္ NLD အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ အထူးေၾကညာခ်က္အမွတ္ ၂/၀၃/၁၀ ကိုထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ ေၾကညာခ်က္အျပည့္ အစံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီသည္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ တုိင္း ေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒတို႔ကို ျပ႒ာန္းလုိက္သည္။
အထက္ပါဥပေဒမ်ားကို ဖတ္႐ႈေလ့လာသံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ ဒီမုိကေရစီက်င့္စဥ္မ်ား၊ လြတ္လပ္မႈမ်ား၊ တရားမွ်တမႈမ်ား မရွိေၾကာင္းတို႔ကို အ ထင္အရွားေတြ႕ျမင္ေနရပါသည္။ အဓိကက်ေသာ သာဓကအခ်ိဳ႕မွာ ….
(၁) ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ဥပေဒပုဒ္မ (ဋ) တြင္ “ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို ဥပေဒႏွင့္အညီေဆာင္ရြက္ေစရန္ ႀကီးၾကပ္ျခင္း၊ ႀကီးၾကပ္ေစျခင္းႏွင့္ လမ္းၫႊန္ျခင္း”ဟု ေကာ္မရွင္အား တာဝန္ႏွင့္လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ေပးအပ္ထားပါသည္။ ဤသည္မွာ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ႏွင့္ အညီ လြတ္လပ္စြာစည္း႐ုံးခြင့္၊ ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ စုေဝးခြင့္စသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို ေကာ္မရွင္က ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
(၂) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ၏ ပုဒ္မ ၄ (င) တြင္ ပါတီတည္ေထာင္လိုသူမ်ားသည္ “ေထာင္ဒဏ္က်ခံေနရသူမ်ား မဟုတ္ ျခင္း”ဟု သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ဤသည္မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု၏ အခြင့္အေရးကို ျငင္းဆန္ျခင္းျဖစ္သလို ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ကို ခ်ဳိး ေဖာက္ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ၂၀၀၈ ၏ အခန္း (၁၀) တြင္ “ႏိုင္ငံေရးပါတီ မ်ား ဖြဲ႕စည္းျခင္း” ႏွင့္ “ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားဆက္လက္ရပ္တည္ခြင့္မရွိျခင္း” ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲဆန္႔က်င္ေနပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခ ဥပေဒ အခန္း (၁၅) အေထြေထြျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ပုဒ္မ ၄၄၉ တြင္ “ဤဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္းရွိ ဥပေဒအားလံုး၏ အေျခခံဥပေဒျဖစ္သည္” ဟူ၍ ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒတရပ္ကိုျပ႒ာန္းရာတြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ၿပီး ျပ ႒ာန္း၍မရေပ။ ထို႔အျပင္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္အာဏာသက္ေရာက္ျခင္း ျဖစ္ေနပါသည္။ ဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္သည္ ျပ႒ာန္းၿပီးသည့္ေန႔မွစ၍ အာဏာသက္ေရာက္ေနရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါစကားရပ္မ်ားအနက္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေရးဥပေဒပုဒ္မ ၃ (င) ၌ “ဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္တြင္ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္၍ အာဏာသက္ေရာက္မႈမရွိေစရ” ဟုလည္းေကာင္း၊ ရွင္းလင္းစြာျပ႒ာန္းထားပါသည္။ တဖန္ ျပစ္ဒဏ္ က်ခံေနရသူကို ေနာက္ထပ္ျပစ္ဒဏ္ေပးသလိုလည္း ျဖစ္ေနပါသည္။
(၃) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ မွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ၏ ပုဒ္မ (၁၀) ၌ ပါတီဝင္မ်ားကိုစည္း႐ုံးရာတြင္ ရွိရမည့္အရည္အခ်င္းမ်ားကို သတ္မွတ္ျခင္း၊ ပုဒ္မ ၂၃ တြင္ “ေကာ္မရွင္သည္ ပါတီမ်ားကို တည္ဆဲဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ၊ အမိန္႔၊ ၫႊန္ၾကား ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီေဆာင္ရြက္ေစရန္ ႀကီးၾကပ္ႏိုင္သည္။ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲအဆင့္ဆင့္အား ေကာ္မရွင္ကိုယ္စား ႀကီးၾကပ္ရန္တာဝန္ေပးအပ္ ႏိုင္သည္” ဟု သတ္မွတ္ထားျခင္း၊ ပုဒ္မ ၂၄ (ခ) တြင္ “ပါတီတစ္ခု၏ ပါတီတြင္းကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တစ္ဦးဦးက ေကာ္မရွင္သို႔ တင္ျပ တုိင္ၾကားလာပါက ေကာ္မရွင္သည္ စံုစမ္းစစ္ေဆး၍ လုိအပ္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အက်ဳိးငွာ ထိုပါတီမ်ားလုိက္နာေဆာင္ရြက္ရမည့္အခ်က္မ်ားကို အခ်ိန္ကာလသတ္မွတ္၍ ၫႊန္ၾကားႏိုင္သည္” ဟု သတ္မွတ္ထားျခင္းတို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု၏လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကုိ ေကာ္မရွင္က လြန္က်ဴးစြာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။
(၄) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၏ ပုဒ္မ ၁၁ (ဃ) တြင္ … “လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းသည္ မဲဆႏၵ႐ွင္ျပည္သူလူထု၏ ဆႏၵသေဘာထားကို မ်က္ကြယ္ျပဳရာေရာက္ပါသည္။ (အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒႏွင့္ တုိင္းေဒ သႀကီး လႊတ္ေတာ္) သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒတို႔တြင္လည္း ထို႔နည္းတူျဖစ္ပါသည္။
(၅) ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၏ အခန္း (၁၃) ပုဒ္မ ၈၂ တြင္ “ေကာ္မ႐ွင္အဖြဲ႕ခြဲ အဆင့္ဆင့္အပါအဝင္ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကိုထမ္းေဆာင္ေသာပုဂၢိဳလ္သည္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရမည္” ဟု ေယဘုယ် သာ ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ မလုိက္နာပါက မည္သည့္ျပစ္ဒဏ္မွ် သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထားျခင္းမရွိပါ။ ထို႔အျပင္ ပုဒ္မ ၈၇ တြင္ “ေကာ္မ႐ွင္ႏွင့္ ေကာ္မ႐ွင္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ မဲ႐ုံမွဴးအပါအဝင္ မဲ႐ုံအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအတြက္ တရားမေၾကာင္းအရျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈေၾကာင္း အရ ျဖစ္ေစ တရားစြဲျခင္းမခံထုိက္ေစရ” ဟူ၍ ျပ႒ာန္းထားပါသည္။
ဤသည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တမႈမရွိေအာင္ အာဏာပိုင္တို႔က စိတ္ႀကိဳက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ အာဏာပိုင္တို႔က မိမိတို႔စိတ္ႀကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားအား အကာအကြယ္ေပးသလို ျဖစ္ေနပါသည္။ (အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒတို႔တြင္လည္း ထိုနည္းတူျဖစ္ပါသည္။
(၆)ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၏ ပုဒ္မ ၉၁ (က) တြင္ …. “ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ (ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ဥပေဒအမွတ္ ၁၄ (၈၉) ကို ဤဥပေဒျဖင့္ ႐ုတ္သိမ္းလုိက္သည္” ႏွင့္ ပုဒ္မ ၉၁ (ခ) တြင္ …. “ဤဥပေဒျဖင့္ ႐ုတ္သိမ္းလုိက္သည္” ဥပေဒအရက်င္းပခဲ့ေသာ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲသည္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီ ေထြမရွိေတာ့သည့္အတြက္ ယင္းေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္မ်ားသည္ အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္” ဆိုသည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္တို႔မွာ လံုးဝတရားနည္းလမ္းမက်ပါ။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၁၄) ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျပ႒ာန္း ခ်က္မ်ား ပုဒ္မ ၄၄၆ တြင္ … “တည္ဆဲဥပေဒမ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳေသးမီ ဤဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္ မဆန္႔က်င္သမွ် အတည္ျဖစ္သည္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ ၄၄၇တြင္ … “တည္ဆဲနည္းဥပေဒမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ စည္းကမ္းမ်ား၊ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာမ်ား၊ အမိန္႔မ်ား၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားႏွင့္ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳေသးမီ ဤဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ မဆန္႔က်င္သမွ် အတည္ျဖစ္သည္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းထား ပါသည္။ ဤပုဒ္မ ၄၄၆ ႏွင့္အညီ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ေပၚေပါက္လာသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြး ေကာက္ပြဲဥပေဒ (ဥပေဒ အမွတ္ ၄/၈၉) တို႔ကို ပယ္ဖ်က္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ ဥပေဒျပဳသူက ဥပေဒကိုခ်ဳိးေဖာက္ၿပီး ဥပေဒက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ပယ္ဖ်က္ျခင္းသည္ လံုးဝတရားနည္းလမ္းမက်ပါ။
၁၉၉၀ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အား လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာေရြးေကာက္ပြဲဟု သတင္းထုတ္ျပန္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံျပန္တမ္းတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား လႊတ္ေတာ္ေခၚယူဖြဲ႕စည္းေပးျခင္းမရွိေသးသည့္အတြက္ ယင္း ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္သည္ အလိုအေလ်ာက္ပ်က္ျပယ္ျခင္းမရွိေခ်။
(၇)ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ ပြဲဥပေဒမ်ားျပ႒ာန္းႏိုင္ရန္ အတြက္ ျပည္သူလူထုထံသို႔ ဥပေဒမူၾကမ္းခ်ျပ႐ွင္းလင္းျခင္းမရွိဘဲ ျပည္သူလူထုထဲမွအၾကံျပဳခ်က္မ်ား၊ သေဘာဆႏၵမ်ားကို ေတာင္းခံျခင္း မရွိဘဲ အာဏာပိုင္တို႔က စိတ္ႀကိဳက္တဖက္သတ္ေရးဆြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါ၍ တရားမွ်တမႈ လံုးဝမရွိပါ။
သို႔ပါ၍ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ အစည္းအေဝးဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒က ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီဥကၠ႒အေပၚ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ တရားစီရင္ေရးဥပေဒပုဒ္မ ၅ (က) (ဇ) (ည) ႏွင့္ ၁၈၈၇ ခုႏွစ္ သီးျခား သက္ သာခြင့္အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၄၅ ႏွင့္ ၅၄ အရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တရား႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ ၂၀၁၀ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔၌ တရားစြဲပါသည္။ တရား႐ုံး တရားမ႒ာနမွ တာဝန္ရွိသူက “ကြၽန္မတို႔၌ စီရင္ပိုင္ခြင့္မရွိလို႔” ဟုေျပာၿပီး အမႈတြဲကို ေန႔လည္ ၁၂း၃၀ နာရီခန္႔တြင္ ျပန္ေပးလုိက္ေၾကာင္း ေၾကညာလုိက္ပါသည္။
၂၂-၃-၂၀၁၀ ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕အစည္းအေဝးဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ
ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟိုေကာ္မတီအစည္းအေဝးသို႔ အခ်က္ (၆) ခ်က္ပါ ၎၏သေဘာထားတရပ္ကို ေပးပို႔လုိက္သည္။ ေပးပို႔ခဲ့ေသာ သေဘာထား (၆) ခ်က္မွာ …
(၁) ၂၀၀၈ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို လံုးဝလက္မခံႏိုင္၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ေ႐ႊဂံုတိုင္ေၾကညာခ်က္ကို စြဲကိုင္ရမည္။
(၂) တရားမွ်တမႈမရွိေသာ တဖက္သတ္ေရးဆြဲထားသည့္ ဥပေဒအရ မွတ္ပံုတင္ျခင္းကို လံုးဝလက္မခံႏိုင္ပါ။ ဥပေဒပါ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားမွာ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်။
(၃) အဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ က်မ၏ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းမဟုတ္၊ မည္သူတဦးတေယာက္၏ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းလည္းမဟုတ္။
(၄) အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အတြင္း လူေမြးသည့္အလုပ္၊ လူေမြးသည္ဟုယူဆႏိုင္သည့္အလုပ္မ်ားကို လံုးဝမႀကိဳက္၊ လက္မခံ။
(၅) ျပည္သူလူထုကို ေျပာၾကားလိုသည္မွာ မိမိတတ္ႏုိင္သေလာက္ ဒီမုိကေရစီရရွိေရး ႀကိဳးပမ္းမႈကို ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ သြားမည္။
(၆) အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဖ်က္သိမ္းခံရလွ်င္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ပ်က္စီးသည္ဟု မယူဆ၊ ပ်က္စီးျခင္းမဟုတ္။
ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ထိုေန႔မွာပင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕သည္ နအဖစစ္အစိုးရထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာဥပေဒမ်ား သည္ ဆိတ္ေခါင္းကိုခ်ိတ္၍ ေခြးသားေရာင္းမည့္ ဒီမိုကေရစီ (ဝါ) တရားမွ်တမႈလံုးဝမရွိသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ထပ္မံမွတ္ပံုတင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုယ္စားလွယ္ (၁၁) ဦးတို႔က ကန္႔ကြက္သူမရွိ ဆံုးျဖတ္လုိက္ၾကသည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္အႏိုင္ရရွိ၍ တရားဝင္တည္ရွိေနေသာ ….
(၁) အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၂) ကိုးကန္႔ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ညီၫြတ္ေရးပါတီ
(၃) တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးပါတီ
(၄) ျပည္ေထာင္စုကရင္အမ်ဳိးသားမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၅) ျပည္ေထာင္စုပအို႔ဝ္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၆) ၿမိဳ (ခ) ခမီ အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးအဖြဲ႕ (မ.ခ.မ.ည.ဖ)
(၇) ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၈) ရွမ္းျပည္ကိုးကန္႔ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ
(၉) လားဟူအမ်ဳိးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ
(၁၀) ‘ဝ’ အမ်ဳိးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီတို႔ကို ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒ (ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအ ဖြဲ႕ ဥပေဒအမွတ္ ၄/၈၈) အရ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ေထာင္လိုပါက ရက္ေပါင္း (၆၀) အတြင္း ေကာ္မ႐ွင္သို႔ ေလွ်ာက္ထား ရမည္။ ယင္းသို႔ေလွ်ာက္ထားျခင္းမရွိပါက ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္မွ အလိုအေလ်ာက္ပ်က္ျပယ္ၿပီးျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္ဟူ၍ ေၾကညာခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ အဆိုပါပါတီ ၁၀ ပါတီအနက္
(၁) ျပည္ေထာင္စု ပအို႔ဝ္အမ်ဳိးသားမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၂) ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္
(၃) ရွမ္းျပည္ကိုးကန္႔ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ
(၄) ‘ဝ’အမ်ဳိးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ
(၅) အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္တို႔သည္ ပါတီတည္ေထာင္ခြင့္ ဆက္လက္ေလွ်ာက္ထားျခင္းမရွိ၍ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ နအဖစစ္အစိုးရက ဖ်က္သိမ္းလုိက္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။
ေကာ္မရွင္၏ နည္းဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္အရ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔အတြင္း ပါတီတည္ေထာင္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၃၇ ပါတီကို မွတ္ပံုတင္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ …
(၁) ကခ်င္ျပည္နယ္တိုးတက္ေရးပါတီ၊
(၂) ညီၫြတ္ ေသာဒီမိုကေရစီပါတီ (ကခ်င္ျပည္နယ္)၊
(၃) ရွမ္းျပည္နယ္ (ေျမာက္ပိုင္း) တိုးတက္ေရးပါတီတို႔ကိုမူ ပါတီတည္ေထာင္ခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။
ႏိုင္ငံေရးပါတီသစ္ ၃၇ ပါတီ၌ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ပါတီကိုမွတ္ပံုျပန္မတင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ပါဝင္ခဲ့ေသာ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ၊ ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္းတို႔ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစုပါတီ (NDF)၊ ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားဦးသုေဝႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား၏သမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေဒၚသန္းသန္းႏု၊ ေဒၚခ်ဳိခ်ဳိေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ေဒၚေနရီဗေဆြတို႔ဦးေဆာင္ေသာ ဒီမုိက ရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ)၊ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ၊ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ၊ မြန္ေဒသလံုးဆိုင္ရာ ဒီမိုက ရက္တစ္ပါတီတို႔သည္ ထင္ရွားခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္သည္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ၁၁ရက္ေန႔တြင္ သတ္မွတ္ေၾကညာထားေသာ အမ်ဳိး သားလႊတ္ေတာ္မဲဆႏၵနယ္ ၁၆၈ နယ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မဲဆႏၵနယ္ ၃၃၀၊ တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မဲဆႏၵနယ္ ၆၃၆၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမဲဆႏၵနယ္ ၂၉ ပါဝင္သည့္ မဲဆႏၵနယ္ေျမ စုစုေပါင္း (၁၁၆၃)ခု တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ (၂၉၈၇)ဦး တို႔သည္ တသီးပုဂၢလကိုယ္စားလွယ္ ၈၂ ဦး အပါအဝင္ စုစုေပါင္း (၃၀၆၉) ဦးတို႔သည္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပ ေသာ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲသို႔ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊ နာယကအျဖစ္ပါဝင္၍ လက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ဦးသိန္စိန္ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ လူမႈေရးအသင္းအသြင္ေျပာင္း ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ (ၾကံ့ဖြံ႕ပါတီ) သည္ ႀကိဳတင္မဲမ်ား၊ အသက္မျပည့္မဲမ်ား၊ အဓမၼမဲမ်ား၊ ဖိအားေပးမဲ၊ ေသဆံုးေနသူ၏မဲ၊ မဲလိမ္မဲခိုး ၿခိမ္းေျခာက္မဲ စသည့္ မဲေပါင္းစံုျဖင့္ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရရွိသြားခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ စုစုေပါင္း မဲဆႏၵနယ္ (၈၈၂) ခုတြင္ အႏိုင္ရရွိေၾကာင္း စစ္အစိုးရက ကမာၻသို႔ ခပ္တည္တည္ေၾကညာခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္အႏိုင္ရရွိေသာပါတီမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။
ပါတီအမည္ | ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ | အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ | တိုင္း/ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ | စုစုေပါင္း |
၁။ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ | ၂၅၉ | ၁၂၉ | ၄၉၄ | ၈၈၂ |
၂။တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊတ္ ေရးပါတီ | ၁၂ | ၅ | ၄၈ | ၆၅ |
၃။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစု | ၈ | ၄ | ၄ | ၁၆ |
၄။႐ွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုက ရက္တစ္ပါတီ | ၁၈ | ၃ | ၃၆ | ၅၇ |
၅။မြန္ေဒသလံုးဆိုင္ရာဒီမိုကေရစီပါ တီ | ၃ | ၄ | ၉ | ၁၆ |
၆။ တိုးတက္ေရးပါတီ | ၉ | ၇ | ၁၉ | ၃၅ |
၇။ ပအို႔ဝ္အမ်ိဳးသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ | ၃ | ၁ | ၆ | ၁၀ |
၈။တေအာင္း(ပေလာင္)အမ်ိဳးသား ပါတီ | ၁ | ၁ | ၄ | ၆ |
၉။ ’ဝ’ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ | ၂ | ၁ | ၄ | ၆ |
၁၀။ကရင္ျပည္နယ္ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ | - | ၁ | ၁ | ၂ |
၁၁။ ကရင္ျပည္သူ႔ပါတီ | ၁ | ၁ | ၄ | ၆ |
၁၂။၈၈ေက်ာင္းသား (ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ) | - | - | ၁ | ၁ |
၁၃။ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ) | - | - | ၃ | ၃ |
၁၄။ပလံု-စေဝၚဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီ | ၂ | ၃ | ၄ | ၉ |
၁၅။အင္းအမ်ိဳးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး | ၁ | - | ၃ | ၄ |
၁၆။ကယန္းအမ်ိဳးသားပါတီ | - | - | ၂ | ၂ |
၁၇။အမ်ိဳးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး ဒီမိုကရက္တစ္ | - | - | ၂ | ၂ |
၁၈။ခ်င္းတိုးတက္ေရးပါတီ | ၂ | ၄ | ၆ | ၁၂ |
၁၉။ခ်င္းအမ်ိဳးသားပါတီ | ၂ | ၂ | ၅ | ၉ |
၂၀။စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးႏွင့္ဒီမိ | ၁ | ၁ | ၂ | ၄ |
၂၁။လားဟူအမ်ိဳးသားဖြံ႕ၿဖိဳးတုိး တက္ေရး | - | - | ၁ | ၁ |
၂၂။တသီးပုဂၢလ | ၁ | ၁ | ၄ | ၆ |
စုစုေပါင္း | ၃၂၅ | ၁၆၈ | ၆၆၁ | ၁၁၅၄ |
ပထမအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ပံုမွန္အစည္းအေဝးကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပ၍ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားသည္ သဘာပတိေရွ႕၌ ကတိသစၥာျပဳၾကၿပီး လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည္။ ထိုေန႔မွာပင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ သူရဦးေရႊမန္းႏွင့္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးနႏၵေက်ာ္စြာ (ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္းတင္ေဖ၏သား) တို႔အား ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္၍ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ အျဖစ္ ဦးခင္ေမာင္ျမင့္ႏွင့္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးျမညိမ္းတို႔အား ေရြးေကာက္ခဲ့ၾကသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအစုအဖြဲ႕က ဒုတိယသမၼတအျဖစ္ သီဟသူရ ဦးတင္ေအာင္ျမင့္ ဦးအား ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေနာက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးပါဝင္ေသာ သမၼတေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ေရးအဖြဲ႕ အစည္းအေဝးကို ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပ၍ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအျဖစ္ ယခင္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္၊ ဒုတိယသမၼတ မ်ားအျဖစ္ သီဟသူရဦးတင္ေအာင္ျမင့္ဦးႏွင့္ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္း (ခ) ေမာင္အုန္းတို႔အား ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ၊ တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီမ်ားကိုဖ်က္သိမ္း၍ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ဦးထြန္းထြန္းဦးအားလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာခုံ႐ုံးဥကၠဌအျဖစ္ ဦးသိန္းစိုးအားလည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌအျဖစ္ ဦးတင္ ေအးအားလည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနအခ်ဳပ္အျဖစ္ ေဒါက္တာထြန္းရွင္အားလည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုစာရင္းခ်ဳပ္အျဖစ္ ဦးလြန္း ေမာင္အားလည္းေကာင္း၊ ေနျပည္ေတာ္ေကာင္စီဥကၠဌအျဖစ္ ဦးေက်ာ္သူအားလည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား ျပည္ေထာင္စုတရား လႊတ္ေတာ္ တရားသူႀကီးမ်ားအားလည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးမ်ား၊ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံုပြဲေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးမ်ား၊ ဒုတိယဝန္ႀကီးမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုရာထူးဝန္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ဒုတိယေ႐ွ႕ေနခ်ဳပ္၊ ဒုတိယစာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ဝန္ထမ္းအဖြဲ႕အစည္းအႀကီးအကဲမ်ားအား ခန္႔အပ္ခဲ့ၾကသည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
LWIN PWIN
NLABR
Web-site: www.nlabr.com
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment